"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 29. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki kurum işleminin iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı Kurumdan izin alarak 13.01.2020 tarihinden itibaren ... istihdam bürosu olarak faaliyet gösterdiğini, davalı Kurumun 09.11.2021 tarihli yazısı ile izin belgesinin 12 ay boyunca işe yerleştirme yapılmaması sebebiyle iptal edildiğinin bildirildiğini, pandemi süreci nedeniyle esneklik tanınması gerektiğini, davacı Şirketin özellikle üst düzey yöneticilere yönelik faaliyet gösterdiğini, bu tip kadroların işe alınma sıklığının ... olduğunu, buna rağmen 01.10.2021 tarihinde dava dışı işçinin işe yerleştirilmesinin sağlandığını, pandemi nedeniyle 11.03.2020 tarihinden itibaren ...'de kapanmaya gidildiğini bu nedenle tüm sektörlerde işe alım bir yana mevcut istihdamın korunması amacıyla Devlet desteği verildiğini, bu durumun olağanüstü bir durum olduğunu ve mücbir sebep teşkil edeceğini ileri sürerek davalı Kurumun davacı Şirketin faaliyet izninin iptaline yönelik işlemi ile verilen teminatın gelir kaydedilmesine yönelik işlemin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; 4904 sayılı ... ... Kurumu ile İlgili Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun (4904 sayılı Kanun) uyarınca aldığı izin ile faaliyet gösterdiğini, aynı Kanun'un 18 ... maddesi uyarınca 12 aylık süre içerisinde işe yerleştirmeye aracılık etmeyen kurumların izinlerinin iptal edileceğinin belirtildiğini, davacı Şirketin 13.01.2020 tarihinde izin belgesi aldığını ve 12 ay boyunca herhangi bir işe yerleştirmeye aracılık etmediğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; pandemi dönemindeki kapanma süreci olan 13.03.2020-16.....2020 tarih aralığı dikkate alındığında 3 ay 3 günlük sürenin 13.01.2021 tarihine eklenildiğinde 16.04.2021 tarihine kadar pandeminin mücbir sebep olarak kabul edilebileceği ancak işe yerleştirmenin bu tarihten çok daha sonrasına tekabül ettiği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde; dava dilekçesinde ileri sürdüğü hususları tekrar ederek Mahkeme kararının kaldırılarak davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; 6098 sayılı ... Borçlar Kanunu'nun (6098 sayılı Kanun) 138 ... maddesinde sözleşmenin yapıldığı sırada taraflarca öngörülmeyen olağanüstü bir durumun ortaya çıkması ve sözleşmenin yapıldığı sırada mevcut olguları borçlu aleyhine kendisinden ifanın istenmesini dürüstlük kurallarına aykırı düşecek derecede değiştirmesi hâlinde sözleşmenin uyarlanması yoluna gidilebileceği, bu mümkün olmadığı takdirde de sözleşmeden dönme veya sürekli edim içeren bir sözleşme ise fesih hakkının söz konusu olacağının düzenlendiği, pandemi sürecinin 2020 ve 2021 yıllarında tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de ekonomik ve sosyal sıkıntılara yol açtığı, pek çok işletmenin küçülmeye gittiğini, istihdam olanaklarının daraldığını bu hâlde 4904 sayılı Kanun ile öngörülen 12 aylık sürenin 6098 sayılı Kanun'un 138 ... maddesinin göz önüne alınarak değerlendirilmesi gerektiği, davacının ilk işe yerleştirmeye 16.09.2021 tarihinde aracılık ettiği, faaliyet izin tarihi olan 13.01.2020 tarihi ile 16.09.2021 tarihinde geçen 1 yıl 9 aylık sürenin aşırı ifa güçlüğü kapsamında değerlendirildiğini belirterek davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; cevap dilekçesinde ileri sürdüğü hususlarla birlikte taraflar arasında sözleşme ilişkisi bulunmaması sebebiyle 6098 sayılı Kanun'un 138 ... maddesinin uygulanma olanağının bulunmadığını, ... istihdam bürosu yetki belgesi verilmesinin ve hangi hâllerde iptal edileceğinin 4904 sayılı Kanun ile düzenlenmiş olduğunu, davalının kamu kurumu olup mevzuata uygun hareket etmekle yükümlü olduğunu belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davalı Kurum işleminin hukuka uygun olup olmadığına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 ... maddesi
2. 4904 sayılı Kanun’un "... istihdam bürosu kurma izni ve geçici ... ilişkisi kurma yetkisinin İptali'' başlıklı 18.maddesinin ilgili kısmı şu şekildedir:
"...
Kurumca verilen ... istihdam bürosu kurma izni; j) On iki ay boyunca hiçbir işe yerleştirmeye aracılık gerçekleştirilmemiş olması durumlarında...
... (a), (c) ve (j) bentlerinde belirtilen durumların tespiti hâlinde derhâl: diğer bentlerde sayılan durumlarda ise son fiilin tespit tarihinden geriye yönelik iki yıllık süre içinde aynı bentlere üç kez veya ayn bentlere altı kez aykırı davranıldığının tespit edilmesi hâlinde iptal edilir ve üç yıl süre ile izin verilmez
..."
3. 4904 sayılı Kanun'un "... istihdam bürolarının kurulması, faaliyet alanı, geçici ... ilişkisi kurma yetkisinin verilmesi ve denetimi" başlıklı 17. maddesinin ilgili bölünü şöyledir:
"...
... istihdam bürosunun aracılık faaliyetinin iptal edilmesi hâlinde birinci fıkranın (f) bendine göre alınan teminat, geçici ... ilişkisi kurma yetkisinin iptal edilmesi hâlinde ise üçüncü fıkranın (b) bendine göre alınan teminat, sırasıyla işçi alacakları ile vergi dairesi ve Sosyal Güvenlik Kurumunun ... istihdam bürosundan olan alacakları ödendikten sonra Kuruma gelir kaydedilir
..."
4. 6098 sayılı Kanun'un 138 ... maddesi.
3. Değerlendirme
1. Somut uyuşmazlıkta davacı davalı Kurumdan aldığı izin belgesine dayanarak ... istihdam bürosu olarak faaliyet göstermektedir. Davacı Şirket 13.01.2020 tarihinde faaliyet izin belgesini almış ve ilk defa on iki aylık süreden sonra 16.09.2021 tarihinde işe yerleştirmeye aracılık etmiştir.
2. 6098 sayılı Kanun'un 138 ... maddesi göz önüne alınarak değerlendirme yapıldığında, 4904 sayılı Kanun'un 18 ... maddesinde belirtilen on iki aylık süreye ülkemizde 13.03.2020-16.....2020 tarihleri arasındaki 3 ay 3 günlük pandemi nedeniyle kapanma süreci de eklendiğinde bulunan 16.04.2021 tarihine kadar davacı kurum tarafından işe yerleştirmeye aracılık edilmediği anlaşılmaktadır. Davacı kurum tarafından ilk işe yerleştirme 16.09.2021 tarihinde yapılmıştır. Bu hâlde Mahkemece davanın reddine karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçe ile kabulüne verilmesi hatalı olmuştur.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan, Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
08.....2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.