"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 51. Hukuk Dairesi
Taraflar arasında ... 30. ... Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı Şirkete ait işyerinde 11.09.1995 tarihinden itibaren çalışmaya başladığını, ... sözleşmesinin haklı ve geçerli bir neden olmadan 14.03.2015 tarihinde sona erdirildiğini, son aldığı net ücretin 5.000,00 ABD doları olduğunu, ücretin bir kısmının bankadan yatırılıp bakiyenin elden ödendiğini, tazminat ve işçilik alacaklarının ödenmediğini ileri sürerek kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık ücretli izin alacaklarının hüküm altına alınmasını talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının müvekkili Şirket nezdinde sigortalı olarak çalışmadığını, 1996 yılından itibaren kendisine gelir temin etmek amacıyla müstakilen gemi kiralama konusunda brokerlik yaptığını, bu işlerini zaman zaman müvekkili Şirket işyerini kullanarak devam ettirdiğini, zaman zaman davalı Şirketin gemilerinden yük bağlantıları yaptığını, buna karşılık elden davacıya komisyon mahiyetinde ödeme yapıldığını, 01.01.2005 tarihinden itibaren davalı Şirketin ofis işlerinde davacının sigortalı olarak çalışmaya başladığını, 31.05.2012 tarihine kadar çalıştığını, sonra bir süre ara verdiğini, 02.11.2012 tarihinde tekrar çalışmaya başladığını, 14.03.2015 tarihinde davacının kendi isteğiyle işi bıraktığını ancak sehven işten ayrılma nedeni olarak (05) kodunun yazıldığını, davacının kendi isteğiyle ayrılmasına rağmen davacının banka hesabına lütuf ödemesi olarak 5.497,84 TL kıdem tazminatının yatırıldığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 25.09.2018 tarihli ve 2017/91 Esas, 2018/478 Karar sayılı kararıyla toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak, davacının 01.01.2005 tarihinden 04.03.2015 tarihine kadar davalıya ait işyerinde en son brüt 2.311,47 TL ile çalıştığı, davalının belirsiz süreli ... sözleşmesini (05) kodu ile haksız olarak feshettiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 51. Hukuk Dairesinin 02.12.2021 tarihli ve 2021/124 Esas, 2021/263 Karar sayılı kararıyla davacının davalıya ait işyerinde 11.09.1995-14.03.2015 tarihleri arasında çalıştığı iddia edilmişse de resmi kayıtların aksini ispat eder herhangi bir delilin dosyaya sunulmadığı, resmi kayıtlarla örtüşmeyen davacı tanıklarının soyut beyanlarına itibar edilemeyeceği, davacı her ne kadar aylık 5.000,00 ABD doları aldığını iddia etmişse de davacı vekilinin duruşmada emsal ücret araştırması için sendika ve meslek odası bildirmeyeceğini beyan ettiği, İlk Derece Mahkemesince emsal ücret araştırmasının yapılmadığı, tanık beyanlarıyla ücretin tespitinin mümkün olmadığı, davacının ücrete ilişkin iddialarını ispat edemediği, ... sözleşmesinin işverence haksız feshedildiği kabul edilerek kıdem tazminatı ve ihbar tazminatına hükmedilmesine yönelik İlk Derece Mahkemesinin kararında isabetsizlik görülmediği, davacının fesih tarihi olan 13.03.2015 tarihinden itibaren faiz yürütülmesine dair talebi olmadığından kıdem tazminatına dava tarihinden itibaren faiz yürütülmesi gerektiği gerekçesiyle davacı tarafın istinaf başvurusunun reddine, davalı tarafın istinaf başvurusunun kabulüne, İlk Derece Mahkemesince verilen karar kaldırılarak yeniden hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 22.03.2022 tarihli ve 2022/2680 Esas, 2022/3849 Karar sayılı ilâmı ile dosya içeriğine göre davalının savunması ve davacı tanıklarının beyanları birlikte değerlendirildiğinde davacının davalı işyerinde davacının iddiası gibi 11.09.1995 tarihinden itibaren çalıştığı kabul edilerek hizmet süresinin belirlenmesi gerekirken Sosyal Güvenlik Kurumu kayıtlarına göre sigorta girişi esas alınarak belirlenmesinin hatalı olduğu, davacının dava dilekçesinde son aldığı net ücretin 5.000,00 ABD doları olduğunu, ücretin bir kısmının bankadan yatırıldığını, bakiyenin elden ödendiğini iddia ettiği, davalının ise bordrolarda kayıtlı ücretin ödendiğini savunduğu, davacı tanığının 2002 yılında işten ayrılırken davacının ücretinin 5.000,00-5.500,00 dolar olduğunu beyan ettiği, 2016 yılının Ağustos ayında işten ayrılan davacı tanığının ise davacının en son net 5.000,00 dolar ücret aldığını ve ücretlerinin bir kısmının ... lirası bazında bankaya yattığını, geri kalan kısmının dolar üzerinden elden ödendiğini beyan ettiğini, davalı tanığının da davacı ve davacı tanıkları gibi ücretlerin elden ödendiğini beyan etmesi, davacının yaptığı ..., kıdemi, meslek unvanı birlikte değerlendirildiğinde davacının ücretinin bordroda kayıtlı ücret olarak kabul edilmesinin hatalı olduğu, emsal ücret araştırması yapılması ve bu araştırma sonucunda elde edilen veriler, tanık beyanları ve tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonuca gidilmesi gerektiği gerekçesiyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile Dairemizin bozma ilâmına uyularak dosya kapsamı, davacının hizmet süresine ilişkin iddiaları ve davacı tanık beyanları birlikte değerlendirildiğinde; davacının 11.09.1995-14.03.2015 tarihleri arasında kesintisiz ve sürekli olarak çalıştığı, toplam hizmet süresinin 19 yıl 6 ay 3 ... olduğunun anlaşıldığı, en son broker olarak net 5.000,00 ABD doları aylık ücretle çalıştığı ve elden ödeme yapıldığı iddialarını davacı tanıklarının doğruladığı, davalı tanığının da davalı işyerinde ücretlerin elden ödendiğini beyan ettiği, emsal ücret araştırması sonucunda Gemi Brokerleri Derneğince gemi brokerlerinin alabileceği ücretin 5.000,00 ABD doları olarak bildirildiği, davacının yaptığı işin niteliği ve kıdemi de gözetildiğinde davacının en son aylık net 5.000,00 ABD doları ile çalıştığının kabulü gerektiği gerekçesiyle bilirkişi raporu doğrultusunda davanın kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde; Bölge Adliye Mahkemesince müzekkere yazılan yerlerden yalnızca Gemi Brokerleri Derneğinden gelen 19.10.2022 tarihli cevap yazısında "14.03.2015 tarihi baz alınarak aylık net ücreti aylık Usd 5000 alabileceği tarafımızca hasıl olunmuştur" şeklinde ... cümlelik bilgi verildiği, cevap yazısının ne içeriğinde ne ekinde herhangi bir somut, objektif ve kanaat oluşturucu dayanak ve belge olduğunu, ... İstatistik Kurumunun resmi internet sitesinde "kazanç bilgisi sorgulama" işleminin yapılmadığını, davacı vekilinin 25.09.2018 tarihli duruşma tutatağında: "biz emsal ücret için herhangi bir sendika ve meslek kuruluşu bildirmeyeceğiz." şeklindeki beyanına rağmen emsal ücret araştırması yapılmasının usul kurallarına aykırı olduğunu, davacının ücret bordroları esas alınarak brüt 2.311,47 TL aylık ücret aldığının kabulü gerektiğini, davacının 1996 yılından itibaren gemi kiralama konusundaki brokerlik işleri için zaman zaman davalı işyerini kullandığını ve kendisine yalnızca komisyon mahiyetinde ödemeler yapıldığını, bu süre zarfında davacının sigortalı işçi konumunda olmadığını ve işçi işveren ilişkisi çerçevesinde davalı işyerinde çalışmadığını, bu konuda davacı asılın ve Şirket yetkililerinin isticvap edilmesi ve davalının defterlerinin incelenmesi gerektiğini, davacının resmî kayıtlara göre fiili çalışmanın başladığı tarihin 01.01.2005 tarihi olduğunun kabulü gerektiğini, 09.08.2013 tarihinden önceki döneme ait davacı izin ücreti alacağının zamanaşımına uğradığını belirterek temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; davacının hizmet süresi ve ücretinin bozma ilâmı doğrultusunda tespit edilip edilmediğine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 ... maddeleri, 4857 sayılı ... Kanunu'nun 32 nci maddesi, 6098 sayılı ... Borçlar Kanunu'nun 401 ... maddesi.
3. Değerlendirme
1.Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 ... maddesinde yer ... sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Temyizen incelenen Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesinin hukukça mümkün olmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Yukarıda açıklanan sebeplerle;
Davalı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
05.04.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.