"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 30. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2019/3147 E., 2022/1424 K.
KARAR : Davacının ve davalı ... Kalıp Makina ve İnş. San. Tic. Ltd. Şti.nin istinaf başvurularının esastan reddi, davalı ... ... İnş. Mak. AŞ ile ... Makina Ltd. Şti.nin istinaf başvurularının kısmen kabulü ile davanın kısmen kabulü
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 22. ... Mahkemesi
SAYISI : 2015/567 E., 2019/305 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı ve davalılar vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacının ve davalı ... Kalıp Makina ve İnş San. Tic. Ltd. Şti.nin istinaf başvurularının esastan reddine, davalı ... ... İnş. Mak. AŞ ile ... Makina San. ve Tic. Ltd. Şti.nin istinaf başvurularının vekâlet ücreti ve yargılama gideri yönünden kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... Kalıp Makina ve İnş San. Tic. Ltd. Şti. tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının davalılara ait işyerinde 14.10.1990 tarihinden emekli olduğu 11.08.2015 tarihine kadar çalıştığını ve en son net 3.150,00 TL ücret aldığını, davacı tarafından öncesinde ... 3. ... Mahkemesinin 2009/252 Esas sayılı dosyasıyla açılan alacak davasında Mahkemece, ... sözleşmesinin feshedilmediği gerekçesiyle ... sözleşmesinin feshine bağlı alacakların reddine karar verildiğini ileri sürerek ödenmeyen kıdem tazminatı ile fazla çalışma, ... ... ve genel tatil, hafta tatili ücreti, yıllık ücretli izin alacağının davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... ... İnşaat Mak. ve Kalıp San. Tic. AŞ vekili cevap dilekçesinde; davacının iddialarının yersiz ve dayanaksız olduğunu, davacının 08.01.1991 tarihinde işe başladığını, davalılar arasında fiili ve organik bağ bulunmadığını, taleplerinin zamanaşımına uğradığını, işyerinin 17.02.2009 tarihinde diğer davalı ... Kalıp Ltd. Şti.ne devredildiğini, müvekkilinin kendi dönemi ile sınırlı olmak üzere sorumlu olduğunu, davacının herhangi bir alacağının bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... Makine San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili; davacının taleplerinin zamanaşımına uğradığını, davacının müvekkiline ait işyerinde hiç çalışmadığını, davalılar arasında fiili ve organik bağ bulunmadığını beyanla davanın reddini istemiştir.
3. Davalı ... Kalıp Makine ve İnş. San. Tic. Ltd. Şti. vekili cevap dilekçesinde; ... sözleşmesinin davacı tarafından haklı neden olmadan feshedildiğini, davacının emekliliğe ilişkin belgeleri işverene sunmadığını, fazla çalışma yapması hâlinde karşılığı olan ücretlerin ödendiğini, davalı işyerinde tatil günlerinde çalışılmadığını, izinlerin kullandırıldığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının, 08.01.1991-31.12.2004 tarihleri arasında, işyeri sicil numaraları 438890 ve 440706 olan ... Metal ...ve Tic. AŞ’de 02.02.2005-17.02.2009 tarihleri arasında, işyeri sicil numarası 1056906 olan davalılardan ... ... İnş. Mak. ve Kalıp San. Tic. AŞ’de, 18.02.2009-11.08.2015 tarihleri arasında, işyeri sicil numarası 1022965 olan ... Kalıp Makine ve İnş. San. Tic. Ltd. Şti.nde işe giriş ve çıkışının yapıldığı, ... 3. ... Mahkemesinin 2013/420 Esas sayılı dosyasındaki Yargıtay bozma ilâmının (3) üncü bendinde de belirtildiği gibi davacının 17.02.2009 tarihinden itibaren davalılardan ... Kalıp Makine ve İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.ne bağlı olarak çalıştığının, bu tarihten sonra ... ... İnş. Mak. ve Kalıp San. Tic. AŞ’de çalışmasının bulunmadığının, dinlenen davacı tanıkları dâhil tüm tanıkların da 2009 yılında ... arasında paylaştırıldığı, davacının kendi isteği ile ... Kalıp Makine ve İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.ne geçtiği, devir tarihi itibarıyla 2 yıllık sürenin geçmiş olduğu, bu nedenlerle davalılardan ... ... İnş. Mak. ve Kalıp San. Tic. AŞ ve ... Makine ...ve Tic. Ltd. Şti.nin sadece kendi dönemindeki hizmet süresi ile sınırlı olmak üzere kıdem tazminatından sorumlu olduğu, davacının toplam hizmet süresinin (01.01.2005-02.02.2005 tarihleri arasındaki dönem dışlanarak) 08.01.1991-11.08.2015 tarihleri arasında 24 yıl, 6 ay, 2 ... olduğu devreden davalılardan ... ... İnş. Mak. ve Kalıp San. Tic. AŞ'nin ve ... Makina San. ve Tic. Ltd. Şti.nin diğer davalı ile birlikte sorumlu olduğu hizmet süresinin ise 08.01.1991- 17.02.2009 tarihleri arasında (01.01.2005-02.02.2005 tarihleri arasındaki dönem dışlanarak) 18 yıl, 8 ... olduğu, davalı işveren tanıklarının beyanları ve Yargıtay incelemesinden geçen ... 3. ... Mahkemesinin kararı birlikte değerlendirildiğinde, davacının ücretinin bir kısmının bankadan bir kısmının elden ödendiğinin kesinleştiği, dinlenen davalı tanıklarının bir kısmının da ücretlerin bir kısmının elden ödendiğini beyan ettikleri, davacının hizmet süresinin 24 yılı aştığı ve makine ustası olarak çalıştığı, fiilen yapmış olduğu işin niteliğine ve hizmet süresi karşısında asgari ücrete yakın bir ücret almasının olağan olmadığı; bu nedenle ... 3. ... Mahkemesi tarafından davacının Şubat 2009 ayındaki ücretinin, asgari ücretin 3,07 ... olarak kabul edildiği; bu ... üzerinden hesaplama yapıldığında davacının Ağustos 2015 ayındaki ücretinin yaklaşık net (910,43 TL x 3,07=) 2.800,00 TL’ye tekabül ettiği, işyerinde yol ve yemek yardımı da yapıldığı, davalı işyerinde normal çalışma saatlerinin haftanın 5 günü 08.30-18.15; cumartesi günleri ise 08.30-13.00 saatleri arasında olduğu, 45 dakika ara dinlenme süresi kullanıldığı, davacının bazı günler normal çalışma saatlerini aşan çalışma yaptığı, dinlenen davacı tanıkları dâhil tüm tanıkların, bu sürelerin dışında çalışılması hâlinde karşılığı olan ücretlerin ödendiğini beyan ettikleri, davacıya ait bordrolarda da fazla çalışma tahakkukların yapıldığının görüldüğü; davacının normal çalışma saatleri dışında yapmış olduğu çalışmaların karşılığı olan ücretlerinin ödendiğinin anlaşıldığı, bu nedenle davacının, haftanın 5 günü, 08.30-18.15 saatleri arasında, 45 dakikalık ara dinlenme süresinin dışlanması ile günde 9 saat olmak üzere 45 saat, cumartesi günleri ise, 08.30-13.00 saatleri arasında, yarım saatlik ara dinlenme süresinin düşülmesi ile günde 4 saat olmak üzere haftada 49 saat çalıştığı ve haftada 4 saat fazla çalışma yaptığı; tüm dosya kapsamı ve davalı işveren tanıkları dâhil tüm tanıkların beyanları, ... 3. ... Mahkemesindeki beyanlar birlikte değerlendirildiğinde, davacının dinî bayramlar ile yılbaşı tatili haricindeki genel tatil günlerinde çalıştığı, hafta tatil günlerinin ortalama yarısında çalıştığı, davacının 24 yıl, 6 ay, 2 ... olan hizmet süresi karşısında hak etmiş olduğu yıllık ücretli iznin 486 ... olup dosyada mübrez izin formlarının incelenmesinde davacının; (denk gelen hafta tatil günleri ile genel tatil günleri dışlandığında) 133 ... izin kullandığının görüldüğü, diğer izin belgelerinde izin tarihlerinin belirtilmediği, bir kısmının imzasız olduğu; ancak davacı vekili tarafından itiraz edilmeyen, ... 3. ... Mahkemesine sunulan bilirkişi raporunda 17.02.2009 tarihi itibarıyla kullandırılmayan izin ... sayısının 101 ... olarak hesaplandığının görüldüğü, 17.02.2009 tarihinden ... sözleşmesinin feshedildiği tarihe kadar davacının hak etmiş olduğu izin ... sayısının (6yıl x 26 ...)=156 ... olduğu; Dolaysıyla, ... sözleşmesinin feshedildiği tarih itibarıyla davacının kullanması gereken izin sayısının (101+156=) 257 güne tekabül ettiği, davacının 17.02.2009 tarihinden sonra 102 ... izin kullandığının görüldüğü, buna göre davacının talep edebileceği (257-102=) 155 günlük yıllık ücretli izin alacağı bulunduğu, ... sözleşmesinin emeklilik nedeniyle sona erdiğinin gerek hizmet döküm cetvelinde davacıya 01.09.2015 tarihinden itibaren emeklilik aylığı bağlandığının belirtilmesi gerekse davalı işveren tarafından Kuruma verilen işten ayrılış bildirgesinde işten ayrılış sebebinin Kod-8 (Emeklilik (yaşlılık) veya toptan ödeme nedeniyle fesih) olarak bildirilmesinden anlaşıldığı; işyerinin 18.02.2009 tarihinden itibaren davalılardan ... Kalıp Makine ve İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.ne devredildiği, devir tarihi itibarıyla 2 yıllık sürenin geçmiş olduğu, bu nedenlerle davalılardan ... ... İnş. Mak. ve Kalıp San. Tic. AŞ’nin ve bu işverenle aralarında fiili ve organik bağ bulunan ... Makine San. ve Tic. Ltd. Şti.nin devreden işveren sıfatıyla kendi dönemindeki hizmet süresi ve kendi dönemindeki ücreti üzerinden sadece kıdem tazminatından diğer davalı ile müştereken ve müteselsilen sorumlu olduğu, diğer talepler yönünden sorumluluğunun bulunmadığı kanaatiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalılar vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili istinaf dilekçesinde; Mahkeme kararının usul ve kanuna aykırı olduğunu, müvekkilinin son ücretinin 3.150,00 TL olduğu hususunun tanık beyanları ve Birleşik Metal İşçileri Sendikasından gelen yazı cevabıyla ispatlandığını, buna rağmen bilirkişi raporunda, gerçeğe aykırı şekilde en son net ücretin 2.800,00 TL olduğu kabul edilerek tüm işçilik alacaklarının düşük ücret üzerinden hesaplandığını, Mahkemece diğer işçilik alacaklarına takdiren 1/3 indirim yapılmasına rağmen Mahkemece hafta sonu tatil ücreti alacağına 1/3 yerine sehven daha fazla indirim yapıldığını, aynı hatanın fazla çalışma alacağı için de yapıldığını, hakkaniyet indiriminin 1/3 olması hâlinde fazla çalışma alacağının 10.603,22 TL olması gerekirken Mahkemece 10.124,40 TL'ye hükmedildiğini, yıllık ücretli izin alacağından ise diğer davalıların da kendi dönemlerinden sorumlu olması gerekirken Mahkemece sadece davalı ... Kalıp Makina. Şti.nin sorumlu tutulmasının usul ve kanuna aykırı olduğunu ileri sürerek Mahkeme kararının bu yönlerden kaldırılarak davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalı ... Makina San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili istinaf dilekçesinde; davacının hiçbir zaman müvekkili Şirkette çalışmadığını, sadece bir kısım ortağın iki Şirkette yer almasının fiili bağlantı olarak kabul edilemeyeceğini, davaya emsal olarak sunulan ve kabul edilen davada davacının bir süreliğine de olsa müvekkili Şirkette çalıştığını, oysa bu davada davacının müvekkili Şirkette hiç çalışmadığını, müvekkili Şirket ile diğer davalı Şirketler arasında hiçbir fiili ve hukuki bağlantı bulunmadığını, Mahkemece alacak taleplerinden sadece 40.461,61 TL yönünden müvekkilinin sorumluluğuna karar verildiğini, fazla talepler için müvekkili yönünden davanın reddedildiğini, reddedilen kısımlar için lehlerine nispi vekâlet ücretine hükmedilmesi gerekirken Mahkemece maktu vekâlet ücretine hükmedildiğini belirterek Mahkeme kararının aleyhe olan hususlar yönünden kaldırılarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
3. Davalı ... ... İnşaat Makinaları ve Kalıp Sanayi Ticaret AŞ vekili istinaf dilekçesinde; müvekkili Kurumun, kıdem tazminatının 40.461,61 TL'sinden sorumlu olduğuna ilişkin kararın hatalı olduğunu, müvekkili Şirketin bu kısmi kıdem tazminatından da sorumluluğunun bulunmadığını, davacının yıllardır diğer davalı ... Kalıp Mak. ve İnş. San. Tic. Ltd. Şti.nde çalıştığını, bu Şirketteki çalışmasına ise kendisinin son verdiğini, bu durumda davacının kıdem tazminatı hakkı bulunmadığı gibi bulunsa dahi tümünden çalıştığı son Şirketin sorumlu olduğunu, davacı kendi isteğiyle diğer davalı ... Kalıp Mak. ve İnş. San. Tic. Ltd. Şti.ne geçtiğinde net ücretinin 637,85 TL olduğunu, bir an için davacının diğer Şirkete geçinceye kadarki dönemle ilgili kıdem tazminatı hesabı yapılacak ise bu aylığın göz önüne alınarak hesaplama yapılması gerekeceğini, Mahkemece müvekkili Şirket ile davalı ... Makina San. ve Tic. Ltd. Şti.nin kıdem tazminatının 40.461,61 TL'sinden sorumlu tutulmasına karar verilmiş ise de davacının yaptığı masrafın, davacı lehine takdir edilen vekâlet ücretinin davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verildiğini, esasında bu konudaki tüm sorumluluğun davalı ... Kalıp Mak. ve İnş. San. Tic. Ltd. Şti.ne ait olduğunu, müvekkili le diğer davalı ... Makina San. ve Tic. Ltd. Şti.nin sorumluluğunun 40.461,61 TL'lik kısım yönünden bulunduğunu, harç ve Mahkeme masrafları için de bu şekilde hesaplama yapılması gerektiğini, tüm harç, vekâlet ücreti ve masraflardan tüm davalıların sorumlu tutulmasının haksız olduğunu, yine aynı şekilde müvekkili ve ... Makina San. ve Tic. Ltd. Şti. lehine hükmedilen vekâlet ücretinin de (136.500,00 TL - 40.461,61 TL = ) 96.038,39 TL üzerinden nispi olarak hesaplanması gerektiğini ileri sürmüştür.
4. Davalı ... Kalıp Makina ve İnş. San. Tic. Ltd. Şti. vekili istinaf dilekçesinde; bilirkişinin Mahkeme yerine geçerek ücret takdirinde bulunduğunu ve net 2.800,00 TL ücret üzerinden hesaplama yaptığını, bilirkişi tarafından davacının iddiası, tanık beyanları, bordrolar ve emsal ücret araştırmaları dikkate alınarak seçenekli hesaplama yapılması gerektiğini, son dönem ücret bordrolarında davacının brüt ücreti 1.755,00 TL olarak tahakkuk ettirilmiş olup bu ücret üzerinden de alternatifli hesaplama yapılması gerektiğini, davacının iddia ettiği gibi 3.150,00 TL ücret aldığına dair dosyada yazılı belge bulunmadığını, Yargıtay 21. Hukuk Dairesinin 09.02.2016 tarihli kararında da açıklandığı gibi 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 200 ve 201 ... maddeleri uyarınca 2.500.00 TL sınırının üzerinde kalan iddianın, yazılı delil ile kanıtlanması gerektiğini, bu nedenle imzalı bordrolarda yer ... ücretin kabulünün gerektiğini, davacının 08.01.1991 - 31.12.2004 tarihleri arasında ... Metal Firmasında, 02.02.2005 - 17.02.2009 tarihleri arasında ... ... Firmasında çalıştığının tespit edildiğini, davacının söz konusu tarihler arasında müvekkili Şirket dışında çalıştığını ve çalışmasının sonlanmasını müteakip ... 3. ... Mahkemesi 2013/420 Esas sayılı dava dosyasında işçilik alacaklarını talep ettiğini, söz konusu davanın sonuçlandığını ve davacının işçilik alacaklarını tahsil ettiğini, bu durumun da davacının 1991-2009 tarihleri arasındaki çalışması tasfiye edildiğinden ayrı bir çalışma dönemi olarak değerlendirilmesi gerektiğini, davacının 2015 yılındaki ücreti baz alınmışsa da davacının ilk çalışma dönemindeki (1991-2009) kıdem tazminatının davacının 17.02.2009 tarihindeki ücreti üzerinden hesaplanması gerektiğini, davacı emeklilik nedeniyle ... sözleşmesini feshettiğini iddia etse de müvekkili Şirketten ayrıldığı süreçte buna ilişkin herhangi bir bildirimde bulunmadığını, bu nedenle kıdem tazminatına hak kazanmasının mümkün olmadığını, davacı imzasını taşıyan bordrolarda fazla çalışma, ... ... ve genel tatil, hafta tatili yönünden her ay işlenmiş tahakkuklar bulunduğunu, bu nedenle davacının bu alacak kalemlerine ilişkin taleplerinin reddi gerektiğini, davacının ... 3. ... Mahkemesi dosyasında yılda 14 ... yıllık izin kullandığını kabul ve beyan ettiğini, bu nedenle bilirkişinin ... 3. ... Mahkemesinin dosyasındaki bilirkişi raporuna göre hesaplama yapmak yerine davacının 17.02.2009 tarihine kadar hak ettiği izin ... sayısından yılda 14 ... kullandığını beyan ettiği ... sayılarının çıkarılarak hesaplama yapılması gerektiğini, bilirkişinin hatalı hesaplamalar yaparak tüm itirazlarına rağmen işbu hatasında direttiğini, kaldı ki davacı müvekkili Şirkette çalıştığı süreçte tüm yıllık ücretli izinlerini kullanmış olup buna ilişkin belgelerin işyeri sicil dosyasında mübrez olduğunu ileri sürerek Mahkeme kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; Mahkeme kararının dosya kapsamına uygun olduğu gerekçeleriyle davacının ve davalı ... Kalıp Makina ve İnş San. Tic. Ltd. Şti.nin istinaf başvurularının esastan reddine; davalı ... ... İnş. Mak. AŞ ile ... Makina San. ve Tic. Ltd. Şti.nin istinaf başvurularının ise bu davalılar açısından kabul edilen dava değeri 40.461,61 TL olup karar tarihindeki Avukatlık Asgari Üret Tarifesi gereğince bu davalıların sorumlu olduğu vekâlet ücretinin bu miktar üzerinden belirlenmesi gerektiği, davalı ... ... İnşaat açısından harç ve yargılama giderinden ... sorumluluğun da kabul edilen bu miktar dikkate alınarak hesaplanması gerektiği gerekçesiyle vekâlet ücreti ve yargılama gideri yönünden kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde ... Kalıp Makina ve İnş San. Tic. Ltd. Şti. temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... Kalıp Makina ve İnş San. Tic. Ltd. Şti. temyiz başvuru dilekçesinde istinaf başvuru nedenlerini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davalı ... Kalıp Makina ve İnş San. Tic. Ltd. Şti.nin dava konusu alacaklardan sorumlu olup olmadığı, davacının ücretinin miktarı, hesaba esas hizmet süresi, davacının kıdem tazminatına hak kazanıp kazanmadığı, izin ücreti ile fazla çalışma, hafta tatili, ... ... ve genel tatil alacaklarının ispatı, hesaplanması ve karşılıklarının ödenip ödenmediği hususlarına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 ... maddeleri,
2. Mülga 1475 Sayılı ... Kanunu'nun 14 üncü maddesi, 4857 sayılı ... Kanunu 6, 32, 41, 44, 46, 47, 53, 57 ve 63 üncü maddeleri
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 ... maddesinde yer ... sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı ... Kalıp Makina ve İnş San. Tic. Ltd. Şti. vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 ... maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine ,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
21.....2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.