"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 31. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2020/2557 E., 2022/1763 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun kabulü ile davanın reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 5. ... Mahkemesi
SAYISI : 2018/173 E., 2019/732 K.
Taraflar arasındaki kurum işleminin iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda ... 4. ... Mahkemesinin 18.05.2018 tarihli kararı ile Mahkemenin münhasıran sosyal güvenlik hukukundan kaynaklanan dava ve işler için görevlendirilmiş olması nedeniyle dosyanın işçilik alacakları nedeniyle tazminat davalarına bakmakla görevli mahkemeye gönderilmesine karar verilmiştir.
... 5. ... Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın husumet yokluğundan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkili işyerinde yapılan teftiş neticesinde hazırlanan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (...) ... Teftiş Kurulunun 28.02.2018 tarihli ve 10496-İNC-14 sayılı raporunda “İşyerinde çalışılan hafta tatilinden kaynaklanan ve haftalık 45 saatin üzerinde yapılan fazla çalışmalara karşılık fazla çalışma ücretinin ödenmediğini tespit edilmiştir.” denilerek Şirketin Berrak Mağazasında çalışan personel için 2017 yılı ile 2018 yılı Ocak ayı için fazla çalışma ücreti hesap edildiğini, müvekkili Şirkette hafta tatilinin kullandırıldığını, denkleştirme usulüne göre de çalışma saatlerinin günlük 11, aylık 195 saati geçmeyecek şekilde düzenlendiğini iddia ederek davalı işçilerin fazla çalışma ücreti ile hafta tatili ücreti alacağı bulunmadığı gerekçesiyle müfettiş raporunun iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar tarafından yasal süresi içerisinde cevap dilekçesi ibraz edilmemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacı Şirkete ait aylık çalışma çizelgelerinde belirlenen haftalık çalışma saatleri esas alınarak ... ... Teftiş Kurulu raporu ile davalıların ayrı ayrı fazla çalışma ücreti alacaklarının tespit edildiği, bunun aksinin davacı işveren tarafından ispatlanamadığı, işyerinde denkleştirme uygulandığı ileri sürülmüş ise de bu hususun da ispatlanamadığı, hafta tatilinin denkleştirmeye tâbi olmadığı, müfettiş raporundaki tespitlerin yerinde olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; Mahkeme kararının gerekçesinin hatalı olduğunu, kararın eksik incelemeye dayalı olduğunu, bilirkişi raporunun hüküm tesisi için yeterli olmadığını, müvekkili Şirkete ait işyerinde hafta tatilinde çalışma yaptırılmasının söz konusu olmadığını, tüm işçilerin hafta tatili izni kullandıklarını, puantaj kayıtları ve bordrolar ile bu durumun ... olduğunu, bir an için hafta tatilinde çalışma yapıldığı kabul edilse dahi, denkleştirme esasının uygulandığı hâllerde, hafta tatili günü çalışan işçinin çalışmasının fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma sayılabilmesi için denkleştirme süresi içinde işçinin haftalık ortalama çalışma süresinin yasal veya sözleşmeyle belirlenen normal haftalık çalışma sürelerini aşmış olması gerektiğini, ... müfettişi raporunda tespit edilen hususların açıkça usul, kanun ve Yargıtay içtihatlarına aykırı olduğundan raporun iptali gerektiğini ileri sürerek davanın kabulüne karar verilmek üzere İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacı işveren müfettiş raporunda ismi geçen işçileri hasım göstererek dava açmış ise de öncelikle davanın doğru hasma karşı açılması gerekeceğinden belirtilen eksikliğin ikmali yoluna gidilmeksizin ve müfettiş raporu ile ilgili değerlendirme yapılmasına gerek görülmeksizin davanın husumet yokluğu sebebiyle reddine karar verilmesi gerekirken davanın esastan reddine dair İlk Derece Mahkemesi kararı yerinde görülmediğinden davacının istinaf başvurusunun bu gerekçe ile kabulüne, İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasına ve davanın pasif husumet yokluğundan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; istinaf dilekçesinde belirttiği gerekçelere ek olarak müfettiş raporlarına itiraz davalarının davanın açıldığı tarihte yalnızca lehine aykırılık tespiti yapılan işçilere açıldığını, müvekkili Şirket tarafından da bu nedenle huzurdaki davanın yalnızca lehine aykırılık tespiti yapılan çalışanlara karşı açıldığını; ancak sonradan Yargıtay ilâmlarında söz konusu müfettiş raporlarına karşı hem çalışanlara hem de tespiti yapan kuruma karşı dava açılması gerektiği yönünde kararlar verildiğini, davanın pasif husumet yokluğu nedeniyle reddedilmesinden önce Kurumun davaya dâhil edilmesi amacıyla taraflarına süre verilmesi gerekirken doğrudan davanın husumetten reddine karar verilmesinin hatalı olduğunu ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 4857 sayılı ... Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 92 nci maddesi kapsamında müfettiş raporunun iptali istemiyle açılan davada taraf teşkili husuna ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 114 üncü ve 115 ... maddeleri, 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 ... maddeleri.
2. 4857 sayılı Kanun'un 91 ... maddesinin ikinci fıkrası şu şekildedir:
"...
(Ek fıkra: 13/2/2011-6111/77 md.; Değişik fıkra: 12/10/2017-7036/13 md.) İşçilerin kanundan, ... ve toplu ... sözleşmesinden ... ... alacaklarına ilişkin başvuruları üzerine, ... sözleşmesinin devam etmesi kaydıyla birinci fıkra hükmü uyarınca işlem yapılabilir.
..."
3. 4857 sayılı Kanun'un 92 nci maddesi ise söyledir:
"91 ... madde hükmünün uygulanması için ... hayatının izlenmesi, denetlenmesi ve teftişiyle ödevli olan ... müfettişleri, işyerlerini ve eklentilerini, işin yürütülmesi tarzını ve ilgili belgeleri, araç ve gereçleri, cihaz ve makineleri, ham ve işlenmiş maddelerle, ... için gerekli olan malzemeyi 93 üncü maddede yazılı esaslara uyarak gerektiği zamanlarda ve işçilerin yaşamına, sağlığına, güvenliğine, eğitimine, dinlenmesine veya oturup yatmasına ilişkin tesis ve tertipleri her zaman görmek, araştırmak ve incelemek ve bu Kanunla suç sayılan eylemlere rastladığı zaman bu hususta Cumhurbaşkanınca çıkarılan yönetmelikte açıklanan şekillerde bu halleri önlemek yetkisine sahiptirler.
(Değişik ikinci fıkra: 13/2/2011-6111/78 md.) Teftiş, denetleme ve incelemeler sırasında işverenler, işçiler ve bu işle ilgili görülen başka kişiler izleme, denetleme ve teftişle görevli ... müfettişleri (…)tarafından çağrıldıkları zaman gelmek, ifade ve bilgi vermek, gerekli olan belge ve delilleri getirip göstermek ve vermek; ... müfettişlerinin birinci fıkrada yazılı görevlerini yapmaları için kendilerine her çeşit kolaylığı göstermek, bu yoldaki isteklerini geciktirmeksizin yerine getirmekle yükümlüdürler.
(Değişik üçüncü fıkra: 13/2/2011-6111/78 md.) Çalışma hayatını izleme, denetleme ve teftişe yetkili ... müfettişleri (…) tarafından tutulan tutanaklar aksi kanıtlanıncaya kadar geçerlidir. ... müfettişleri tarafından düzenlenen raporların ve tutulan tutanakların işçi alacaklarına ilişkin kısımlarına karşı taraflarca otuz ... içerisinde yetkili ... mahkemesine itiraz edilebilir. ... mahkemesinin kararına karşı taraflarca 5521 sayılı Kanunun 8 ... maddesine göre kanun yoluna başvurulabilir. Kanun yoluna başvurulması ... mahkemesince hüküm altına alınan işçi alacağının tahsiline engel teşkil etmez."
4. 31.10.2012 tarihli ve 28543 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ... Teftiş Kurulu Yönetmeliği'nin 43, 44, 45, 46 ve 47 nci maddeleri.
5. 19.04.2022 tarihli ve 31814 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren ... Teftişi Hakkında Yönetmelik hükümleri.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 ... maddesinde yer ... sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 ... maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
19.....2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.