"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2022/463 E., 2022/785 K.
DAVA TARİHİ : 28.05.2021
KARAR : Davanın kabulü
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde, müvekkilinin davalı İdare bünyesinde alt işveren şirketler aracılığıyla çalışmakta iken 02.04.2018 tarihinde 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (696 sayılı KHK) kapsamında sürekli işçi kadrosuna atandığını ve ücretinin asgari ücretin belirli bir oran fazlası olarak belirlendiğini, ayrıca davacıya her altı aylık dönemde %4 ücret zammı yapılması gerektiğini, davacıya 01.01.2019 tarihinden itibaren sadece %4 ücret zammı yapıldığını ve bu şekilde ücretlerinin eksik ödendiğini ileri sürerek; ücret, ikramiye ve ilave tediye fark alacaklarının davalıdan tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının ücretinde herhangi bir azalma olmadığını; ayrıca ücretine toplu ... sözleşmesi uyarınca belirlenen %4 zammın da uygulandığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 20.01.2021 tarihli kararıyla; işçinin haklarının geriye götürülmesinde rızasının alınmasının gerekli olduğu, imzalanan belirsiz süreli ... sözleşmesinin ilgili maddesinde sözleşme süresince işçiye her ay brüt asgari ücretin belirli bir oran fazlası üzerinden ödeme yapılacağının belirlendiği ve bu suretle bilirkişi raporunda hesaplanan fark alacaklara dair hüküm kurulduğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 07.04.2021 tarihli kararıyla; İlk Derece Mahkemesinin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden kanuna aykırılık bulunmadığı kanaatine varılarak davalının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 23.....2022 tarihli bozma ilâmı ile davalının diğer temyiz itirazlarının reddine karar verildikten sonra davacı tarafından temel ücretinin belirsiz süreli ... sözleşmesinin aylık ücretin düzenlendiği 7 nci maddesindeki oran dikkate alınmaksızın hatalı belirlenmesi nedeniyle ücret, ikramiye, ve ilave tediye alacaklarının eksik ödendiği iddiasıyla arabulucuya başvurulduğu, sürecin anlaşamama ile sonuçlanması üzerine son tutanak dava dilekçesine eklenerek dava açıldığı, Mahkemece hükme esas alınan ve davacının ıslahına dayanak oluşturan bilirkişi raporundaki hesaplamaların son tutanak tarihini de aşar şekilde yapıldığı ancak arabuluculuk faaliyetinin tarafların anlaşamadığına ilişkin son tutanak tarihinden önce muaccel olan alacaklar için gerçekleştirildiği, bu sebeple davacının ıslahı da dikkate alınarak arabuluculuk son tutanak tarihi itibarıyla alacakların belirlenmesi, hükmedilen alacaklara arabuluculuk son tutanak tarihinden itibaren faiz uygulanması gerektiği, 01.01.2021 tarihinden sonraki dönem için bu toplu ... sözleşmesinde mevcut ikramiyeye ilişkin düzenlemeler göz önüne alınarak fark ikramiye alacağı hesabının yapılması hatalı olduğu gerekçesi ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile ikramiye alacağı için 01.01.2021 tarihinden sonrası için de hesap yapılmak suretiyle ve davacının ıslah dilekçesindeki talebi ile bağlı kalınarak arabuluculuk son tutanak tarihine kadar olan ücret, ilave tediye ve ikramiye fark alacaklarının arabuluculuk son tutanak tarihinden faizi ile birlikte davalıdan tahsili gerektiği gerekçesiyle kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde; Bakanlık uygulaması yerinde olduğundan dava konusu talebin reddi gerektiğini, ücretin düşürülmesi gibi bir durumun söz konusu olmadığını, davacının dava dilekçesinde talep edilen alacaklara hak kazanamayacağını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık, arabuluculuk son tutanak tarihi itibarıyla dava şartı ile fark ücret, ikramiye ve ilave tediye alacaklarının hesaplanma şekli yönünden bozma ilâmına uygun karar verilip verilmediği ve faize ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 4857 sayılı ... Kanunu'nun 22, 32 ve 34 üncü maddeleri, 696 sayılı KHK ile 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'ye (375 sayılı KHK) eklenen geçici 23 üncü madde, 7036 sayılı ... Mahkemeleri Kanunu'nun 3 üncü maddesi.
3. Değerlendirme
1. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkeme kararında ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı ve bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davalı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Bozma kararına uymuş olan mahkemenin bozma gereklerini yerine getirmesi usuli bir zorunluluktur. Bu müesseseye usuli müktesep hak veya usule ilişkin kazanılmış hak denir. Bir başka ifadeyle Mahkemece Yargıtay bozma ilâmına uyulmasıyla bozma doğrultusunda taraflar yararına usuli kazanılmış hak doğar.
3. Dairemizin 23.....2022 tarihli kararında, 375 sayılı KHK'nın geçici 23 ncü maddesi kapsamında sürekli işçi kadrosuna geçirilen işçilere Yüksek Hakem Kurulu kararıyla uygulanan toplu ... sözleşmesinin, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu anlamında bir toplu ... sözleşmesi olmadığı, süresinin 31.10.2020 tarihinde sona erdiği, bu sebeple anılan toplu ... sözleşmesinden kaynaklanan ikramiye alacağının toplu ... sözleşmesinin yürürlük süresi ile sınırlı olarak hesaplanması gerektiği ifade edilerek 01.01.2021 tarihinden sonraki fark ikramiye alacağı yönünden hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
4. Mahkeme bozma kararına uyulmasına rağmen, bozma ilâmına aykırı şekilde 01.01.2021 tarihinden sonraki dönem için 31.10.2020 tarihinde sona eren ve art etkisi de bulunmayan 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Geçici 23. Maddesi Uyarınca İdarelerce Sürekli İşçi Kadrolarına Geçirilen İşçilerin Ücret ile Diğer Mali ve Sosyal Haklarının Belirlenmesinde Esas Alınacak Toplu ... Sözleşmesi'nin ikramiyeye ilişkin düzenlemeleri uyarınca fark ikramiye alacağının hesaplanıp hüküm altına alınması hatalıdır. Kararın, uyulan bozma ilâmına aykırı şekilde hüküm kurulması sebebiyle ikinci kez bozulması gerekmiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
20.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.