"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı ve davalı ... AŞ (...) vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin 18.09.1998 tarihinden itibaren ... bünyesinde elektrik bakım bölümünde usta olarak çalıştığı, 21.....2015 tarihli özelleştirme sonrasında da çalışmaya devam ettiğini, özelleştirmeye ilişkin ihale şartnamesinde çalışanların haklarının korunacağı düzenlenmesine rağmen mevzuata aykırı olarak işçilik alacaklarının ödenmediğini, toplu ... sözleşmesi hükümlerinin devam etmesi gerekmesine rağmen 21.11.2015 tarihinde başka bir toplu ... sözleşmesinin imzalandığını, aynı tecrübe ve çalışma süresine sahip ... işçileri ile davacı arasında fark oluştuğunu, 2001/23EC sayılı Avrupa Birliği Yönergesi ile işyeri devrinin olası sonuçları hakkında bilgilendirme yükümlülüğünün getirildiğini, kazanılmış hakların korunacağının ve mevcut toplu ... sözleşmesinin devralan işvereni bağlayacağının düzenlendiğini, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu’nun (6356 sayılı Kanun) 38 ... maddesinde işyeri devri hâlinde mevcut toplu ... sözleşmesinden ... hak ve borçların ... sözleşmesi hükmü olarak devam edeceğinin hükme bağlandığını, 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun ile de söz konusu hususların güvence altına alındığını, davacının özelleştirme öncesi ücret bordroları incelenerek özelleştirme sonrası bordrolarla karşılaştırılması sonucu ortaya çıkan farkların davacıya ödenmesi gerektiğini ileri sürerek ilave tediye, ücret, ikramiye, prim, bedelsiz yemek ve iaşe bedeli, koruyucu malzeme ve giyim bedeli, sosyal yardım, elektrik yardımı, denge tazminatı, vardiya tazminatı, ... güçlüğü tazminatı, bakım tazminatı, fazla çalışma fark alacaklarının davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... (... AŞ) vekili cevap dilekçesinde; dava konusu taleplerin zamanaşımına uğradığını, işyerinin özelleştirme sonucu 22.....2015 tarihinde devralındığını, devir tarihinde süresi biten 15. Dönem İşletme Toplu ... Sözleşmesi'nin ... sözleşmesi hükmü olarak devam edeceğini, devirden sonra 01.12.2015 tarihinde 1. Dönem Toplu ... Sözleşmesi'nin yürürlüğe girdiğini ve bu tarihten sonra mevcut iddialarla talep edebileceği hiçbir alacak kalemi bulunmadığını, davalı Şirketin ... hukuk tüzel kişisi olup kamu vasfı bulunmadığını, 15. ve 16. Dönem İşletme Toplu ... Sözleşmeleri'nin Tes ... ile Kamu İşverenleri Sendikası arasında imzalandığını, davalı Şirket ile Tes ... arasında ise 01.12.2015-30.11.2018 ve 01.12.2018-30.11.2021 yürürlük süreli 1. ve 2. Dönem Toplu ... Sözleşmeleri'nin imzalandığını, önceki işverenle imzalanmış olan toplu ... sözleşmesinin hükümsüz olduğunu, toplu ... sözleşmesi ile parasal konuda işçi aleyhine değişiklik yapılabileceğini, ancak davacının eline geçen net ücrete bakıldığında aleyhine bir değişiklik yapılmadığını, davacının yaklaşık 5 sene sonra işverene ya da Sendikaya bildirimde bulunmaksızın geriye dönük alacaklarının ödenmediğini iddia etmesinin kötüniyet göstergesi olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def'inde ve husumet itirazında bulunmuş, davacının özelleştirme öncesi kadrolu işçi olarak çalıştığını, özelleştirme sonrası tüm hak ve vecibeleri ile ... AŞ'ye devredildiğini, devir sonrası sorumlu tutulabilecekleri bütün şartların ortadan kalktığını, ... AŞ ile ... bir toplu ... sözleşmesi imzalandığını ve uygulamaya konulduğunu, Kurumun talep edilen alacaklarla ilgisi ve taraf sıfatı bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; Tes ... ve Kamu İşverenleri Sendikası arasında ... işyerleri için imzalanan 15. Dönem İşletme Toplu ... Sözleşmesi'nin yürürlük süresinin 01.03.2013-28.02.2015 olduğu, 22.....2015 olan devir tarihi itibarıyla ... toplu ... sözleşmesinin imzalanmadığı, dolayısıyla 15. Dönem İşletme Toplu ... Sözleşmesi hükümlerinin ... sözleşmesi hükmü olarak devam ettiği, 16.09.2015 tarihinde Tes ... ve Kamu İşverenleri Sendikaları arasında ... işyerleri için 01.03.2015-28.02.2017 yürürlük süreli 16. Dönem İşletme Toplu ... Sözleşmesi'nin imzalandığı, bu toplu ... sözleşmesinin geçici 4 üncü maddesinde, “... bu Toplu ... Sözleşmesinin yürürlük başlangıç tarihi ile imza tarihi arasında Özelleştirme Yüksek Kurulu Kararı gereğince özelleştirilerek sözleşme kapsamından çıkan işverlerinde, devir tarihi itibarıyla çalışan sendika üyesi işçilere, ... bu toplu ... sözleşmesinin yürürlük başlangıç tarihi ile devir tarihine kadar oluşan ücret ve diğer tüm ödemelere ilişkin farklar talepleri halinde ... tarafından ödenecektir” hükmünün bulunduğu, devir sonrasında davalı ... AŞ ile Tes ... Sendikası arasında 01.12.2015-30.11.2018 yürürlük süreli 1. Dönem Toplu ... Sözleşmesi'nin ve 01.12.2018-30.11.2021 yürürlük süreli 2. Dönem Toplu ... Sözleşmesi'nin imzalandığı, 22.....2015 tarihindeki devir ile birlikte ... ... Termik Santrali işyerinin ...’a bağlı işyerleri için alınmış işletme toplu ... sözleşmesi yetkisinin kapsamından çıktığı, imza tarihinde bu işyerinin ...’a ait olmadığı ve dolayısıyla da yetki kapsamında olmadığından 16. Dönem Toplu ... Sözleşmesi'nin ... ... Termik Santrali işyeri için uygulanmasının mümkün olmadığı, devralan işveren ... AŞ'nin 16. Dönem Toplu ... Sözleşmesi'nin tarafı olmadığından davacının bu toplu ... sözleşmesine dayanarak davalı işverenden fark ücret alacakları talep etmesinin mümkün olmadığı, davacının 15. Dönem İşletme Toplu ... Sözleşmesi, 1. Dönem Toplu ... Sözleşmesi ve 2. Dönem Toplu ... Sözleşmesi'nden kaynaklanan fark ücret alacaklarının bulunmadığı, fazla çalışma ücretlerinin dönemler itibarıyla uygulanan toplu ... sözleşmesi hükümlerine uygun olduğu, 15. Dönem İşletme Toplu ... Sözleşmesi'nden kaynaklı alacak kalemlerinde bakiye ücret alacağının olmadığı bu sebeple de davalı olarak gösterilen ...’ın sorumluluğunun bulunmadığı, 1. Dönem Toplu ... Sözleşmesi ve 2. Dönem Toplu ... Sözleşmesi'nin ... AŞ ile Tes ... arasında imzalandığı ve bu alacak kalemlerinden kaynaklı ...’ın herhangi bir hukuki sorumluluğunun bulunmadığı, 16. Dönem Toplu ... Sözleşmesi'nden de davacının yararlanamayacağı tespit edildiği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; eksik inceleme ile karar verildiğini, özelleştirilen işyerinde davacı ve diğer ... arkadaşlarının işçilik haklarının korunacağının işyerinin özelleştirilmesini düzenleyen ihale şartnamesinde de düzenlendiğini, ihale şartnamesine, 4857 sayılı ... Kanunu'na (4857 sayılı Kanun) ve mevzuata aykırı olarak işçilik alacaklarının ödenmediğini, toplu ... sözleşmesi hükümlerinin devam etmesi gerekmesine rağmen 21.11.2015 tarihinde başka bir toplu ... sözleşmesinin imzalandığını, 16. Dönem Toplu ... Sözleşmesi'nin 01.03.2015- 28.02.2017 yürürlük süreli olduğunu, 20.....2015 olan özelleştirme tarihinden sonra 16. Dönem Toplu ... Sözleşmesi'nin yürürlük tarihi olan 28.02.2017 tarihine kadar müvekkilinin 16. Dönem Toplu ... Sözleşmesi'nden yararlanması gerektiğini, verilen kararın vekâlet ücreti ve yargılama giderleri yönünden de hatalı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; özelleştirme sözleşmesinin yapıldığı tarihin 22.....2015 ve 16. Dönem Toplu ... Sözleşmesi'nin imza tarihinin 16.09.2015 olduğu, özelleştirme sözleşmesinin imzalandığı tarihte davacının yararlanmakta olduğu toplu ... sözleşmesinin 15. Dönem Toplu ... Sözleşmesi olduğu, özelleştirme sonrası işyerinin kamu işyeri vasfının bulunmadığı ve davalının kamu işverenlerine yönelik 16. Dönem Toplu ... Sözleşmesi'nin tarafı da olmadığı dikkate alındığında, davacının 16. Dönem Toplu ... Sözleşmesi hükümlerinden yararlanamayacağının kabul edilmesi gerektiği, 16. Dönem Toplu ... Sözleşmesi'nin geçici 4 üncü maddesinde de bu durum öngörülerek istisnai düzenleme yapıldığı, bu düzenleme ile 16. Dönem İşletme Toplu ... Sözleşmesi'nin yürürlük başlangıç tarihi (01.03.2015) ile imza tarihi (16.09.2015) arasında ...’a ait özelleştirilen işyerlerinin 16. Dönem İşletme Toplu ... Sözleşmesi'nin kapsamı dışında olduğunun anlaşıldığı, söz konusu muafiyet düzenlemesi ile özelleştirilerek toplu ... sözleşmesi kapsamından çıkan işçiler ile ilgili işbu toplu ... sözleşmesinin yürürlük başlangıç tarihi ile devir tarihine kadar oluşan ücret ve diğer tüm ödemelere ilişkin farkların talepleri hâlinde ... tarafından ödeneceğinin kararlaştırıldığı, 15. Dönem İşletme Toplu ... Sözleşmesi'nin yürürlüğünün sona erdiği tarihten (01.03.2015) özelleştirme tarihine (22.....2015 tarihine) kadar, davacının yararlanabileceği bir toplu ... sözleşmesi bulunmadığından devralan işyerinde 1. Dönem Toplu ... Sözleşmesi yapılana kadar devreden işyerinde yararlandığı 15. Dönem Toplu ... Sözleşmesi hükümlerinden yararlanmaya devam edeceği, 1. Dönem Toplu ... Sözleşmesi'nde, 15. Dönem Toplu ... Sözleşmesi'nde tanımlanan hakların muhafaza edileceğine dair bir hüküm bulunmadığı gibi ilave tediye, ikramiye, sosyal yardımlar gibi 15. Dönem Toplu ... Sözleşmesi'nde bulunan birtakım hakların da kaldırıldığı, toplu ... sözleşmelerinin bağımsızlığı ve düzen ilkesi uyarınca bu durumun hukuka uygun olduğu ve 4857 sayılı Kanun’un 22 nci ve 62 nci maddelerinin ihlali anlamına gelmediği, davacının 16. Dönem Toplu ... Sözleşmesi'nden ve 16. Dönem Toplu ... Sözleşmesi'nin ön protokolündeki hükümlerden yararlanamayacağı, 15. Dönem Toplu ... Sözleşmesi'nin yürürlüğünün sona erdiği 01.03.2015 tarihinden itibaren 6356 sayılı Kanun'un 36 ve 38 nci maddeleri uyarınca 15. Dönem Toplu ... Sözleşmesi hükümlerinden davalı işyerinde ... toplu ... sözleşmesi (1. Dönem Toplu ... Sözleşmesi) imzalanıncaya kadar (01.12.2015) yararlanabileceğinin kabul edilmesinin dosya kapsamına uygun olduğu, 16. Dönem Toplu ... Sözleşmesi'nin geçici 4 üncü maddesine göre davalı ...’ın, 15. Dönem Toplu ... Sözleşmesi'nin yürürlüğünün sona erdiği tarihten (01.03.2015) özelleştirme tarihine (22.....2015 tarihine) kadar sorumlu olduğu, ancak davalı ... tarafından zamanaşımı def’inde bulunulduğundan söz konusu dönemden kaynaklanan alacakların zamanaşımı nedeniyle reddi gerekirken İlk Derece Mahkemesince farklı gerekçeyle davanın reddine karar verilmesinin hatalı olduğu gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulüyle İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı ... vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebeplerle benzer sebepleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı ... vekili; davacı tarafın ... yönünden farklı gerekçeyle davanın reddine karar verilmesine dair istinaf talebi bulunmadığını, davanın hem esas yönünden hem de zamanaşımı yönünden reddine karar verilmesi gerektiğini belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; davacının, işyeri devrinden sonra imzalanan ve 15. Dönem Toplu ... Sözleşmesi'nin sona erme tarihine (28.02.2015) kadar yürürlüğü geriye etkili olan 16. Dönem Toplu ... Sözleşmesi ile 2015 tarihli Kamu Toplu ... Sözleşmeleri Çerçeve Anlaşma Protokolünden yararlanıp yararlanamayacağı, devralan işyerinde imzalanan 1. Dönem ve 2. Dönem Toplu ... Sözleşmeleri ile devir öncesi ücretin düşürülüp düşürülmediği, yargılama gideri ve vekâlet ücreti noktalarındadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 326 ncı maddesi, 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 ... maddeleri.
2. 6356 sayılı Kanun'un 34, 36, 37, 38 ve 39 uncu maddeleri, 4857 sayılı Kanun'un 6, 22, 32 ve 62 nci maddeleri, 6098 sayılı ... Borçlar Kanunu'nun 428 nci maddesi, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi.
3. Dairemizin 16.02.2022 tarihli ve 2022/817 Esas, 2022/1852 Karar sayılı ilâmının ilgi kısmı şöyledir:
"...
Bir tür centilmenlik anlaşması ve sosyal dialog mekanizması niteliği taşıyan söz konusu çerçeve anlaşma protokollerinin hukuki açıdan bir bağlayıcılığı yoktur. Yanlızca üyeleri arasında koordinasyonu sağlayan, karşılıklı iyiniyet çerçevesinde bağlayıcılığı olmayan ama taraflara yol gösteren bir mutabakat metni niteliğinde olup ancak ilgili konfederasyona bağlı yetkili sendikaların imzaladıkları toplu ... sözleşmeleri ile ... başına hukuki bir değeri olmayan çerçeve protokollerde yer ... hükümlerin bağlayıcı hale geldikleri görülmektedir.
2017 yılında çıkartılan 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 112. maddesi ile 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu’na getirilen Ek 2. madde ile kamu kesimi toplu ... sözleşmesi çerçeve anlaşma prokollerinin hukuki niteliği değiştirilerek bağlayıcı nitelik kazandırılmıştır.
..."
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 ... maddesinde yer ... sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı ve davalı ... vekillerince temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 ... maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderlerinin temyiz edenlere yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
03.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.