"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
Taraflar arasında görülen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesince Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin ... Büyükşehir Belediyesi Elektrik Su Havagazı Otobüs ve Troleybüs (ESHOT) Genel Müdürlüğü işyerinde 18.07.2012 tarihinden itibaren otobüs hat şoförü olarak çalıştığını, ulaşım işinin Belediyenin asli işleri arasında olduğunu, asıl işverenin kadrolu şoförleri ile birlikte çalıştığını, davalı Şirket ile davalı ... arasındaki hizmet alım sözleşmesinin muvazaalı olduğunu, diğer davalı ... Genel Hiz. Oto ... Eğit. İtf. ve Sağ. Hiz. Tic. AŞ (... Şirketi) bünyesinde sigortalı olarak göründüğünü, davacının belediye otobüs şoförleri ile aynı işi yaptığını, ancak Belediye işçilerinin almayı hak ettiği işçilik alacaklarından mahrum bırakıldığını ileri sürerek davalı ... işçisi sayılması gerektiğinin tespiti ile ilave tediye alacağı, ücret fark alacağı, kadrolu işçilere ödenen gece çalışma ücreti, fazla çalışma ücret farkı, genel tatil ücret farkı, ... ... ücret farkı, hafta tatili ücret fark alacakları, vardiya tazminatı-risk sorumluluk zammı, ... güçlüğü zammı, üretimi teşvik primi alacakları, ikramiye alacağı ve ... yardımı alacaklarının davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def'inde bulunduklarını, diğer davalı Şirketten hizmet alımı şeklinde ... temin edildiğini, taraflar arasında muvazaa bulunmadığını, davacının davalı ... Şirketinin taraf olduğu toplu ... sözleşmesi hükümlerinden yararlandığını, davacının Belediyenin taraf olduğu toplu ... sözleşmesi hükümlerinden faydalanmasının mümkün olmadığını savunarak davanın reddini talep etmiştir.
2. Davalı ... Şirketi vekili cevap dilekçesinde; Belediye ile müvekkili Şirket arasındaki hizmet alım ilişkisinin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'na dayandığını, davacının doğrudan davalı Şirkete ... başvurusunda bulunduğunu, muvazaa iddiasının yerinde olmadığını savunarak davanın reddini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 07.03.2016 tarihli ve 2015/376 Esas, 2016/82 Karar sayılı kararı ile; toplanan deliller ve aldırılan bilirkişi raporu doğrultusunda davanın kısmen kabulü ile davalılar arasındaki hizmet alım sözleşmesinin muvazaaya dayalı olduğunun tespitine, davacının ... itibaren ESHOT Genel Müdürlüğünün işçisi sayılmasına, ilave tediye alacağının kabulüne ve diğer alacak taleplerinin reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili ile davalılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 18.....2019 tarihli ve 2017/22987 Esas, 2019/13284 Karar sayılı ilâmıyla; Mahkemenin gerekçeli kararına göre Mahkemece muvazaalı olduğuna karar verilen hizmet alım sözleşmesi 2013/15784 ihale kayıt numaralı 01.05.2013-30.09.2014 dönemine ilişkin hizmet alım sözleşmesi olup sözleşmenin konusunun "Toplu ulaşım hizmetleri ve araç bakım onarım hizmetlerinde çalıştırılmak üzere personel temini hizmet alımı" olduğu, dosya kapsamında, davacının çalışma dönemini kapsayan dört ayrı hizmet alım sözleşmesi bulunduğu, bu hizmet alım sözleşmelerinin her biri ile ilgili olarak ayrı ayrı değerlendirme yapılması gerekirken bu yön gözetilmeden ... bir hizmet alım sözleşmesinin muvazaalı olduğunun kabulü ile sonuca gidilmesinin yerinde görülmediği, davacının 18.07.2012 tarihinde davalı Belediyeye ait işyerinde şoför olarak çalışmaya başladığını ileri sürdüğü, bu tarihten itibaren davacının hangi hizmet alım sözleşmelerinde çalıştığı, her bir hizmet alım sözleşmesi çerçevesinde işyerinde hangi görevi ifa ettiği ayrı ayrı değerlendirilmek ve muvazaa kriterleri bakımından ayrı ayrı inceleme yapılmak suretiyle hizmet alım sözleşmelerinin muvazaalı olup olmadığına karar verilmesi gerektiği, Mahkemece bu değerlendirmenin sonucuna göre muvazaalı kabul edilen hizmet alım sözleşmelerinin bulunduğu dönem yönünden davacının ilave tediye alacağına hak kazanacağının açık olduğu, ne var ki sadece 01.05.2013-30.09.2014 dönemine ilişkin hizmet alım sözleşmesinin muvazaalı olduğunun kabulünün tüm çalışma dönemi için ilave tediye alacağının hüküm altına alınması için yeterli görülemeyeceği, Mahkemece eksik inceleme ile davacının tüm çalışma dönemi yönünden muvazaanın kabulü ile ilave tediye alacağının hüküm altına alınmasının yerinde olmadığı, kabule göre ise davalı ... Şirketinin işyerinde işçilere yılda 112 günlük ücret tutarında ikramiye verildiğini iddia ettiği, davacının DİSK Genel ... Sendikası ile ... Şirketi arasındaki toplu ... sözleşmesinden yararlanıp yararlanmadığı, yararlandığı takdirde ilgili toplu ... sözleşmesinde ikramiye ödemesi kararlaştırılıp kararlaştırılmadığı ve bordrolara göre davacıya 112 günlük ücret tutarında ikramiye ödenip ödenmediği yönlerinden araştırma yapılarak, ikramiye ödendiğinin anlaşılması hâlinde davacının ayrıca ilave tediye alacağına hak kazanmadığı kabul edilerek talebin reddine karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile hüküm kurulmasının hatalı olduğu gerekçeleriyle Mahkeme hükmünün bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalı ... ile ... Şirketi arasındaki ilişkinin, yasal düzenleme ile izin verilen toplu taşıma işine ait hizmet alımına yönelik olmadığı, işçi teminine yönelik olduğu, davalılar arasındaki hizmet alımının muvazaaya dayalı olduğu ve davacının başından itibaren ESHOT Genel Müdürlüğünün işçisi sayılması gerektiği, davacının Genel-... Sendikası üyesi olduğu, bu itibarla davacının ... ile toplu ... sözleşmesi imzalayan ... Sendikası üyesi olmadığı ve bu Sendikaya dayanışma aidatı ödediğine dair kanıt da bulunmadığı, davacının üyesi olmadığı ve dayanışma aidatı da ödemediği bir sendikanın imzaladığı toplu ... sözleşmesi hükümlerinden yararlanmasının mümkün olmadığı ve bu gerekçeye dayalı fark ücret alacağı taleplerinin reddi gerektiği, davacının ayrıca ilave tediye alacağı talebinde bulunduğu, hizmet alım sözleşmesinin muvazaaya dayalı olarak icra edildiğinin kabul edilmesi karşısında davacının 6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 Sayılı Kanunla 6212 Sayılı Kanunun 2 nci Maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun (6772 sayılı Kanun) hükümleri doğrultusunda davalı ... Müdürlüğünün ... Büyükşehir Belediyesine bağlı kuruluşlardan olması nedeni ile söz konusu Kanun kapsamında bulunduğundan davacının çalışma süresine nazaran bilirkişinin 08.....2020 tarihli ek raporunda belirttiği 2.777,00 TL ilave tediye alacağına hak kazandığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davalı ... vekili; müvekkili İdare ile ... Şirketi arasındaki asıl işveren alt işveren ilişkisinin muvazaaya dayanmadığını, davacının ... itibaren İdarenin işçisi sayılması yönündeki kararın hukuka aykırı olduğunu, davacının ilave tediye ücretine hak kazanamayacağını, davanın tümden reddi gerektiğini, davacının ikramiye ödemelerinin yapıldığını, bu ödemelerin gözetilmesi gerektiğini, alacakların asgari ücret üzerinden hesaplanması gerektiğini, davacının alacak talebinin 2.777,00 TL'lik kısmı kabul edilmişken davacı lehine 4.080,00 TL vekâlet ücretine hükmedilmesinin hatalı olduğunu ileri sürerek temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı ... Şirketi vekili; davalılar arasındaki ilişkide muvazaa bulunmadığını, davalılar arasında mevcut hizmet alım sözlemesinin mevzuata uygun olduğunu, davacının ilave tediye alacağı bulunmadığını, alacaktan müvekkili Şirketin de müştereken sorumlu tutulmasının hatalı olduğunu, ayrıca toplu ... sözleşmesi gereği ödenmesi gereken ikramiyenin müvekkili Şirket tarafından eksiksiz ödenmesi nedeniyle davanın tümden reddi gerektiğini ileri sürerek temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık, davalılar arasındaki hukuki ilişkinin muvazaalı olup olmadığı, davacının eksik ödenen ilave tediye alacağı bulunup bulunmadığı ve davacı vekili lehine hükmedilen vekâlet ücreti tutarına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 428 ... maddesi, 438 ... maddesinin yedinci fıkrası ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası.
2. 6772 sayılı Kanun'un 1 vd. hükümleri ile karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin (AAÜT) 13 üncü maddesinin ikinci fıkrası.
3. Değerlendirme
1. Temyizen incelenen Mahkeme kararında ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı ve bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davalılar vekillerinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT'ye göre kendisini vekille temsil ettiren davacı lehine hükmedilecek vekâlet ücreti kabul edilen miktarı geçemeyeceğinden, davacı lehine 2.777,00 TL vekâlet ücreti yerine 4.080,00 TL vekâlet ücretine hükmedilmesi hatalı olup bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Kanun'un 438 ... maddesinin yedinci fıkrası hükmü uyarınca Mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
1. Davalılar vekillerinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davalılar vekillerinin Mahkeme kararına yönelik temyiz itirazlarının kabulü ile Mahkeme kararının, hüküm fıkrasının davacı lehine hükmedilen vekâlet ücretine ilişkin bendinde yer ... "4.080" rakamlarının hükümden çıkartılarak yerine "2.777,00" rakamlarının yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harçlarının istek hâlinde davalılara iadesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
22.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.