"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 52. Hukuk Dairesi
KARAR : Ek karar kaldırılarak istinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : İstanbul Anadolu 28. İş Mahkemesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekilince istinaf edilmesi üzerine, İlk Derece Mahkemesinin 03.12.2021 tarihli ek kararı ile istinaf başvurusunun kesinlikten reddine karar verilmiştir.
Ek kararın davalı vekilince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince ek karara yönelik başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesinin ek kararı kaldırılarak davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin, davalıya ait işyerinde alt işveren şirketler nezdinde çalışırken 02.04.2018 tarihinde 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (696 sayılı KHK) ile sürekli işçi kadrosuna geçirildiğini, davalı Bakanlık ile davacı arasında imzalanan bireysel iş sözleşmesinin ücretle ilgili 7 nci maddesinde işçiye her ay brüt asgari ücretin %61 fazlası üzerinden günlük olarak ödeme yapılacağına ilişkin düzenleme bulunduğunu, sürekli işçi kadrosuna geçtikten sonra 2018 yılı Mayıs ayında yayımlanan Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının genelgesi uyarınca; bu sözleşmeden 696 sayılı KHK ile sürekli işçi kadrosuna geçen işçilerin yararlanacağı ve 2020 yılına kadar üyesi olduğu sendikalar vasıtası ile yeni toplu iş sözleşmesi imzalamayacaklarını, bu tarihe kadar yayımladığı toplu iş sözleşmesi hükümlerinin uygulanacağının belirtildiğini, genelge ile yayımlanan toplu iş sözleşmesinde işçilerin 01.01.2018 tarihinden başlayarak 31.10.2020 tarihine kadar yararlanacağı ücret zamları ile mali ve sosyal hakların türü ve miktarının belirlendiğini, müvekkilin kadroya geçtikten sonra geçiş öncesi almış olduğu çıplak ücret ve toplu iş sözleşmesi ile verilen ücret zammı ve diğer mali haklarının 2018 yılı 12 ayının tamamında kendisine ödendiğini iddia ederek davalı kurumun 01.01.2019 tarihinden itibaren çıplak ücreti eksik ödemesi nedeni ile hak kazanılan fark ücret alacağının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; dava konusu alacakların zamanaşımına uğradığını, davacının 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin (375 sayılı KHK) geçici 23 üncü maddesi uyarınca sürekli işçi kadrosuna geçirildiğini, 696 sayılı KHK’nin 127 nci maddesiyle, 375 sayılı KHK’ya eklenen geçici 23 ve 24 üncü maddeleri ile, sürekli işçi kadrolarına getirilen işçilerin ücret ile diğer mali ve sosyal haklarına ilişkin şartlarının Yüksek Hakem Kurulu’nca karara bağlanan ve süresi en son sona erecek toplu iş sözleşmesi hükümleri esas alınmak suretiyle belirlenip Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca 12.04.2018 tarihinde ilan edildiğini, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca ilan edilen hükümlerde 01.01.2019-30.06.2019 tarihleri arası ücret zammının, işçilerin 01.01.2019 tarihinde almakta oldukları günlük çıplak ücretlerine aynı tarihten itibaren %4 oranında zam yapılmak suretiyle belirleneceğinin düzenlendiğini, Asgari Ücret Tespit Komisyonunun 25.12.2018 tarihli, 201/1 sayılı Kararı ile; işçinin bir günlük normal çalışma karşılığı asgari ücretinin 01.01.2019-31.12.2019 tarihleri arasında günlük 85,28 TL olarak tespit edildiğini, toplu iş sözleşmesinin ücret zammı maddesinde 01.01.2019 tarihindeki ücretlerine %4 oranında zam yapılacağının belirtildiğini ve buna göre davacı tarafından her ay bordrolar imzalanmak suretiyle ücretlerini ihtirazı kayıtsız olarak aldığını, davacının maaşından kesinti yapılmadığını, 02.04.2018 tarihinden itibaren asgari ücretin altında kalmamak kaydıyla yılda iki kez %4 zamlı ücret, yılda toplam 52 günlük olmak üzere tediye, yılda iki defa olmak üzere 5 günlük ikramiye gibi ödemelerinin düzenli olarak yapıldığını, davacının hangi dönemler arasına ait fark ücret alacağı talep ettiğini açıklamadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
1.İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacı ile davalı Bakanlık arasında akdedilen 02.04.2018 tarihli bireysel iş sözleşmesinin 7 nci maddesinde de aynı şekilde "her ay brüt asgari ücretin %61 fazlası üzerinden günlük olarak ödeme yapılır." maddesinin yer aldığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının ilgili madde ile sürekli işçi kadrosuna alınan işçiler için esas alınması gereken toplu iş sözleşmelerine ilişkin yazısında 2018 ve 2019 yıllarının her iki yarısında günlük çıplak ücrete %4 oranında zam yapılması gerektiğinin belirtildiği ve davacıya bu kapsamda zam yapılarak ücret ödemesi yapıldığı, davacının 2018 yılında asgari ücreti geçiş sürecinde sabit kaldığından davalı tarafça yapılan zam ve ödemeler sonrasında bakiye alacak bulunmadığı, 2019 yılında asgari ücret değişmişse de bu değişim davacının ücretine yansıtılmadan salt %4 zam yapılarak ücret ödemesi yapıldığı, Yargıtayın bu husustaki yerleşik uygulamasına göre kadroya geçiş öncesinde imzalanan iş sözleşmelerinde asgari ücretin belirli bir oranı üzerinden ödeme yapılacağı açıkça kararlaştırılmışsa bu sözleşmelerin davalı idare yönünden de bağlayıcı olduğu ve her yeni yılda yeniden uyarlanması ile yapılacak zammın uyarlanan yeni miktara uygulanması gerektiği dikkate alınarak ve ıslah talebi de gözetilerek davanın kabulüne karar verilmiştir.
2.İlk Derece Mahkemesinin 03.12.2021 tarihli kararı ile; kararın miktar itibarıyla kesin olduğu gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf dilekçesinin reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararlarına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; öncelikle kararın toplu iş sözleşmesine dayanan hukuki ihtilaftan kaynaklandığı ve davacının hâlen çalışmakta olduğu dikkate alındığında, dava konusu itibarıyla ileriye yönelik etki doğurma ihtimali bulunduğundan, kesin olarak tesis edilmemesi gerektiğini; diğer yandan davacının 696 sayılı KHK ile sürekli işçi statüsünde kadroya geçmiş personel olup İdarelerce Sürekli İşçi Kadrolarına Geçirilen İşçilerin Ücret İle Diğer Malî ve Sosyal Haklarının Belirlenmesinde Esas Alınacak Toplu İş Sözleşmesi hükümlerine tâbi olduğunu, davacı hakkında yapılan ücret artışlarının yasal düzenlemelere, Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan toplu iş sözleşmesi hükümlerine ve Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı görüş yazılarına uygun olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması ile davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; ilk olarak, Mahkemece verilecek olan kararın geleceğe yönelik etkisinin bulunduğu, bu tür uyuşmazlıkların çözümüne ilişkin kararlara karşı istinaf ve temyiz incelemelerinde miktar itibarıyla kesinlik sınırının gözetilmemesi gerektiği, hüküm altına alınan kararın kesinlik sınırında olduğundan bahisle davalının istinaf başvurusunun reddine ilişkin verilen ek kararın hatalı olduğu anlaşılmakla davalının ek karara yönelik istinaf başvurusunun kabulü ile ek kararın kaldırılmasına, esasa yönelik istinaf başvurusu bakımından ise davacının kadroya geçişi aşamasında işveren ile imzalanan iş sözleşmesinde açıkça asgari ücretin %61 fazlasının ödeneceğinin kararlaştırıldığı, kadroya geçiş aşamasında işverenle imzalanan iş sözleşmesinde asgari ücretin belli bir oranda fazlasının ödeneceği kararlaştırılmışsa sözü edilen kuralın, her asgari ücret artış dönemi için işvereni bağlayacağı, hüküm altına alınan alacak miktarlarının 31.12.2019 tarihine kadar olan hesaplama dönemini kapsadığı ve bu tarihe kadar yapılan hesaplamaların Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan toplu iş sözleşmesi hükümlerine göre yapıldığı anlaşıldığından davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 696 sayılı KHK kapsamında sürekli işçi kadrosuna geçirilen davacı işçiye kadroya geçişte düzenlenen belirsiz süreli iş sözleşmesi hükümlerine göre ödenmesi gereken ücretin tespiti ile fark ücret alacağının bulunup bulunmadığına, varsa hesabına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 22 ve 34 üncü maddeleri, 696 sayılı KHK ile 375 sayılı KHK' ya eklenen geçici 23 üncü madde, 6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 Sayılı Kanunla 6212 Sayılı Kanunun İkinci Maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun'un 1 vd. maddeleri.
3. 696 sayılı KHK kapsamında kadroya geçen işçilerin geçiş aşamasındaki ücretlerinin tespiti ile bireysel iş sözleşmesinin ücrete ilişkin hükmünün ileriye etkisine ilişkin ilke ve esaslar, Dairemizin 03.05.2023 tarihli ve 2023/3001 Esas, 2023/6593 Karar sayılı ilâmında şu şekilde açıklanmıştır:
"...
2. 696 sayılı KHK'nın 127 nci maddesi ile 375 sayılı KHK'ya eklenen geçici 23 üncü madde çerçevesinde sürekli işçi kadrosuna geçirilen işçiler ile işveren arasında imzalanan iş sözleşmesinin ücrete ilişkin hükümlerinin doğru değerlendirilmesi son derece önemlidir. Dairemiz uygulamasına göre kadroya geçiş sırasında düzenlenen iş sözleşmesinde ücretin sadece asgari ücretin belli bir oranda fazlası yahut geçiş öncesindeki hizmet alım sözleşmesinde öngörülen ücret veya bu ücretin katları olarak belirlenmesi hâlinde, bu ücretin işçinin kadroya geçiş aşamasındaki ilk (temel) ücreti olduğu, taraflar arasında sonraki dönemler yönünden işvereni ücret artışı yapmakla yükümlü kılan bir düzenleme olmadığı kabul edilmektedir. Diğer taraftan iş sözleşmesinde ücretin her ay için asgari ücretin belli bir oranda fazlası şeklinde ödeneceğine yönelik hükümler ileriye etkili hükümler olarak değerlendirilmeli, bu hükümlerin sonraki dönemlere ilişkin ücret artışları yönünden işvereni bağlayacağı kabul edilmelidir...."
3. Değerlendirme
1. Bölge Adliye Mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere ve özellikle temyiz edenin sıfatına göre usul ve kanuna uygun olup davalı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalı ... harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
21.10.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.