"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesi
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 2. İş Mahkemesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı Türkiye Cumhuriyeti Devlet ... Taşımacılık AŞ (... Taşımacılık AŞ) vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... Taşımacılık AŞ vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı ... Taşımacılık AŞ'den 4734 sayılı İhale Kanunu'nun (4734 sayılı Kanun) 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamında ihale ile iş alan diğer alt işveren Şirket nezdinde yüksek hızlı tren seferlerinin duruşu olan 15 adet gar ve istasyonda engelli, hareket kabiliyeti kısıtlı ve özel durumu olan yolculara yardımcı olunması işinde çalıştığını, müvekkilinin ... İşçileri Sendikası (... Sendikası) üyesi olduğunu, davalı alt işveren ... (... Şirketi) ile ... Sendikası arasında toplu sözleşme süreci başladığında söz konusu alt işveren Şirket tarafından 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu'nun (4735 sayılı Kanun) 8 inci maddesi uyarınca sözleşmenin yürütülmesi ve sonuçlandırılması için Türk Ağır Sanayii ve Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri Sendikasının (TÜHİS) yetkilendirildiğini, TÜHİS tarafından yetkilendirme belgesinin ekinde ihale sözleşmesinin bulunmadığı ifade edilmiş ise de davalı alt işveren ... Şirketi tarafından sunulan 12.03.2021 tarihli yazı cevabında ihale sözleşmesinin yetkilendirme belgesinin ekinde bulunduğunun belirtildiği, ... Sendikası ile davalı alt işveren şirketi arasındaki görüşmelerin uyuşmazlıkla sonuçlanması üzerine Yüksek Hakem Kurulunun 30.09.2021 tarihli ve 2021/564 Esas, 2021/713 Karar sayılı kararı ile 01.02.2021-31.12.2021 yürürlük süreli toplu iş sözleşmesinin karara bağlandığını, söz konusu toplu iş sözleşmesinden kaynaklanan işçilik alacaklarının müvekkiline ödenmediğini, aralarında alt işveren asıl işveren ilişkisi bulunan davalıların işçilik alacaklarından müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulması gerektiğini ileri sürerek ilgili toplu iş sözleşmesinden kaynaklanan ücret zammı, ikramiye, bayram yardımı ve yakacak yardımı alacaklarının davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... Taşımacılık AŞ vekili cevap dilekçesinde; dava konusu toplu iş sözleşmesi süreci ile ilgili olarak diğer davalı ... Şirketi tarafından TÜHİS'in usulüne uygun yetkilendirilmediğini, TÜHİS'in usulüne uygun yetkilendirmenin yapılmadığına ilişkin işleminin de dava konusu edilmediğini, 4735 sayılı Kanun'un 8 inci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca kamu işveren sendikası tarafından yürütülmeyen ve sonuçlandırılmayan toplu iş sözleşmeleri için 4857 sayılı İş Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 2 nci maddesinin yedinci fıkrası esas alınarak asıl işveren sıfatıyla davalı Kuruma sorumluluk yüklenmesinin mümkün olmadığını, dava dilekçesinde bahsi geçen davalı alt işveren Şirket tarafından TÜHİS'e gönderilen 07.08.2020 tarihli ve 12.03.2021 tarihli yazıların önceki hizmet alım sözleşmesine ilişkin olduğunu, zira ... Sendikasının Bakanlıkça 07.04.2021 tarihinde yetkilendirildiğini ileri sürerek davanın husumetten reddini istemiştir.
2. Davalı ... Şirketi vekili cevap dilekçesinde; İstanbul Anadolu mahkemelerinin yetkili olduğunu, dava dilekçesinin 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 119 uncu maddesinde aranan şartları taşımadığını, davanın kısmi alacak davası olarak açılmasının mümkün olmadığını, müvekkili Şirketin alt işveren sıfatıyla işçilik alacaklarından sorumluluğunun bulunmadığını ileri sürerek davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının davalı alt işveren şirket işyerinde örgütlü ... Sendikası üyesi olduğu, davacının Yüksek Hakem Kurulu tarafından 10.11.2022 tarihinde kararlaştırılan toplu iş sözleşmesinden yararlanması gerektiği, davacının hükme esas alınan bilirkişi raporunda belirtildiği şekilde ücret zammı, ikramiye, bayram yardımı ve yakacak yardımı alacaklarına hak kazandığı, davalılar arasında alt işveren asıl işveren ilişkisi bulunduğu, bu sebeple işçilik alacaklarından müştereken ve müteselsilen sorumlu oldukları, her ne kadar davalı ... Taşımacılık AŞ vekili tarafından toplu iş sözleşmesi görüşmeleri sürecinin kamu işveren sendikasınca yürütülmemiş olması sebebiyle asıl işveren olarak işçilik alacaklarından sorumluluğunun bulunmadığı savunulmuş ise de dosyaya kazandırılmış 12.04.2021 tarihli yetkilendirme belgesiyle alt işveren ... Şirketi tarafından TÜHİS'in toplu iş sözleşmesi görüşmeleri için yetkilendirilmiş olduğu, yetkilendirme belgesi ekleri arasında ... taşımacılık AŞ ile yapılan ihale sözleşmesinin bulunduğunun yetkilendirme belgesinde yazılı olduğu, alt işverence 4734 sayılı Kanun'daki prosedüre uygun olarak hareket edildiği, Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 18.05.2021 tarihli ve 2021/5076 Esas, 2021/9147 Karar sayılı ilâmı da kıyas yoluyla somut uyuşmazlığa uygulandığında davalı asıl işverenin de işçilik alacaklarından sorumluluğunun bulunduğunu kabul etmek gerektiği gerekçesi ile davanın kabulüne ve talep konusu alacakların davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... Taşımacılık AŞ vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı ... Taşımacılık AŞ vekili; TÜHİS'in alt işverence usulüne uygun yetkilendirme yapılmadığına ilişkin tespitinin ve değerlendirmesinin ayrıca bir araştırma yapılmaksızın yok sayıldığını, alt isverenin yetkilendirme yazısında salt ihale sözleşmesinin ek olarak gösterilmiş olmasının aynı zamanda ihale sözleşmesinin fiilen teslim edilmiş olduğu kabul edilerek yetkilendirmenin usulüne uygun yapıldığı kanaatine varılmasının hatalı olduğunu, alt işverence yapılan başvuruya karşılık kamu işveren sendikası tarafından alt işverene gönderilen 21.04.2021 tarihli yazıda, ihale sözleşmesinin eklerde bulunmadığı ve temin edilerek taraflarına teslim edilmesi gerektiğinin bildirildiğini, verilen sürede eksikliğin alt işverence giderilmemesi üzerine gerek alt işverene gerekse de davacının üyesi bulunduğu sendikaya yapılan bildirim ile usulüne uygun yetkilendirmenin yapılmadığı ve bu sebeple toplu iş sözleşmesi sürecinin taraflarınca yürütülmeyeceği hususunun bildirildiği, taraflar arasındaki ihale sözleşmesinin TÜHİS'e teslim edilip edilmediğinin Mahkemece araştırılmadığını, dava dilekçesinde belirtilen belgelerin dava konusu toplu iş sözleşmesi süreci ile ilgili olmamasına rağmen Mahkemenin hatalı kanaate varmasına sebebiyet verdiğini; ayrıca TÜHİS'in toplu iş sözleşmesi görüşme sürecine katılmamasına ilişkin gerekçesi dikkate alındığında Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 18.05.2021 tarihli ve 2021/5076 Esas, 2021/9147 Karar sayılı ilâmının kıyas yoluyla somut uyuşmazlığa uygulanmasının mümkün olmadığını; ayrıca seri nitelikte açılan davada karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin (AAÜT) 22 nci maddesine aykırı olacak şekilde davacı lehine tam vekâlet ücretine hükmedilmesinin hatalı olduğunu ileri sürerek davanın husumetten reddi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; somut uyuşmazlık bakımından 2709 sayılı T.C. Anayasası'nın 53 üncü ve 54 üncü maddeleri, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun 2, 41, 51, 54, 58, 60 ve 62 nci maddeleri, 4735 sayılı Kanun'un 8 nci maddesi ve ilgili madde doğrultusunda düzenlenen ve 22.01.2015 tarihinde Resmî Gazete'de yayımlanan Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımlarında Toplu İş Sözleşmesinden Kaynaklanan Fiyat Farkının Ödenmesine Dair Yönetmelik (Yönetmelik) hükümleri dikkate alındığında; her ne kadar TÜHİS tarafından kamu işveren sendikasının yetkilendirilmediği belirtilmiş ise de alt işveren şirket tarafından kamu işveren sendikasının bilgilendirildiğinin ve yetkilendirildiğinin 21.04.2021 tarihli TÜHİS yazı cevabı sabit olduğu, davacının davalı alt işveren Şirket işyerinde örgütlü ... Sendikası üyesi olduğu, davacının Yüksek Hakem Kurulu tarafından 10.11.2022 tarihinde kararlaştırılan toplu iş sözleşmesinden yararlanması gerektiği, davalılar arasında asıl işveren alt işveren ilişkisi mevcut olduğundan talebe konu alacaklardan her iki davalının da sorumlu olduğu, yetkilendirmeye konu olan işyerinde Yüksek Hakem Kurulu kararı ile toplu iş sözleşmesi bağıtlandığından davalı ... Taşımacılık AŞ’nin toplu iş sözleşmesinden kaynaklanan davaya konu alacaklardan sorumluluğunun bulunduğu gözetilerek davalı vekilinin husumete ilişkin istinaf talebinin yerinde olmadığı; karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT'nin 22 nci maddesi uyarınca İlk Derece Mahkemesince aynı gün yargılaması yapılan ve karara çıkarılan seri dosyaların ilk on tanesi için tam vekâlet ücretine hükmedilmesinde de hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... Taşımacılık AŞ vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... Taşımacılık AŞ vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü gerekçelere dayanarak ve resen dikkate alınacak nedenlerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 4734 sayılı Kanun'un 62 nci maddesi birinci fıkrasının (e) bendi kapsamındaki ihale sözleşmesi uyarınca istihdam edilen davacının Yüksek Hakem Kurulunun 30.09.2021 tarihli ve 2021/564 Esas, 2021/713 Karar sayılı kararı ile karara bağladığı 01.02.2021-31.12.2021 yürürlük süreli toplu iş sözleşmesinden kaynaklanan işçilik alacaklarından davalı ... Taşımacılık AŞ'nin sorumluluğunun bulunup bulunmadığı ve davacı lehine hükmedilen vekâlet ücretinin miktarına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 4857 sayılı Kanun'un 2 nci maddesinin yedinci fıkrası, 4734 sayılı Kanun'un 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi, 4735 sayılı Kanun'un 8 inci maddesi.
3. Yönetmeliğin "Toplu iş sözleşmesinin kapsamı ve yürütülmesi" başlıklı 4 üncü maddesi, "Toplu iş sözleşmesine ilişkin bilgi ve belgeler" başlıklı 6 ncı maddesi.
4. 04.05.2015 tarihli ve 58759530-155.99-4197 sayılı yazısı ile T.C. Maliye Bakanlığınca (Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü) uygun görülen "Alt İşverenlerce Yapılacak Yetkilendirmeye İlişkin Esas ve Usuller".
5. Karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT'nin "Seri davalarda ücret" başlıklı 22 nci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Davacı vekili dava dilekçesinde, Yüksek Hakem Kurulunun 30.09.2021 tarihli ve 2021/564 Esas, 2021/713 Karar sayılı kararı ile karara bağlanan 01.02.2021-31.12.2021 yürürlük süreli toplu iş sözleşmesinde yer alan ücret zammı, ikramiye, bayram yardımı ve yakacak yardımı alacaklarının hüküm altına alınmasını talep etmiştir. İlk Derece Mahkemesince hükme esas alınan bilirkişi raporu incelendiğinde de, talep konusu işçilik alacaklarının 30.09.2021 tarihli söz konusu toplu iş sözleşmesi hükümleri dikkate alınarak hesaplandığı görülmektedir. Hâl böyle olunca, İlk Derece ve Bölge Adliye Mahkemesi kararlarının gerekçesinde davacının Yüksek Hakem Kurulu tarafından 10.11.2022 tarihinde karara bağlanan toplu iş sözleşmesinden yararlanması gerektiğinin belirtilmesi maddi hataya dayalı ise de, hükme esas alınan bilirkişi raporu incelendiğinde söz konusu hatanın sonuca etkisinin bulunmadığı anlaşılmaktadır.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı ... Taşımacılık AŞ vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
21.10.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.