"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2024/1182 E., 2024/1630 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Bursa 4. İş Mahkemesi
SAYISI : 2023/190 E., 2024/178 K.
Taraflar arasındaki işkolu tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı Bakanlığının 24.04.2023 tarihli ve 32170 Resmî Gazete'de yayımlanan, 2023/10 Karar numaralı işkolu tespitinde, davalı Tarımaş Bursa Tarım Hayvancılık Peyzaj Çevre İnş. San. Tic. AŞ (Belediye Şirketi) ünvanlı işverenin ... Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) sicil numaralı işyerinde belediye hizmetleri kapsamında yer alan işlerin yapıldığının, bu nedenle yürütülen faaliyetlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 20 sıra numaralı genel işler işkolunda yer aldığının tespit edildiğini, Bakanlıkça işyerinde yapılan asıl işlerin niteliğine bakılmaksızın, işyerinin salt Belediye Şirketi olması sebebiyle işkolunun değiştirilmesinin mevcut mevzuata aykırı olduğunu, dava konusu işyerinde, tarımsal faaliyetlerde bulunulduğunu, davalı Şirketin fide/fidan satımı yapan, ayrı geliri ve tüzel kişiliği olan bir şirket olduğunu, Bakanlıkça, Şirketin yalnızca bağlı bulunduğu Belediye dikkate alınarak tespit yapıldığını, Şirketin faaliyetlerinin dikkate alınmadığını beyanla davalı Bakanlığın 24.04.2023 tarihli ve 32170 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan, 2023/10 Karar numaralı işkolu tespit kararında yer alan ... SGK sicil numaralı işyeri ile ilgili tespitin iptali ile bahsi geçen işyerinde yürütülen faaliyetin tamamen İşkolları Yönetmeliği'nin 01 sıra numaralı avcılık, balıkçılık, tarım ve ormancılık işkolunda yer aldığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; işyerinde istihdam edilen işçilerin belediyenin sunduğu hizmetlerin yürütülmesini sağladıklarını, belediyenin asli işlerinden olan hal işletmesi, park ve mezarlıkların bakımı faaliyetinin yerine getirildiğinin anlaşıldığını, dava konusu ... SGK sicil numaralı işyerinin davalı Belediye Şirketinin yönetim merkezi olduğunu, işverenliğe ait tüm işçilerin buradan sevk ve idare edildiğini, Şirketin fide üretimi yapmadığını, Şirketin tarımsal bir üretiminin bulunmadığını belirterek davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... Sendikası vekili cevap dilekçesinde; davalı Belediye Şirketi tarafından 5393 sayılı Belediye Kanunu'nda (5393 sayılı Kanun) belediyelerin görev ve sorumluluğu altında olduğu belirtilen belediye hizmetlerinin yürütüldüğünü, belediye hizmetlerinin tamamının İşkolları Yönetmeliği'nde genel işler işkolu içerisinde sayıldığını, bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işlerin de asıl işin girdiği işkolundan sayılacağını, dava konusu 1350515.016 SGK sicil numaralı işyerinin yürütülen işlerin belediye hizmetlerinden bağımsız olduğunun söylenemeyeceğini beyanla davanın reddini istemiştir.
3. Davalı ...-İş Sendikası vekili cevap dilekçesinde; İşkolları Yönetmeliği’ne göre 20 sıra numaralı genel işler işkolu başlığı altında belediye hizmetlerinin sınıflandırıldığını, buna göre kanunlarla belediyelere verilen görevler ile belediyelerin üstlendiği bütün diğer işlerin genel işler işkolu kapsamında olduğunu, dava konusu işyeri bakımından asıl işe yardımcı işlerin söz konusu olduğunu, asıl işin genel işler işkolunda yer aldığından dava konusu işyerinde yapılan işlerinin asıl işin yürütülmesinde yardımcı işler niteliğinde olduğunu belirterek davanın reddini istemiştir.
4. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; belediye hizmetlerinin tamamının İşkolları Yönetmeliği'nde genel işler işkolu içerisinde sayıldığını, davaya konu işkolu tespit kararında, belediye hizmetlerine yönelik işler yapıldığının tespit edildiğini, davalı Belediye Şirketine ait işyerlerinde gerçekleştirilen işlerin, belediyenin görev ve sorumlulukları kapsamında ve niteliği gereği belediye hizmeti olduğundan genel işler işkolunda yer aldığını, işyerinde yapılan işin yardımcı iş olduğunu, asıl işin girdiği işkolunda sayılması gerektiğini, Bakanlığın işkolu tespitinin hukuka uygun olduğunu belirterek davanın reddini istemiştir.
5. Davalı Belediye Şirketi vekili cevap dilekçesinde; belediye hizmetlerinin İşkolları Yönetmeliği'nin 20 sıra numaralı genel işler işkolunda yer aldığını, buna göre müvekkili Şirkete ait işyerlerinde yapılan işlerin 5393 sayılı Kanun ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu düzenlemeleri gereğince belediye hizmeti niteliğinde olduğunu, dava dışı Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı iştirakiyle kurulan davalı Şirket tarafından faaliyet gösterilen işyerlerinde yapılan işlerin, niteliği itibarıyla ve yasal mevzuat uyarınca yürütülmesi münhasıran belediyelerin görev ve sorumluğuna bırakılan işlerden olduğunu ve yapılan işlerin belediye hizmeti niteliğinde bulunduğunu belirterek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalı Şirkete ait 11 işyerinin yönetiminin tek bir yerden yapıldığı, 11 işyerinde toplamda 1.156 işçinin çalıştığı, işyerlerindeki faaliyetler ile ilgili kararların, organizasyon ve iş planlarının Şirket merkezince verildiği, aynı Genel Müdüre bağlı oldukları, diğer işyerlerinin yönetiminin, sevk ve idaresinin Şirket merkezince yürütüldüğü, buradan verilen talimatla, park, bahçe bakım, peyzaj düzenlenmesinin, mezar bakım, peyzajı ve süs bitkilerinin satışının, Bursa ... ... Kent Halinin işletmecilik, İnegöl'deki hal ile ilgili işletmecilik biyosidal ilaçlama, katı atık nakil hizmeti faaliyetlerinin Şirketin merkezi tarafından sevk ve idare edildiği, istihdam edilen işçilerin büyük kısmının hal işletmeciliği ve peyzaj, yeşil alan bakım, çevre düzenlemesi işinde faaliyet göstermesi nedeni ile asıl işin belediye hizmetlerine giren işler olduğu, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 sayılı Kanun) 4 üncü maddesi gereği işyerinde yürütülen yardımcı işler asıl işin girdiği işkolunda yer aldığından işyerinde yürütülen faaliyetin İşkolları Yönetmeliği'nin 20 sıra numaralı genel işler işkolunda bulunduğu gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı Sendika vekili istinaf dilekçesinde; hükme esas alınan bilirkişi raporunun hatalı olduğunu, yeni bir bilirkişi raporu alınmadığını, salt peyzaj-bakım işinin asıl iş sayılarak davalı Şirketin İşkolları Yönetmeliği'nin 20 sıra numaralı genel işler işkolunda faaliyet gösterdiğinin kabulünün hukuka uygun olmadığını ileri sürerek kararın kaldırılması istemi ile istinaf kanun yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; belediye şirketi niteliğini haiz davalı Şirketin organizasyon şemasına göre, 11 farklı işyerinin yönetiminin tek bir yerden yapıldığı, istihdam edilen işçilerin büyük kısmının hal işletmeciliği ve peyzaj, yeşil alan bakım, çevre düzenlemesi işinde faaliyet göstermesi nedeni ile asıl işin belediye hizmetlerine giren işler olduğu, dava konusu işyerinde yürütülen faaliyetlerin belediye hizmeti niteliğinde faaliyetler kapsamında bulunduğu, Mahkemece dava konusu işkolu tespiti kararında belirtilen 1350515.016 SGK sicil numaralı işyerinde yürütülen faaliyetin İşkolları Yönetmeliği'nin 20 sıra numaralı genel işler işkolunda bulunduğu gerekçesi ile davanın reddine karar verilmesinde isabetsizlik olmadığı gerekçeisyle istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı Sendika vekili, istinaf dilekçesinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Kanun'un 4 üncü ve 5 inci maddeleri kapsamında işkolu tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6356 sayılı Kanun’un 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının ilgili kısmı şöyledir:
“ (1) ... Sendikalar kuruldukları işkolunda faaliyette bulunur.
...”
2. 6356 sayılı Kanun’un “İşkolları” kenar başlıklı 4 üncü maddesi de şöyledir:
“(1) İşkolları bu Kanuna ekli (1) sayılı cetvelde gösterilmiştir.
(2) Bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de, asıl işin girdiği işkolundan sayılır.
(3) Bir işkoluna giren işler, işçi ve işveren konfederasyonlarının görüşü alınarak ve uluslararası normlar göz önünde bulundurularak Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.”
3. 6356 sayılı Kanun'un 4 üncü maddesinin gerekçesinin ilgili kısmı şöyledir:
“Bir işyerinin girdiği işkolu bu işyerinde yürütülen asıl işe göre belirlenir. İşyerindeki yardımcı işler de asıl işin dâhil olduğu işkolundan sayılır. Bir işyerinde yürütülen yardımcı işin alt işveren tarafından üstlenilmesi halinde, bu iş artık asıl işveren yönünden yardımcı iş olarak kabul edilemez. Bu işler alt işveren bakımından asıl iş kabul edilir ve işkolu buna göre belirlenir.”
4. 6356 sayılı Kanun’un “İşkolunun tespiti” kenar başlıklı 5 inci maddesi ise şöyledir:
“(1) Bir işyerinin girdiği işkolunun tespiti Bakanlıkça yapılır. Bakanlık, tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, kararın yayımından itibaren on beş gün içinde dava açabilir. Mahkeme iki ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi iki ay içinde kararını verir. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay, uyuşmazlığı iki ay içinde kesin olarak karara bağlar.
(2) Yeni bir toplu iş sözleşmesi için yetki süreci başlamış ise işkolu değişikliği tespiti bir sonraki dönem için geçerli olur. İşkolu tespit talebi ve buna ilişkin açılan davalar, yetki işlemlerinde ve yetki tespit davalarında bekletici neden sayılmaz.
(3) İşkolu değişikliği yürürlükteki toplu iş sözleşmesini etkilemez.”
5. 19.12.2012 tarihli ve 28502 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İşkolları Yönetmeliği’nin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının tespit tarihinde yürürlükte bulunan metni şöyledir:
“(1) Bir işyerinin hangi işkoluna girdiği konusunda anlaşmazlık çıkması halinde, ilgililerin başvurusu üzerine, işkolu, o işyerinde yürütülen işin niteliğine göre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenir. Bakanlık tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununun 5 inci maddesine göre kararın yayımından itibaren onbeş gün içinde dava açabilir.”
6. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
23.09.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.