"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 30. Hukuk Dairesi
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 48. İş Mahkemesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; sendikalı olup toplu iş sözleşmesinden yararlanan davacı işçinin davalı işveren bünyesinde işçi pozisyonunda çalışmasına devam ettiği sırada eğitimini tamamlayarak mühendis olduğunu ve buna bağlı intibak işlemlerinin yapılması ile mühendis kadrosuna atandığını, bu atama sonucunda toplu iş sözleşmesi hükümleri gereği ücret intibakının hatalı yapıldığını beyanla intibakının 2. ücret seviyesinde olması gerektiğinin tespiti ile fark ücret, fark ilave tediye ve fark ikramiye alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesi talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; alacakların zamanaşımına uğradığını, taleplerin haksız ve yersiz ileri sürüldüğünü, davanın usul ve kanuna aykırı olduğunu savunarak reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacı davalıya ait işyerinde mühendisliğe geçtiği tarih itibarıyla 2. ücret derecesinden işe başlatılmadığından sonraki kademe ve derece terfilerinin de hatalı yapıldığı, aynı tecrübe ve kıdemdeki mühendisin derecelerinin farklı olmasının eşitlik ilkesine aykırı olduğu ve hak kaybına neden olacağı, bu nedenle fark alacaklara hak kazandığı belirtilerek alınan bilirkişi raporu doğrultusunda davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; intibak işlemlerinin usul ve kanuna uygun yapıldığını, alacakların zamanaşımına uğradığını ve faiz türü ile başlangıçlarının hatalı belirlendiğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacı işçinin davalı işveren bünyesinde işçi olarak çalışma yaptığı ve çalışmasının devam ettiği sırada ilgili bölüme ilişkin eğitimini tamamlaması sonucunda mühendis olarak çalışmasını sürdürmesi bakımından intibak işlemlerinin yapıldığı, davacının sendikalı olduğu ve toplu iş sözleşmesi hükümlerinden yararlandığı, uyuşmazlığa tatbik edilmesi gereken ilgili dönem toplu iş sözleşmesi hükümlerinin 21/b-(3), 21/c ve 21/ç-(2) şeklinde ihdas edildiği, davacı işçinin intibakının 1. ücret seviyesinden yapıldığı ancak anılan toplu iş sözleşmesi hükümleri ile emsal mahiyetteki Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 28.01.2021 tarihli ve 2020/3671 Esas, 2021/2761 Karar sayılı kararı da dikkate alındığında Mahkemece tesis edilen hükümde usul ve kanuna aykırı yöne rastlanmadığı, zamanaşımına uğrayan alacak bulunmadığı ve kararda faiz türü ile başlangıçlarının da yerinde olduğu gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının ücretinin tespitine ve dava konusu alacaklara hak kazanıp kazanmadığına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun 39 ve 53 üncü maddeleri, 4857 sayılı İş Kanunu'nun 5 inci maddesi, 6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 Sayılı Kanunla 6212 Sayılı Kanunun 2 nci Maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun'un 1 vd. maddeleri
3. Değerlendirme
1. Somut uyuşmazlıkta; davacı, işçi olarak davalı işyerinde çalışmaktayken ... Mühendisliği bölümünü bitirdiğini, mezuniyet sonrasında mühendisliğe intibak ettirilmek üzere işverene başvuruda bulunduğunu, geçiş talebi uygun bulunarak 25. Dönem Toplu İş Sözleşmesi'nin 21/b-3 maddesi gereği 15.12.2016 tarihinde deneme süresine tâbi tutulmadan kesin kabul yapılarak mühendis ve mimarlar saat ücret cetvelinin 1. ücret derecesinden mühendisliğe intibak ettirildiğini ancak 2. ücret derecesinden mühendis cetveline geçirilmesi gerektiğini iddia etmiştir. Davalı taraf ise davacının deneme süresine tâbi olmadığını, bu nedenle kesin kabul işlemi de yapılmasının söz konusu olmadığını, kesin kabul sonucu verilecek dereceden faydalanamayacağını, davacının hem önceki çalışmasından kaynaklanan terfi süresinden faydalanıp hem yeni işe girmiş mühendis gibi derece uygulanmasını istemesinin çelişkili olduğunu savunmuştur.
2. İşyerinde uyuşmazlık döneminde yürürlükte bulunan 25. Dönem Toplu İş Sözleşmesi'nin "İş Sözleşmelerinin Yapılması" başlıklı 21 inci maddesinin "Ücret Dereceleri" başlıklı (b.3) bendi "Saat ücretli olarak çalıştırılmak üzere makine mühendisi, inşaat mühendisi, ... mühendisi ... uçak gövde / motor bölümü mezunları Ek-3 mühendis ve mimar saat ücretleri cetvelinin 1. Derecesinden işe başlatılırlar. İş yerlerinde çalışmakta iken yukarıda belirtilen mühendislik fakültesini bitirenler, iş yerinin aynı alandan işçi statüsünde boş mühendis kadrosu bulunması halinde, işveren vekilinin teklifi ve kuvvet komutanlığının onayı ile bu madde esaslarına göre mühendisliğe intibak ettirilebilirler. Şu kadar ki, intibak ettirilecekleri ücret derecesinin karşılığı olan saat ücreti, eski saat ücretlerinin altında olamaz." hükmünü, aynı maddenin "Deneme" başlıklı (c) bendi ise "Seçme sınavından başarı gösterip seçilenlerden, ilgili belgeleri tamamlayan ve sözleşme ile saptanan asgari ücret derecesinin karşılığı saat ücreti (parça başı işçiler için ait oldukları iş sıralama ve kök saat ücretleri cetvelinin son sırasındaki iş sırasına ait kök saat ücreti) ile çalışmayı kabul edenler, işveren vekilinin yazılı onayı ile denemeye tabi tutulurlar. Deneme süresi 3 aydır. Bu süre hiçbir şekilde aşılamaz. İşveren vekili ve işçi deneme süresi içinde iş sözleşmesini her zaman tazminatsız olarak feshedebilirler." hükmünü içermektedir. Aynı maddenin (ç.2) bendine göre "Bu maddenin b fıkrasının 3 numaralı bendi kapsamında işe alınan mühendis, mimar ... uçak gövde / motor bölümü mezunlarından deneme süresi sonunda sıralı amirlerince haklarında olumlu kanaat raporu verilenlerin kesin kabulleri a) Sadece lisans düzeyinde öğrenim yapmış olanlar için bir. ... üst derecesi verilerek yapılır."
3. Yukarıda yer verilen toplu iş sözleşmesi hükümlerine göre deneme süresi sonrası, kesin kabullerle birlikte yeni işe başlayanlara bir derece verileceğinin düzenlendiği anlaşılmaktadır. İntibak ettirilen işçiler yönünden ise ücrete ilişkin olarak sadece, intibak ettirilecekleri ücret derecesinin karşılığı olan saat ücretinin, eski saat ücretlerinin altında olamayacağı düzenlenmiştir. Toplu iş sözleşmesi hükümleri dikkate alındığında işe yeni başlayan işçi olmayan ve deneme süresine tâbi olmayan davacının, deneme süresi sonunda bir üst derece verilmesine dair düzenlemeden faydalanamayacağı anlaşılmaktadır.
İlk Derece Mahkemesince davacının mühendisliğe geçtiği tarih itibarıyla 2. ücret derecesinden işe başlatılmadığından sonraki kademe ve derece terfilerinin de hatalı yapıldığı, aynı tecrübe ve kıdemdeki mühendisin derecelerinin farklı olmasının eşitlik ilkesine aykırı olduğu ve hak kaybına neden olacağı gerekçesi ile davanın kabulüne karar verilmiştir. Bölge Adliye Mahkemesince Dairemizin emsal bir kararına atıf yapılmış ise de, Dairemizce konuya ilişkin yapılan yeniden değerlendirmede, davalı tarafça sunulan kayıtların incelenmesinden, davacının intibaktan önceki terfi bekleme süresinin sıfırlanmadığı, böylelikle intibak tarihinde yeni işe başlayan mühendislerden daha önce terfi edip derece aldığı, tâbi olduğu toplu iş sözleşmesinin 25/b-(3) maddesi gereği intibak ettirildiği ücret derecesinin karşılığı olan saat ücretinin, eski saat ücretlerinin altında olmadığı; dolayısıyla işverenin aynı durumda olanlar arasında eşitlik ilkesine aykırı olarak farklı bir işlem yapmadığı anlaşıldığından taleplerin reddi gerekirken kabulüne karar verilmesi hatalıdır.
Bu sebeple davanın kabulüne karar veren İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunu esastan reddeden Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasına, İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
28.11.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.