"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 1. İş Mahkemesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasına ve eksikliğin giderilerek sonucuna göre yeniden karar verilmesi için dosyanın Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı doğrultusunda yeniden yapılan yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalıya ait İstanbul Tersanesi Komutanlığı 31/B fabrikasında tüp test işkolunda çalıştığını, ... Sendikası üyesi olarak toplu iş sözleşmesinden yararlanmakta olduğunu, davacının Sağlık Kuralları Bakımından Günde Azami Yedi Buçuk Saat veya Daha Az Çalışılması Gereken İşler Hakkında Yönetmelik (Yönetmelik) kapsamındaki bir işte çalışmasına rağmen, söz konusu Yönetmelik'in 4 üncü maddesinin (p) bendine aykırı olarak günde 8,5 saat çalıştırıldığını, 24, 25 ve 26. Dönem Toplu İş Sözleşmesi’nin 25 inci ve 33 üncü maddeleri gereğince, fazla çalışmaların %80 zamlı ödeneceğinin hükme bağlandığını, yakın zamanlarda aynı konuda Yargıtay tarafından verilen kararda da bu şekilde 7,5 saat üstü çalışmanın fazla çalışma olarak nitelendirildiğini, hem toplu iş sözleşmesi hükümleri hem de Yargıtay kararları gereğince, günde yarım saat (Yönetmelik gereği günde 7,5 saat çalıştırılması gerekirken 8,5 saat çalışmasından kaynaklı 15+15 dakika toplam 0,5 saat çay molaları düşüldükten sonra günde yarım saat) fazla çalışma ücretinin %80 zamlı olarak ödenmesi gerektiğini, hiç ödenmeyen %14 kısa çalışma priminin de ödenmesi gerektiğini iddia ederek fazla çalışma ücreti ve kısa çalışma prim alacaklarının davalıdan tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; alacakların zamanaşımına uğradığını, Sağlık Kuralları Bakımından Günde Azami Yedi Buçuk Saat Veya Daha Az Çalışılması Gereken İşler Hakkında Yönetmelik' in 4 üncü maddesinin p bendine göre, gürültü düzeyi en yüksek maruziyet etkin değerini (8h—-85dB(A) ) aşan işler olarak tanımlandığını, davalı tarafından tüm ölçümler ve işlemlerin belirtilen Yönetmelik hükmü ile İş Sağlığı ve Güvenliği mevzuatına uygun olarak yapıldığını, davacı vekilinin 2010 yılında yapılan ve ölçü usulü değişmesi nedeniyle yenilenen ölçüm için 9 yıl sonra alacak talebinde bulunduğunu, davacı vekilinin kasıtlı olarak ölçümlerinin düşük çıkartıldığı iddiasının gerçek dışı olduğunu, ... Kuvvetleri Komutanlığı tarafından 05.11.2012 tarihli Gürültü Ölçümleri konulu yazısı uyarınca ölçüm yapılarak sonuçların yeniden değerlendirilmesinin istenildiğini, kalibrasyon periyotunda meydana gelen gecikmelerden dolayı ölçümlere 15.04.2014 tarihinden itibaren başlanabildiğini, İstanbul Tersane Komutanlığının 15.06.2015 tarih, 20265 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu kararı alındığı toplantıda sendika temsilcisinin herhangi bir itirazı olmadığını, sendika tarafından itiraz edilmeyen kararlarda sendikanın aslî kusurlu olduğunu, ...Komutanlığının 08.05.2015 tarihli Gürültü Ölçümleri konulu yazısı uyarınca personelin yaz dönemi izin periyotun da olması nedeniyle 29.09.2015-25.11.2015 tarihleri arasında yapıldığını, gürültü değeri 85 dB üzeri çıkan işyerlerinde çalışan işçilerin günlük 7,5 saat çalışma düzenine geçirildiğini ve kısa çalışma primlerinin ödendiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bilirkişi tarafından düzenlenen rapora göre davacının çalışma ortamının zararlı etkilerine maruz kalabileceği ve günde 7,5 saati aşmayacak şekilde çalıştırılması gerektiği yine toplu iş sözleşmesine göre kısa çalışma primine de hak kazanması gerektiği şeklinde rapor düzenlendiği, bilirkişi raporunun gerekçeli ve denetime elverişli olduğunu, davalı tarafça ileri sürülen zamanaşımı def'inin resen gözetilerek bilirkişi raporundaki veriler üzerinden hesaplama yapıldığını belirterek davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; yapılan itiraz ve savunmaların dikkate alınmadığını, bilirkişi raporundaki değerlendirmelerin hatalı olduğunu, davacının Yönetmelik kapsamında değerlendirilemeyeceğini, alacakların zamanaşımına uğradığını, faiz türü ve başlangıç tarihinde de itiraz ettiklerini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; dava konusu edilen işin günde azami 7,5 saat çalışılması gereken işler kapsamında değerlendirilmesi gerektiği ve İlk Derece Mahkemesi kabulünün yerinde olduğu, davacının kısa çalışma prim alacağı ile fazla çalışma ücreti alacağına hak kazandığı, Dairelerinin gönderme kararı içeriğine, Mahkemece kararın gereğinin yerine getirilmesine, oluşan usuli kazanılmış haklara, davalı istinaf sebepleri ile kamu düzenine ilişkin nedenlere göre yapılan incelemede davalının istinaf taleplerinin yerinde olmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının görev ve çalışma şartlarının Yönetmelik kapsamında değerlendirilip değerlendirilemeyeceği ve buna bağlı olarak da fazla çalışma ve kısa prim alacaklarına hak kazanıp kazanamayacağı ile bu alacakların hesaplamaları ve faize ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun 39 uncu maddesi, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 41 ve 63 üncü maddeleri ile 16.07.2013 tarihli ve 28709 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Yönetmelik'in 1 vd. maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalı Millî Savunma Bakanlığı harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
11.12.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.