"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 47. Hukuk Dairesi
KARAR : İstinaf başvurularının kabulü ile davanın kısmen kabulü
İLK DERECE MAHKEMESİ : İstanbul Anadolu 15. İş Mahkemesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasına ve dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı doğrultusunda İlk Derece Mahkemesince yapılan yargılama sonucunda, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince taraf vekillerinin istinaf başvurularının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildi.
Davalı vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 26.11.2024 Salı günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü davalı vekili Avukat ... geldi. Davacı adına gelen olmadı.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatın sözlü açıklaması dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalıya ait Kuzey Irak'taki beton santralinde pompa operatörü olarak çalıştığını, en son ücretinin 1.500,00 USD olduğunu, davalının beton santralini yabancılara devretmesi nedeniyle davacının işine son verdiğini, tazminatlarının tam olarak ödenmediğini, davacının haftanın 7 günü sabah 07.00-22.00 saatleri arasında çalıştığını, fazla çalışma ücretlerinin ödenmediğini, işyerinde ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışıldığını belirterek kıdem ve ihbar tazminatları ile fazla çalışma, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil ile yıllık izin ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def'inde bulunduklarını, davacının davalı Şirkette beton santral operatörü olarak çalıştığını, şantiyede yapmakta olduğu işin bitmesi nedeniyle iş sözleşmesinin feshedildiğini, davacının kıdem ve ihbar tazminatlarının kendisine eksiksiz olarak ödendiğini, davacının yurt dışı iş sözleşmesinde ücretinin brüt 600,00 USD olarak belirlendiğini, davalı Şirketin şantiyelerinde çalışma saatlerinin haftanın 6 günü 08.00-17.00 saatleri arasında olduğunu, hafta tatili ve ulusal bayram genel tatil günlerinde çalışmadığını, çalışması durumunda ücretinin ödendiğini, yıllık izinlerini kullandığını savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının davalıya ait işyerinde 22.01.2008-31.08.2012 tarihleri arasında çalıştığı, en son aylık net 1.500,00 USD ücretle çalıştığı, davalı tarafça davacının iş sözleşmesinin iş bitimi nedeni ile feshedildiği, davalı tarafından kıdem ve ihbar tazminatının ödendiği beyan edildiğinden davacının kıdem ve ihbar tazminatına hak kazandığı, tanık beyanlarına göre davacının fazla çalışma yaptığı, ulusal bayram genel tatil günlerinde çalıştığı gerekçesi ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili; hafta tatili ve genel tatil alacaklarının eksik hesaplandığını, davacının Türkiye'de olduğu günler yıllık izinden sayılarak yıllık izin alacağının reddedildiğini ancak yine aynı şekilde davacının hafta tatillerini toplu şekilde kullandığı ve bu günleri Türkiye'de geçirdiğinin belirtildiğini, bu durumda davacının Türkiye'de olduğu günlerin hem yıllık izne hem de hafta tatiline sayılmasının hatalı olduğunu, indirim oranının yüksek olduğunu ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili; davacının ücretinin hatalı tespit edildiğini, kıdem ve ihbar tazminatlarının ödendiğini, gerekçede davacının hafta tatili çalışmasını ispatlayamadığı belirtilmesine rağmen hafta tatili alacağının hüküm altına alındığını, gerekçe ile hükmün çelişkili olduğunu, fazla çalışma alacağının bulunmadığını, kabul edilen fazla çalışma süresinin hayatın olağan akışına aykırı olduğunu, ulusal bayram genel tatil günlerinde çalışılmadığını, Türkiye'de bulunduğu sürelerin fazla çalışma ve ulusal bayram genel tatil çalışması bakımından dikkate alınması gerektiğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının ücretinin net 1.500,00 USD ve brüt karşılığı 1.875,21 USD olarak tespiti ile hesaplama yapıldığı, karar gerekçesinde hatalı olarak 2.298,15 USD olarak yazıldığı, tespit edilen ücret ve yapılan hesaplamada bir hata bulunmadığı, davacının iş sözleşmesinin iş bitimi nedeni ile feshedildiği, davalı işveren tarafından yapılan fesih haklı nedene dayanmadığı, davacının kıdem ve ihbar tazminatına hak kazandığı, davacının fazla çalışmasının bulunduğu, ayda iki hafta tatilinde çalıştığı, dinî bayramlar hariç genel tatil günlerinde çalıştığı, hükme esas bilirkişi raporunda yapılan hesaplamanın dosya içeriğine uygun olduğu, Mahkeme gerekçesinde bir yandan davacının hafta tatili çalışma ücret alacağını ispatlayamadığı belirtildiği hâlde kararın son paragrafında davacının fazla çalışma, ulusal bayram genel tatil ve hafta tatili alacağına hak kazandığının belirtildiği, hüküm kısmında hafta tatili ücret alacağına hükmedilmesinin kısa karar ile gerekçe arasında çelişki oluşturduğu, bu yönü ile kararın hatalı olduğu, davacının yurda giriş çıkış kayıtlarına göre yıllık izinlerini kullanmış olduğu, indirim oranının yerinde olduğu gerekçesiyle taraf vekillerinin istinaf başvurularının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf dilekçesinde belirttiği sebepleri tekrar ederek kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; ücret miktarının tespiti ile davacının kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanıp kazanmadığı, fazla çalışma, ulusal bayram ve genel tatil ücreti ile hafta tatili alacaklarının ispatı ve hesaplanması noktalarında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi,
2. 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkındaki Kanun'un 24 ve 27 nci maddeleri.
3. 4857 sayılı İş Kanunu’nun (4857 sayılı Kanun) 120 nci maddesi atfıyla hâlen yürürlükte olan mülga 1475 sayılı İş Kanunu'nun 14 üncü maddesi, 4857 sayılı Kanun'un 17, 32, 41, 44, 46, 47 ve 63 üncü maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi bu iddiasını ispatla yükümlüdür. Fazla çalışmanın ispatı konusunda işyeri kayıtları, özellikle işyerine giriş ve işyerinden çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları delil niteliğindedir. Ancak fazla çalışmanın yazılı belgelerle kanıtlanamaması durumunda tanık beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun dışında herkesçe bilinen genel bazı vakıalar da bu noktada göz önüne alınabilir. İşçinin fiilen yaptığı işin niteliği ve yoğunluğuna göre de fazla çalışma olup olmadığı araştırılmalıdır.
3. Fazla çalışmanın yazılı delil ya da tanıkla ispatı imkân dâhilindedir. İşyerinde çalışma düzenini bilmeyen ve bilmesi mümkün olmayan tanıkların anlatımlarına değer verilemez.
4. Aynı ispat kuralları hafta tatili ile ulusal bayram ve genel tatil ücret alacakları için de geçerlidir.
5. Somut uyuşmazlıkta, hükme esas alınan bilirkişi raporunda dava konusu fazla çalışma ücreti alacağı, tanık beyanlarına göre davacının ayda 2 hafta 6 gün, 2 hafta 7 gün olmak üzere 07.00-22.00 saatleri arasında çalıştığı, buna göre haftalık 35,45 saat fazla çalışma yaptığı kabul edilerek hesaplanmıştır. Bölge Adliye Mahkemesince, davacının ıslah dilekçesinde belirttiği haftalık 33 saat fazla çalışma süresi üzerinden yapılan hesaplamaya göre taleple bağlı kalınarak hüküm kurulmuştur.
6. Davacı tanıklarından E.Ö. davacının haftanın 7 günü 07.00-22.00-23.00 saatleri arasında çalıştığını beyan ederken diğer davacı tanığı "Belirli bir mesai saatimiz yoktu, gece 02.00'de bile iş için yatağımızdan kaldırıldığımız oluyordu." şeklinde beyanda bulunmuştur. Davalı tanıklarından F.K. davacının 08.00-17.00 saatleri arasında çalıştığını beyan ederken, diğer davalı tanığı A.Ç. davacının günlük 8 saat çalıştığını belirtmiştir.Tüm dosya kapsamındaki bilgi ve belgeler, dosya kapsamında dinlenen tanık beyanları, emsal dava dosyaları ve yapılan işin niteliği birlikte değerlendirildiğinde; davacının 07.00-17.00 saatleri arasında çalıştığının kabulünün dosya kapsamına daha uygun düşeceği anlaşılmaktadır.
Hâl böyle olunca davacının; 07.00-17.00 saatleri arasında ayda iki hafta haftanın 6 günü çalışarak haftada 9 saat, iki hafta ise haftanın 7 günü çalışarak haftada 10,5 saat fazla çalışma yaptığının kabulü ile fazla çalışma alacağının hesaplanması gerekir. Bu husus gözetilmeden karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
7. Bölge Adliye Mahkemesince hükme esas alınan bilirkişi raporunda kıdem tazminatı bakımından 2.800,00 USD karşılığı 5.103,00 TL kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı olarak brüt 1.329,52 USD ödendiği belirtilerek bu tutarların mahsubu sonucu kıdem ve ihbar tazminatları hesaplanmıştır. Ancak dosya kapsamında bulunan 28.09.2015 tarihli banka dekontu ve aynı tarihli "ibra sözleşmesi" başlıklı belgeye göre davalı Şirket tarafından davacıya kıdem tazminatı olarak 1.820,00 USD, ihbar tazminatı olarak 1.680,00 USD ödeme yapıldığı anlaşılmaktadır. Bölge Adliye Mahkemesince davalı tarafından yapılan bu ödemenin de kıdem ve ihbar tazminatından mahsup edilmesi gerekirken yazılı şekilde sonuca gidilmesi hatalıdır.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Davalı yararına takdir edilen 28,000.00 TL duruşma vekâlet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
26.11.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.