"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 30. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının 11.06.2007-10.07.2023 tarihleri arasında davalı ... Elektrik, Havagazı ve Otobüs İşletmesi Müessesesi (...) Genel Müdürlüğü nezdinde otobüs şoförü olarak çalıştığını, 31.12.2021 tarihine kadar ...İş Sendikası ile ... Ulaşım ve Doğalgaz Taah. San. Tic. AŞ (...) arasında imzalanan toplu iş sözleşmesi, 01.01.2022 tarihinden fesih tarihine kadar ise ... Sendikası ile ... arasında imzalanan toplu iş sözleşmesi bulunduğunu, davalı işyerinde çalışan işçilerin akdi tatil ve hafta tatili olmak üzere haftada iki gün izin kullanacaklarının toplu iş sözleşmesi ve ek protokolde düzenlendiğini, davacının haftanın altı günü çalıştırıldığını, cumartesi-pazar günleri ya da haftanın 6. veya 7. gününde çalıştırılan davacıya ödenmesi gereken akdi tatil ücretinin ödenmediğini, toplu iş sözleşmesinin 32 nci maddesine dayanan akdi tatil ücreti taleplerinin 01.06.2018-31.12.2021 tarihleri arası döneme ilişkin olduğunu, akdi tatil ücretlerinin ve ilave tediye ücretlerinin ödenmemesi, 2009-2012, 2014-2016 dönemlerine ilişkin şartnamelerden kaynaklı ücret farklarının ödenmemesi, bu ödemelerin yapılmamasının sonucu olarak Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) primlerinin de eksik ödenmesi nedenleriyle davacının iş sözleşmesini haklı nedenle feshettiğini, giydirilmiş ücretin toplu iş sözleşmesinde belirtilen ek ödemeler ve menfaatler dikkate alınarak belirlenmesi ve kıdem tazminatının hesaplanması gerektiğini ileri sürerek kıdem tazminatı ile akdi tatil ücreti alacağının davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; husumet itirazında ve zamanaşımı def'inde bulunduklarını, davacı iş sözleşmesini haksız olarak feshettiğinden kıdem tazminatına hak kazanamadığını, davacının haftalık çalışmasının 45 saati aşmadığını, haftada en az bir gün izin kullandığını, davacının akdi tatil veya hafta tatili ücreti alacağı bulunmadığını, davacının toplu iş sözleşmesinden yararlanabilmesi için sendikaya üye olması veya dayanışma aidatı ödemesi gerektiğini, faiz taleplerine itiraz ettiklerini, işverenin temerrüde düşürülmediğini savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... Genel Müdürlüğü vekili cevap dilekçesinde; husumet itirazında ve zamanaşımı definde bulunduklarını, iş sözleşmesinin davacının istifası ile sonlandığını, davacının diğer davalı ... ile imzaladığı iş sözleşmesine dayalı olarak çalıştığını, davacının toplu iş sözleşmesinden kaynaklı birtakım alacak talep ettiğini ve müvekkili, işletme toplu iş sözleşmesine taraf olmadığından toplu iş sözleşmesinden kaynaklı hiçbir alacağı ödeme yükümlülüğünün bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; somut uyuşmazlıkta davacı kayden davalı ... nezdinde sigortalı olarak görülmekte ise de fiilen davalı ... Genel Müdürlüğü işyerinde ... otobüslerinde şoför olarak çalıştığı, davacının alacaklarından davalıların birlikte sorumlu oldukları, dosya kapsamından davacının akdi tatil ücreti alacağının bulunduğu, davalının bu alacakları ödediğini ispat edemediği anlaşıldığından davacının iş sözleşmesini haklı olarak feshettiği ve kıdem tazminatına hak kazandığı, akdi tatil talebine ilişkin olarak 01.01.2017 - 31.12.2018 döneminde yürürlükte olan toplu iş sözleşmesinin 32 nci maddesinde; cumartesi günlerinin akdi tatil, pazar günlerinin hafta tatili olduğu, bu günlerde işçilerin çalıştırılmayacağı, çalıştırılırlar ve başka gün izin kullandırılmaz ise kendi yevmiyelerine ilaveten iki yevmiye ödeneceğinin düzenlendiği, 01.01.2019 - 31.12.2021 döneminde yürürlükte olan toplu iş sözleşmesinin 32 nci maddesinde de aynı düzenleme bulunmakla beraber işçiler bu günlerde çalıştırılırlar ve başka gün izin kullandırılmaz ise kendi yevmiyelerine ilaveten bir yevmiye ödeneceğinin düzenlendiği, dosyada mübrez puantaj kayıtlarından, davacının genel olarak haftanın 6 günü çalıştırıldığı, buna göre puantaj kayıtlarından belirlenen ve davacının haftanın 6. günü olan akdi tatil günlerinde yaptığı çalışmalar için toplu iş sözleşmesi düzenlemeleri doğrultusunda 01.01.2017 - 31.12.2018 döneminde iki yevmiye, 01.01.2019 - 31.12.2021 döneminde ise bir yevmiye tutarında akdi tatil ücretlerinin hesaplanarak hüküm altına alındığı, hesaplamalar puantaj kayıtları esas alınarak yapıldığından indirim uygulanmadığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davalı ... vekili; davacının fesih hakkını altı günlük hak düşürücü sürede kullanmaması nedeniyle feshin usulsüz olduğunu, davacının kıdem tazminatına hak kazanamayacağını, davacının tatil günlerinde çalışmadığını, akdi tatile hak kazanmak için haftalık çalışma süresinin aşılması gerektiğini, akdi tatile tâbi çalışanlara akdi tatillerinin kullandırıldığını, davacının haftalık 45 saati geçen bir çalışma yapmadığını ve akdi tatile hak kazanamayacağını, iddiasını ispatlayamadığını, davacının vardiyalı sistemde otobüs şoförü olarak çalıştığını, vardiyalı çalışmada çalışma düzeninin işverence belirlendiğini, vardiyalı çalışanların akdi tatil haklarının bulunmadığını, 2017 ve 2019 yıllarına ait toplu iş sözleşmelerinde bu hükümlerin yanlış yorumlanması üzerine 01.01.2022 tarihli toplu iş sözleşmesinde konunun netleştirildiğini, vardiya usulü çalışan otobüs şoförlerinin, işin niteliğine uygun olarak haftanın 6 günü toplam 45 saat çalıştığını, bu suretle haftada 5 gün çalışmadan ve akdi tatilden söz edilemeyeceğini, ayrıca toplu iş sözleşmesine göre davacının ilave yevmiyeye hak kazanması için akdi ve hafta tatili günlerinin ikisinde de çalışması gerektiğini, davanın tümden reddi gerektiğini belirterek istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı ... Genel Müdürlüğü vekili; alacakların zamanaşımına uğradığını, husumet itirazlarının bulunduğunu, davacı istifa ederek iş sözleşmesini sona erdirdiğinden kıdem tazminatına hak kazanamayacağını, ücretlerin eksiksiz ödendiğini, feshe dair iddiaların gerçeği yansıtmadığını, bordrolara göre giydirilmiş ücretin belirlenmesi gerektiğini, davacının akdi tatil ücretine hak kazanmadığını, müvekkilinin taraf olmadığı bir toplu iş sözleşmesine dayanılarak akdi tatil ücreti talep edilemeyeceğini, davacının tatil günlerinde çalışmadığını, akdi tatile hak kazanmak için haftalık çalışma süresinin aşılması gerektiğini, davacının haftalık 45 saati geçen bir çalışması olmadığını ve iddiasını ispatlayamadığını, bilirkişi raporunun hatalı tespitler içerdiğini, davacının vardiyalı sistemde otobüs şoförü olarak çalıştığını, vardiyalı çalışmada çalışma düzeninin işverence belirlendiğini, vardiyalı çalışanların akdi tatil haklarının bulunmadığını, davacının ilave yevmiyeye hak kazanması için akdi ve hafta tatil günlerinin ikisinde de çalışması gerektiğini, faiz başlangıcı ve türünün hatalı belirlendiğini ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
3. Davacı vekili; karar gerekçesinde fesih sebebinin sadece akdi tatil ücretlerinin ödenmemesi olarak gösterilmesinin hatalı olduğunu, dava dilekçesinde açıklandığı üzere davacının şartnamelerden kaynaklı ücret farkları, zamanaşımına uğrasa da 02.01.2018 tarihine kadar ödenmeyen ilave tediye alacakları bulunduğunu ve SGK primlerinin de eksik ödenmesi nedeniyle sözleşmesini feshettiğini, hükmün gerekçesinde salt akdi tatil ücretinin ödenmemesinin feshe sebep gösterilmesinin hak kaybına neden olabileceğini ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; alacakların zamanaşımına uğramadığı, husumet itirazının yerinde olmadığı, dava dilekçesi içeriğinden açıkça toplu iş sözleşmesinin 32 nci maddesi gereği akdi tatil ücreti talep edildiği, davacının sendika üyesi olduğu, sendika üye kayıt fişi ve bordrolara göre toplu iş sözleşmesinden yararlandığı, dosya içeriğine göre, davacının puantajlar kapsamında haftada 6 gün çalıştığı, akdi tatil ücretine hak kazandığı, bilirkişi raporunda alacağın yöntemince hesaplandığı, alacağın ödendiğinin ispatlanamadığı, davacının geniş anlamda ücretlerinin ödenmemesi haklı nedeni ile iş sözleşmesini sonlandırdığı, kıdem tazminatına hak kazandığı, temel ve giydirilmiş ücretin toplu iş sözleşmesi ve bordrolara uygun şekilde tespit edildiği, ücret alacağının temadi eden niteliği itibari ile fesih için öngörülen hak düşürücü sürenin geçtiğinden söz edilemeyeceği, alacaklara uygulanan faiz türü ile başlangıç tarihlerinin yerinde olduğu, İlk Derece Mahkemesi kararında hak ihlaline sebebiyet vermeyecek nitelikte usul ve kanuna uygun yeterli gerekçenin bulunduğu, Mahkemenin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde kanuna aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle taraf vekillerinin istinaf başvurularının ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
2. Bölge Adliye Mahkemesinin 10.09.2024 tarihli ek kararı ile; davacı vekili tarafından karar kesin olmasına karşın temyiz yolu açık olarak verilmesinin hatalı olduğu belirtilerek hükmün bu yönden düzeltilmesinin talep edilmesi üzerine yapılan incelemede, İlk Derece Mahkemesi kararının davacı tarafça kararın gerekçesi yönünden istinaf edildiği de dikkate alınarak, ilgili hukuk mevzuatı kapsamında olası tatbik edilebilecek hükümlere göre temyiz yolunun açık olduğunun kabul edildiği, bu itibarla Daire kararında maddi hata düzeltimini veya tavzihi gerektirir bir husus bulunmadığı gerekçesiyle davacının talebinin reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davalı ... vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı ... Genel Müdürlüğü vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
3. Davacı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, zamanaşımı, husumet, davacı işçi tarafından gerçekleştirilen feshin haklı nedene dayanıp dayanmadığı ve davacının kıdem tazminatına hak kazanıp kazanmadığı, akdi tatil alacağının ispatı ile alacakların hesap yöntemi, gerekçe ve faiz hususlarına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 24 ve 32 nci maddeleri ile aynı Kanun'un 120 nci maddesi atfıyla hâlen yürürlükte olan mülga 1475 sayılı İş Kanunu'nun 14 üncü maddesi, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 147 nci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup taraf vekillerince temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz eden davalılara yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
25.11.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.