"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesi
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 55. İş Mahkemesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalıya ait ... 1. ... Merkez Komutanlığı işyerinde çalıştığını, ...Sendikası üyesi olduğunu, meslek lisesi mezunu olan ve çalışma belgesinden de anlaşılacağı üzere belirli bir hizmet süresini dolduran davacının ücretinin mevzuata uygun belirlenmediğini, zira davalı nezdinde görev yapan işçilerin işe başlama ücret derecelerinin üyesi oldukları ...Sendikası ile davalı Bakanlık arasında karara bağlanan toplu iş sözleşmesinde belirlendiğini, yürürlükte olan toplu iş sözleşmesinin 38 inci maddesi gereğince davacının 13. ücret derecesinden işe başlaması gerekirken, 9. ücret derecesinden işe başlatıldığını ve yıllar boyunca ücretlerinin eksik ödendiğini, derece düzeltme işleminin yapılmadığını ileri sürerek davacının işe başladığı tarihteki ücret derecesinin 13. ücret derecesi olarak tespiti ile buna göre fark işçilik alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def'i ve hak düşürücü süre itirazında bulunduklarını, davalı İdare bünyesinde işe başlatılacak adaylarının ücret derecelerinin tespitinin işe başlama esnasında değerlendirildiğini ve kendilerinden mesleğindeki önceki çalışmalarına ilişkin çalışma belgesi ve sigorta prim dökümlerinin istenildiğini, bu bağlamda 21, 22 ve 23. Dönem Toplu İş Sözleşmeleri'nin 37 ve 38 inci maddelerine göre ücret derecesinin belirlendiğini, meslek lisesi mezunu olan davacının ilgili toplu iş sözleşmelerinin 37 nci maddesi uyarınca 9. ücret derecesinden işe başlatıldığını, mesleğindeki çalışmalarının ücret derecesinde dikkate alınması uygulamasına 21 Şubat 2012 tarihine kadar devam edildiğini, Türkiye Ağır Sanayii ve Hizmet Sektörü (...) ile ...Sendikası arasında imzalanan protokol ile 23. Dönem Toplu İş Sözleşmesi'nin maddelerinde değişiklik yapılıp geçici 3 üncü madde eklenerek 36, 37 ve 38 inci maddelerin toplu iş sözleşmelerinden çıkarıldığını, davacılardan bir kısmının kurulan komisyona başvurduklarını, diğerlerinin herhangi bir talepte bulunmadıklarını, talepte bulunan davacıların işe giriş ücret derecelerinin düzeltilme taleplerinin düzenlemelere uygun bulunmadığının kendilerine bildirildiğini, ücret derecelerinin tespitinde müvekkili Kurumun hatalı ve eksik bir işleminin söz konusu olmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının 01.06.2003-24.11.2007 ve 23.11.2007-01.12.2008 tarihleri arasında dava dışı Kurum nezdinde çalıştığının anlaşıldığı, 17.12.2008 tarihinde üyesi olduğu ...Sendikası ile davalı İdare işyerleri için ... arasında bağıtlanan ve davacının işe başladığı ve kesin kabulünün yapıldığı tarihlerde işyerinde yürürlükte bulunan 20 ve 21. Dönem İşletme Toplu İş Sözleşmeleri'nin 37 ve 38 inci maddelerinin (a) bentlerinde yer alan düzenlemeler çerçevesinde yapılan değerlendirmede; davacının davalı nezdinde çalışmaya başladığı tarihte 13. ücret derecesinde olduğu, bu durumda işe girdiğinde 13. ücret derecesinden işe başlatılması gerekirken 9. ücret derecesinden işe başlatıldığı ve sonraki kademe ve terfilerinin de bu durumdan kaynaklı hatalı olarak yapıldığı, davacının alması gereken ücret, ilave tediye ve ikramiye alacağının eksik ödendiğinin denetime elverişli bilirkişi raporu ile tespit edildiği, bu nedenle davacının eksik ödenen ücret farkı, ikramiye farkı alacağı, ilave tediye farkı alacağı bulunduğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; davacının toplu iş sözleşmesi ve protokol hükümlerine göre fark alacağının bulunmadığını, davacının 21.02.2012 tarihinde imzalanan protokol kapsamında olmadığını, uygun görülen tüm işçilerin intibaklarının zaten yapıldığını, davacının geçmişe dönük hak talebinde bulunmasının hakkaniyete de aykırı olduğunu, davacı yönünden toplu iş sözleşmesinin 38 inci maddesinde belirtilen koşulların oluşmadığını, işe başlarken önceki çalışmasına ilişkin evrak sunmadığını, bilirkişi raporunda davacının önceki çalışmasında fiilen yaptığı işin ne olduğu, mesleğinin ne olduğu gibi hususlara ilişkin hiçbir ayrıntılı bilgi sunulmadan ve İdarede yapmakta olduğu işle örtüşüp örtüşmediği noktaları irdelenmeden, önceki çalışmanın davalı işyerinde yapmış olduğu işin niteliğine uygun olduğu kanaatinin bildirildiğini, alacağa işletilecek faizin başlangıç tarihi ve türünün de hatalı olduğunu, davacı vekili lehine vekâlet ücretinin de seri dava olduğu gözetilmeden hüküm altına alındığını belirterek İlk Derece Mahkemesinin kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; dosya kapsamında bulunan 23. Dönem Toplu İş Sözleşmesi'nin 13. ücret derecesinden işe alınacak işçilere ilişkin 38 inci maddesinde “ … mesleğinde en az 3 yıl çalışmış Teknik Lise ve dengi okul mezunları ile en az dört yıl çalışmış ve bu hususta belge almış Endüstri Meslek Lisesi ve dengi Teknik Okul mezunları …” düzenlemesine yer verildiği, davacının Mesleki Açık Öğretim Lisesi kimya bölümünden mezun olduğu, 01.03.2009 tarihinde kesin kabul ile lastik/plastik ve lastik/plastik mamülleri imalcısı olarak 9. dereceden işe başladığı, davacının çalışma belgelerinin incelenmesinden 01.06.2003-24.11.2007 tarihleri arasında Hastane Merkez Laboratuarında laborant olarak, ... Endüstrisi Anonim Şirketi ... Fabrikası Müdürlüğü yazısına göre 23.11.2007-01.12.2008 tarihleri arasında kontinü nitroselüloz tesisi operatörlüğünde çalıştığı, davacının işe alındığı tarihte yürürlükte bulunan toplu iş sözleşmesinin 38 inci maddesinin (a) bendine göre en az dört yıl çalışmış ve bu hususta belge almış endüstri meslek lisesi ve dengi teknik okul mezunları şartını yerine getirdiği, davacının işe ilk girdiğinde 13. ücret derecesinden işe başlatılması gerekirken 9. ücret derecesinden işe başlatıldığı, sonraki kademe ve terfilerinin de bu durumdan kaynaklı hatalı olarak yapıldığı; davacının ücret, ilave tediye ve ikramiye alacağının eksik ödendiği, faizin başlangıç tarihi ve türünde hata bulunmadığı, seri olarak açılan dosya sayısının 8 olduğu, bu nedenle her dosya için tam vekâlet ücretine hükmedilmesinde isabetsizlik bulunmadığı gerekçeleriyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeler ve resen dikkate alınacak nedenlerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Taraflar arasındaki uyuşmazlık, davacının eğitim durumu ve önceki hizmet süresine göre derece kademesinin doğru belirlenip belirlenmediği ile intibakına göre ücret farkı, ilave tediye farkı ve ikramiye farkı alacaklarının bulunup bulunmadığı, faiz türü ve başlangıç tarihlerinin doğru belirlenip belirlenmediği ve vekâlet ücreti konularına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 6100 sayılı Kanun'un "İspat yükü" kenar başlıklı 190 ıncı maddesi şöyledir:
" (1) İspat yükü, kanunda özel bir düzenleme bulunmadıkça, iddia edilen vakıaya bağlanan hukuki sonuçtan kendi lehine hak çıkaran tarafa aittir.
(2) Kanuni bir karineye dayanan taraf, sadece karinenin temelini oluşturan vakıaya ilişkin ispat yükü altındadır. Kanunda öngörülen istisnalar dışında, karşı taraf, kanuni karinenin aksini ispat edebilir.
3. Değerlendirme
1. Somut olayda davacı, işyerinde uygulanan toplu iş sözleşmesinden yararlanmasına rağmen davalı Kurum nezdindeki derece ve kademesinin hatalı belirlendiğini, meslek lisesi mezuniyeti ile ilgili bölümdeki çalışma süresinin toplu iş sözleşmesinde öngörülen süre aralığını karşıladığını ileri sürerek fark alacak talebinde bulunmuş, İlk Derece Mahkemesince talebin kabulüne karar verilmiştir. Ne var ki yapılan Mahkemece yapılan bu değerlendirme ve varılan sonuç dosya kapsamıyla örtüşmemektedir.
3. Dosya içeriğine göre Mesleki Açık Öğretim Lisesi kimya bölümünden mezun olan davacının dosyada mübrez çalışma belgesinin incelenmesinden, 23.11.2007-01.12.2008 tarihleri arasında kontinü nitroselüloz tesisi operatörlüğünde çalıştığı anlaşılmakla birlikte daha önceki hizmetinin hastane bünyesinde laborant olarak gerçekleştiğine dair herhangi bir bilgi ve/veya belge bulunmadığı anlaşılmaktadır. Dairemizin 03.07.2024 tarihli ve 204/7888 Esas, 2024/10487 Karar sayılı geri çevirme kararı sonrası dosyaya kazandırılan davacıya ait sigortalı hizmet döküm cetvelinin incelenmesinde, bu dönemde geçen çalışmalar yönünden genel temizlik hizmetlerine ilişkin 8592 işkoluyla bildirim yapıldığı görülmektedir.
4. Şu hâlde davacının işe alındığı tarihte yürürlükte bulunan toplu iş sözleşmesinin 38 inci maddesinin (a) bendine göre en az dört yıl çalışmış ve bu hususta belge almış endüstri meslek lisesi ve dengi teknik okul mezunları şartını yerine getirdiğine ilişkin iddiasını dosya kapsamına göre yöntemince ispat edemediği; gerekçede belirtilenin aksine, Sosyal Güvenlik Kurumu kayıtlarında yer alan genel temizlik hizmetlerine ilişkin bildirim yapılan dönemde, laborant olarak çalıştığının her türlü şüpheden uzak, hüküm kurmaya yeter düzeyde ve tereddüte mahal bırakmayacak şekilde sübut bulmadığı anlaşılmaktadır.
5. Bu durumda, yöntemince ispatlanamayan davanın reddi gerekirken eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirmeyle yazılı şekilde hüküm tesisi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
10.10.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.