"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/28 E., 2024/1842 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Tire 1. Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi
SAYISI : 2021/252 E., 2022/198 K.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin çalışmakta olduğu Tire Belediyesi kadrosundan 6360 sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (6360 sayılı Kanun) kapsamında 30.03.2014 tarihinde ... (İZSU) kadrosuna nakledildiğini, çalışmasının hâlen devam ettiğini, davacı işçinin 6360 sayılı Kanun kapsamında devredildiği tarih itibarıyla Tire Belediyesinde 01.01.2013-31.12.2014 tarihleri arasında yürürlükte bulunan toplu iş sözleşmesinden yararlandığını, devirden sonra çalışmaya başladığı davalı İdare ile Belediye-İş Sendikası arasında imzalanan 15.03.2014-14.03.2016, 15.03.2016-14.03.2018 ve 15.03.2018-14.03.2020 yürürlük süreli toplu iş sözleşmelerinden yararlanması gerektiğini, davacının yevmiyesine devir tarihinden sonraki toplu iş sözleşmesi dönemleri için kararlaştırılan ücret zamları ve kıdem zamlarının uygulanmadığını, bu sebeple davacının ücretinin ve toplu iş sözleşmesi ile belirlenen dava konusu hakların eksik ödendiğini ileri sürerek fark ücret, izin ücreti, vardiya tazminatı, sorumluluk zammı, bayram yardımı, fazla çalışma ücreti, ulusal bayram ve genel tatil ücreti, ilave tediye alacağı, 60 yevmiye tutarında ikramiye, üretim teşvik primi ve kıdemli işçiliği teşvik primi alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; ücret niteliğindeki alacakların beş yıllık zamanaşımına tâbi olduğunu, davacı tarafın beş yılı aşan taleplerinin zamanaşımına uğradığını, Tire Belediyesinde kadrolu işçi konumunda çalışmakta iken 6360 sayılı Kanun uyarınca İzmir Valiliği Devir, Tasfiye ve Paylaştırma Komisyonu tarafından alınan karar gereği müvekkili İdareye devirleri yapılan personelin nakil tarihindeki ücretlerinin aynen korunduğunu ve Belediye-İş Sendikası ile İdare arasından imzalanan toplu iş sözleşmesi hükümlerinin uygulanmaya başlandığını, 6360 sayılı Kanun gereği Tire Belediyesinden devri yapılan 39 kadrolu işçiye 15.03.2014-14.03.2016 tarihlerini kapsayan toplu iş sözleşmesinin uygulandığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalı tarafından işçinin ücretlerinin ödendiği ancak toplu iş sözleşmesi hükümleri gereğince ücretinin tam hesaplanmamasından dolayı fark ücretten kaynaklı alacak kalemlerinin oluştuğu, davalının yapmış olduğu ıslah zamanaşımı def'i dikkate alınarak resen hesaplama yapıldığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekilince istinaf başvurusunda bulunulması üzerine, Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; dosya kapsamına göre davacının Tire Belediyesinden İzmir Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Daire Başkanlığına 6360 sayılı Kanun gereği devredildiği, davacının toplu iş sözleşmesinden kaynaklanan alacakları için daha önce açtığı davanın lehine sonuçlandığı ve kabul kararının temyiz denetiminden geçerek kesinleştiği, karar ile davacının günlük ücretinin brüt 113,55 TL olarak belirlendiği, toplu iş sözleşmesi hükümleri dikkate alınarak davacının ücreti belirlenerek ve ödenen miktarlar düşülerek verilen kararda isabetsizlik olmadığı gerekçeleriyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde;
1. 6360 sayılı Kanun uyarınca İzmir Valiliği Devir, Tasfiye ve Paylaştırma Komisyonu tarafından alınan karar gereği 01.04.2014 tarihinde davalı İdareye devri yapılan personelin nakil tarihi itibarıyla almakta oldukları günlük ücretlerinin aynen korunduğunu,
2. Devir tarihinden itibaren Belediye-İş Sendikası ile davalı İdare arasında imzalanan toplu iş sözleşmesi hükümlerinin uygulanmaya başlandığını,
3. Davacının davalı İdareye devrinden önceki döneme ait herhangi bir alacağı mevcutsa bu alacaktan Tire Belediyesinin sorumlu olduğunu, 6360 sayılı Kanun'un geçici 1/9-(ç) ve (d) hükümleri uyarınca nakil tarihinden önceki borçlardan nakledilen kurum olan davalı İdarenin sorumluluğunun bulunmadığını ileri sürmüştür.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Uyuşmazlık, davacının 6360 sayılı Kanun gereği devredildiği Kurumun taraf olduğu toplu iş sözleşmesinden yararlanıp yararlanamayacağı, yararlanabilecek ise hangi tarihten itibaren yararlanmaya başlayacağı ve hesaplama döneminin Kanun'a uygun olarak belirlenip belirlenmediği hususlarındadır.
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Somut olayda, dava açılmadan önce dava konusu işçilik alacaklarıyla ilgili arabulucuya başvurulmuş, sürecin anlaşamama ile sonuçlanması üzerine 16.01.2021 tarihli son tutanak dava dilekçesine eklenerek 27.04.2021 tarihinde dava açılmıştır. Bununla birlikte hükme esas alınan ve davacının ıslahına dayanak oluşturan bilirkişi raporunda, dava konusu alacaklara ilişkin hesaplamalar dava tarihi nazara alınarak yapılmış; İlk Derece Mahkemesince zamanaşımı def'i yönünden resen yapılan hesaplama sırasında da bu durum korunmuştur. Arabuluculuk faaliyeti ise tarafların anlaşamadığına ilişkin düzenlenen son tutanak tarihinden önce muaccel olan alacaklar için gerçekleştirilmiştir. Arabuluculuk son tutanak tarihinden sonra muaccel hâle gelen talep dönemi için arabuluculuk dava şartının yerine getirilmediği dikkate alındığında; bu dönem yönünden davanın, dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması hatalıdır.
3. Dosya içeriğine göre davacının 6360 sayılı Kanun gereğince dava dışı Tire Belediyesinden davalı İzmir Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğüne devredildiği anlaşılmakla; karar gerekçesinde, davacının İzmir Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Daire Başkanlığına devredildiği şeklinde dosya kapsamına uygun olmayan açıklamalara yer verilmesi isabetli olmamıştır.
4. Diğer taraftan somut uyuşmazlıkta, tarafların dava şartı olan arabuluculuk kapsamında arabuluculuk faaliyetinde bulundukları, davalı tarafın sürece katıldığı ve sürecin sonunda anlaşamadıkları görülmektedir. İlk Derece Mahkemesi kararında, dava şartı olan arabuluculuk gideri bakımından herhangi bir hüküm kurulmamış ise de 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu'nun 3/14 hükmü uyarınca; arabuluculuk gideri yargılama gideri olup anlaşmaya varılamaması hâlinde, ileride haksız çıkacak taraftan tahsil olunmak üzere Adalet Bakanlığı bütçesinden karşılanmaktadır. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 326/2 hükmü dikkate alınarak Adalet Bakanlığı bütçesinden karşılanan arabuluculuk masrafı hakkında hüküm kurulmamış olması da hatalı olduğundan bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,14.01.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.