"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesi
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekilleri tarafından temyiz edilmekle; yapılan ön inceleme sonucunda gereği düşünüldü:
Miktar veya değeri temyiz kesinlik sınırını geçmeyen davalara ilişkin nihai kararlar, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 362. maddesi uyarınca temyiz edilemez. Temyize konu edilen miktarın kesinlik sınırının altında kalması hâlinde anılan Kanun’un 366. maddesi atfıyla aynı Kanun’un 352/1-(b) hükmü uyarınca temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekir.
Dosya içeriğine göre ve yukarıda yapılan açıklama doğrultusunda; hüküm altına alınan ve temyize konu edilen toplam miktarın (karar tarihindeki Merkez Bankası efektif satış kuru üzerinden Türk Lirası karşılığı) 67.905,49 TL olup belirtilen miktarın, Bölge Adliye Mahkemesinin karar tarihi itibarıyla kesinlik sınırı olan 378.290,00 TL’nin altında kaldığı anlaşılmakla; davalı vekilinin temyiz dilekçesinin miktardan reddine karar vermek gerekir.
Davacı vekilinin gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı Şirketin Rusya'daki şantiyelerinde 06.07.2013 - 30.04.2019 tarihleri arasında çalıştığını, sözleşmesinin haklı neden olmadan ve bildirimsiz feshedildiğini, alacaklarının ödenmediğini ileri sürerek ödenmeyen kıdem ve ihbar tazminatı, fazla çalışma, hafta tatili ile ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının davalı Şirketin çalışanı olmadığını, bu nedenle husumet yönünden davanın reddine karar verilmesi gerektiğini, davacının taleplerinin zamanaşımına uğradığını, uyuşmazlığa yabancı hukukun uygulanması gerektiğini, tüm alacaklarının davacıya ödendiğini, davacının hak ve alacağının bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; somut uyuşmazlığa Rusya iş hukukunun uygulanması gerektiği, Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 2023/14447 Esas ve 2023/19092 Karar sayılı kararının da bu yönde olduğu, Rusya Federasyonu İş Kanunu'nun 392. maddesine göre davanın 3 aylık hak düşürücü süre geçtikten sonra açıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulması üzerine Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; İlk Derece Mahkemesince uyuşmazlığın çözümünde Rusya iş hukukunun uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, Rusya Federasyonu İş Kanunu'nun 392. maddesine göre bireysel iş uyuşmazlığının çözümü için mahkemeye başvurma hakkına ilişkin olarak öngörülen 3 aylık zamanaşımı süresinin 03.07.2016 tarihli Kanun değişikliği ile 1 yıla çıkarıldığı, somut olayda davacının iş sözleşmesi 30.04.2019 tarihinde sona erdiğinden iş sözleşmesinden kaynaklanan alacak ve tazminat talepleri hakkında 1 yıllık zamanaşımı süresinin uygulanması gerektiği, dava tarihi 02.09.2019 olup, Kanun'un düzenlediği 1 yıllık zamanaşımı süresinin dava tarihi itibarıyla dolmadığı, Rusya İş Kanunu'nda öngörülen 3 aylık ve 1 yıllık zamanaşımı sürelerinin aynı zamanda geriye dönük dönemsel alacaklar bakımından da geçerli olduğu, feshe bağlı alacak olan ihbar tazminatı dışındaki alacaklar 3 aydan daha fazla bir süre geçtikten sonra talep edildiğinden talebe konu fazla çalışma, ulusal bayram ve genel tatil ile hafta tatili alacaklarının zamanaşımına uğradığı, ihbar tazminatı yönünden ise zamanaşımının söz konusu olmadığı ve davacının ihbar tazminatına hak kazandığı gerekçeleriyle davacının istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
1.Davacı vekili temyiz dilekçesinde;
a. Somut uyuşmazlığa Türk hukukunun uygulanması gerektiği,
b. Davanın Rusya iş hukukunda ve Türk hukukunda belirlenen sürelerde açıldığını, alacakların zamanaşımına uğramadığını, Bölge Adliye Mahkemesi karar gerekçesinde davanın süresinde açıldığı belirtilmiş olmasına rağmen alacakların zamanaşımından reddine karar verilmesinin çelişkili olduğunu,
c. Davacının fazla çalışma yapmasına, ulusal bayram ve genel tatil ile hafta tatillerinde çalışmasına rağmen karşılıklarının ödenmediğini, dosyaya sunulan bordroların davalı tarafından tek taraflı olarak hazırlandığını, imzalanmaması hâlinde iş sözleşmesinin feshedileceği şeklinde ihtar yapıldığını, bordrolar üzerinde hile yapıldığını, davalının hukuka aykırı davrandığını ileri sürmüştür.
2. Davalı vekilinin temyiz dilekçesi miktardan reddedildiğinden, temyiz sebeplerine yer verilmemiştir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Uyuşmazlık, iş sözleşmesine uygulanacak hukuk, davaya konu alacak taleplerinin zamanaşımına uğrayıp uğramadığı hususlarındadır.
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Maddi hukukun bir müessesesi olan zamanaşımı, hukuki işlem ve ilişkinin esasına uygulanan hukuka tâbidir (..., Milletlerarası Özel Hukuk, ..., 2022, s.315; ..., Türk Milletlerarası Özel Hukuku, ..., 2021, s.127). Buna göre Rusya Federasyonu İş Kanunu'nun bu konudaki hükümlerinin uyuşmazlıkta uygulanması, 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun'un 2 ve 8. maddelerinin bir gereğidir.
Rusya Federasyonu İş Kanunu'nun bireysel iş uyuşmazlığının çözümü için mahkemeye başvurma sürelerinin düzenlendiği 392. maddesinde sözü edilen süreler zamanaşımı süresi niteliğindedir. İlgili maddede belirlenen 3 aylık zamanaşımı süresi 03.07.2016 tarihli Kanun değişikliği ile 1 yıla çıkarılmıştır. Somut uyuşmazlıkta davacının iş sözleşmesi 30.04.2019 tarihinde feshedilmiş olup dava tarihi olan 02.09.2019 tarihi itibarıyla Kanun'da belirlenen 1 yıllık zamanaşımı süresi dava dilekçesinde talep edilen miktarlar bakımından dolmamıştır. Bu nedenle davacının talep ettiği fazla çalışma, ulusal bayram ve genel tatil ile hafta tatili ücreti alacakları bakımından dava dilekçesindeki miktarların kabulü gerekirken reddi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
A. Davalı Temyizi Yönünden
Davalı vekilinin temyiz dilekçesinin miktardan REDDİNE,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
B. Davacı Temyizi Yönünden
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
05.02.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.