"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2219 E., 2023/1796 K.
KARAR : İstinaf başvurularının esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Giresun İş Mahkemesi
SAYISI : 2021/356 E., 2022/305 K.
Taraflar arasındaki tespit ve alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince 10.11.2021 tarihli ara karar ile ... Başkanlığı (SGK) işten çıkış kodunun düzeltilmesine yönelik işbu davanın ise ayrı bir esasa kaydedilmesine karar verilmiştir.
SGK işten çıkış kodunun düzeltilmesine yönelik olan işbu tespit davasında, İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı ... Aydınlatma Elektrik Enerji Otomasyon Sistemleri Ticaret Anonim Şirketi Şirket (Şirket) ve dâhili davalı SGK Başkanlığı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı dâhili davalı SGK Başkanlığı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin 22.02.2021-12.03.2021 tarihleri arasında davalı nezdinde ön muhasebe görevlisi olarak çalıştığını, Şirket sahibi/yetkilisi F.B’nin müvekkiline karşı olağan dışı hâl ve tavırlarda bulunduğunu, hizmet ilişkisinin sağladığı kolaylıktan da faydalanarak müvekkiline psikolojik taciz (mobbing) uyguladığını, taciz ettiğini, özel hayatına müdahale ettiğini; ayrıca bu kişinin iş sözleşmesini haksız şekilde feshettiğini, işten çıkış kodunun da SGK Başkanlığına Kod (29)-"İşveren tarafından işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih" olarak belirtildiğini, söz konusu kişinin davranışlarının müvekkiline haklı sebeple fesih yetkisi vermesine rağmen bildirilen kodun hatalı olduğunu ileri sürerek ihbar tazminatı, ödenmeyen ücret alacağı ile birlikte işverence bildirilen (29) No.lu çıkış kodunun Kod (25)-"İşçi Tarafından İşverenin Ahlak ve İyi Niyet Kurallarına Aykırı Davranışı Nedeni İle Fesih” şeklinde müvekkili lehine düzeltilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı Şirket tarafından süresi içerisinde cevap dilekçesi ibraz edilmemiştir.
2. Dâhili davalı SGK Başkanlığı vekili cevap dilekçesinde; dava dilekçesinde talep edilen işçilik alacaklarının davalı Kurum ile ilgisinin bulunmadığını, maddi talepli bir davada sigortalı ile davalı Kurum arasında imzalanan bir iş sözleşmesi olmadığı için Kurumun taraf gösterilmesinin mümkün olamayacağını, bu itibarla davanın esasına girilmeden davaların tefrikine karar verilmesi gerektiğini, yine işveren tarafın işyerinden işçisini hangi koşullarda çıkardığı vs. hususunda davalı Kurumun herhangi bir bilgisinin bulunmadığını, işveren tarafın feshinin haklı olup olmadığının Mahkeme kararı ile tespit edilebileceğini, davalı Kurumun usule aykırı bir işleminin bulunmadığını ve dava açılmasına sebebiyet vermediğini belirterek davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; işveren tarafından davalı Kuruma başvurularak çıkış kodunun düzeltilmesine ilişkin başvuruda bulunulmadığı, Mahkemenin 2021/170 Esas ve 2021/748 Karar sayılı dosyasında iş sözleşnmesinin işveren tarafından haklı neden olmaksızın feshedildiğinin kesin karar ile sabit hâle geldiği, davacının işten ayrılış kodunun Kod (04) -"belirsiz süreli iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı sebep bildirilmeden feshi" olarak düzeltilmesi gerektiği, davacı işçinin işçilik alacağına ilişkin kesinleşen ilâm ile SGK Başkanlığına yapılan başvuruya SGK Başkanlığı tarafından 2013/11 sayılı Genelge gereği işverenle birlikte müracaat edildiği takdirde çıkış kodunun düzeltilebileceğinin belirtildiği, yani davacının talebinin Kurum tarafından kabul edilmediği, eldeki davanın açılmasına davacının işten çıkış kodunu yanlış bildiren davalı işverenin sebebiyet verdiği açık olduğundan davalı işverenin yargılama giderlerinden ve vekâlet ücretinden sorumlu tutulması gerektiği, dâhili davalı SGK Başkanlığının ise işten çıkış kodunu kesinleşen Mahkeme kararına rağmen davacı işçinin işveren ile birlikte başvurması gerektiğinden bahisle davacının çıkış kodunu düzeltmemesi karşısında davacının, davalı Kuruma karşı yargılama giderinden sorumlu tutulmasının mümkün olmadığı gerekçesi ile davacının işten çıkış kodunun Kod (04) olarak düzeltilmesi gerektiğinin tespitine, davacının işten çıkış kodunun Kod (25) olarak düzeltilmesi talebinin ise reddine dair davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde içinde davalı Şirket ve dâhili davalı SGK Başkanlığı vekili istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davalı Şirket vekili; davacının iş sözleşmesinin davacının güveni kötüye kullanma, kendisine hatırlatılmasına rağmen görevlerini yerine getirmemesi sebebiyle 4857 sayılı İş Kanunu'nun 25 inci maddesinin (II) numaralı bendi gereğince haklı nedenle feshedildiğini, salt davacı beyanı ile hüküm kurulmasının hatalı olduğunu, her ne kadar Mahkemenin 2021/170 Esas ve 2021/748 Karar sayılı kararında iş sözleşmesinin işveren tarafından haksız feshedildiği belirtilmiş ise de söz konusu karar kesin olduğu için müvekkili Şirket tarafından istinaf yoluna başvurulmadığını ve hükmün denetlenmediğini, bu sebeple söz konusu kararın delil olarak kabul edilmesinin mümkün olmadığını ileri sürerek davanın reddine karar verilmek üzere İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Dâhili davalı SGK Başkanlığı vekili; işçinin hangi koşullarda işten çıkarıldığı hususunda müvekkili İdarenin herhangi bir bilgisi ve dâhlinin bulunmadığını, işveren feshinin haklı olup olmadığının Mahkeme kararı ile tespiti gerektiğini, bu sebeple davalı Kurum bakımından davanın reddi gerektiğini, ayrıca müvekkili Kurum lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini ileri sürererek Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; Giresun İş Mahkemesinin 2021/170 Esas ve 2021/748 Karar sayılı kararında "Davacı tanığı beyanlarından davacıya mobing yapıldığına ilişkin görgüye dayalı bir bilgisinin olduğu, işverenin mesai saatlerinden sonra davacıya mesaj atarak rahatsız ettiği, davacı buna yönelik rahatsızlığını dile getirmesine rağmen eylemlerine devam ettiği, dosya kapsamından davacıya mobing uygulandığı ispat edildiği işveren tarafından iş akdinin haklı olarak feshedildiği ispatlanmadığından davacının ihbar tazminatına hak kazandığının kanaatine varılmıştır." gerekçesiyle iş sözleşmesinin işveren tarafından haksız olarak sona erdirildiğinin kabul edildiği, kararın 10.11.2021 tarihinde kesinleştiği, işten çıkış kodunun Kuruma hukuka aykırı olarak Kod (29)-"İşveren tarafından işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih" ile bildirildiği anlaşıldığından davacının işten ayrılış kodunun Kod (4) -"belirsiz süreli iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı sebep bildirilmeden feshi" olarak düzeltilmesi yönündeki İlk Derece Mahkemesi değerlendirmesinde isabetsizlik bulunmadığı; ayrıca İlk Derece Mahkemesinin 24.01.2022 tarihli tensip tutanağında işçilik alacakları konusundaki kesinleşmiş karar ile birlikte işten çıkış kodunun düzeltilmesi konusunda davalı Kuruma başvuru için davacıya süre verildiği, davacının başvurusuna davalı Kurumun verdiği cevapta, Mahkemenin 2021/170 Esas ve 2021/748 Karar sayılı kararında işten ayrılış nedeninin düzeltilmesi yönünde bir hüküm bulunmadığı, işçi ve işverenin birlikte müracaatı hâlinde değişiklik yapılabileceği belirtilerek davacının talebinin reddedildiğinin anlaşıldığı, bunun üzerine 25.05.2022 tarihli celsede İlk Derece Mahkemesince davacıya SGK Başkanlığını davaya dâhil etmek üzere süre verildiği, dâhili dava dilekçesi ile SGK Başkanlığının davaya dâhil edilerek karar verildiği, kesin Mahkeme kararına rağmen davacının başvurusunun reddedilmesi nedeniyle Kurumun davaya dâhil edilerek hüküm kurulmasında da isabetsizlik bulunmadığı gerekçesiyle davalılar vekillerinin istinaf başvurularının ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde dâhili davalı SGK Başkanlığı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Dâhili davalı SGK Başkanlığı vekili; istinaf dilekçesinde belirttiği gerekçelere dayanarak ve resen dikkate alınacak nedenlerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, işten ayrılış bildirgesinde yer alan işten çıkış kodunun düzeltilmesi istemli davanın açılmasına davalı SGK Başkanlığının sebep olup olmadığı, husumet, Kurum aleyhine hükmedilen yargılama gideri ve vekâlet ücreti hususlarındadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 331 inci maddesinin birinci fıkrası, 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu'nun 4 üncü maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup dâhili davalı SGK Başkanlığı vekili temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dâhili davalı SGK Başkanlığı harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
04.03.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.