"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 25. Hukuk Dairesi
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 2. İş Mahkemesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının mülga ... Belediye Başkanlığında 01.05.1991 tarihinde itfaiyeci olarak çalışmaya başladığını, 20.07.2010 tarihinde sendika (... Sendikası) üyesi olduğunu, davalı Belediyenin 6360 sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (6360 sayılı Kanun)
gereği kapatılması üzerine iş sözleşmesinin 31.03.2014 tarihinde ... Büyükşehir Belediyesine devredildiğini, ancak ... Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı ile ... Sendikası arasında bağıtlanan 15.01.2014-14.01.2016 tarihleri arasında yürürlükte olan toplu iş sözleşmesi hükümlerinden faydalandırılmadığını, bu nedenlerle fark alacakları olduğunu ileri sürerek tahsilini talep etmiş, 04.02.2020 tarihli açıklama dilekçesiyle talep konusu alacaklarının fark ücret alacağı, fark ikramiye alacağı, fark ilave tediye alacağı, yıpranma primi alacağı, birleştirilmiş sosyal yardım alacağı, sosyal denge tazminatı alacağı, çocuk yardımı alacağı ve yemek yardımı alacakları olduğunu belirtmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; talep konusu alacakların zamanaşımına uğradığını, dava dilekçesinin anlaşılır ve net olmadığını, davacının devirden sonra 14.01.2016 tarihine kadar olan dönemde ... Belediyesi ile ... Sendikası arasında imzalanan toplu iş sözleşmesi hükümlerinden, bu tarihinden sonra da ... Büyükşehir Belediyesinin tarafı olduğu ve ... Sendikası ile bağıtlanan toplu iş sözleşmesi hükümlerinden faydalandığını, davacının bu tarihten önce söz konusu toplu iş sözleşmesi hükümlerinden yararlanma yönünde herhangi bir talebinin olmadığını, müvekkili İdare tarafından davacıya yapılan tüm ödemelerin mevzuata uygun olduğunu, eksik ödeme iddiasının gerçeği yansıtmadığını, dava konusu taleplerin haksız ve dayanaksız olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; dosya içeriğinde yer alan sigortalı hizmet döküm cetveline göre davacının 30.03.2014 tarihine kadar ... Belediyesine bağlı işyerinde çalıştığı, 31.03.2014 tarihinde işyerinin devri üzerine davalı ... nezdinde çalışmaya başladığı, devir tarihinden önce ... Sendikası üyesi olduğu, üyeliğinin davalı işverene 22.07.2014 tarihinde bildirildiği, 6360 sayılı Kanun'un geçici 1 inci maddesinin onuncu fıkrasında yer alan düzenleme gereği devredilen veya nakledilen işçilerin ücret ile diğer malî ve sosyal hakları yönünden toplu iş sözleşmesi bulunan işçiler bakımından yenileri düzenleninceye kadar devir veya nakil işleminden önce tabi oldukları, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 sayılı Kanun) 39 uncu maddesi gereği de toplu iş sözleşmesinden, sözleşmenin imzalanması tarihinde taraf sendikaya üye olanlar yürürlük tarihinden, imza tarihinden sonra üye olanlar ise üyeliklerinin taraf işçi sendikasınca işverene bildirildiği tarihten itibaren yararlanacağının düzenlendiği, davacının mevzuatta öngörülen koşulları taşıdığı ve davalı ile yetkili Sendikası arasında bağıtlanan 15.01.2014 -14.01.2016 tarihleri arasında yürürlükte olan toplu iş sözleşmesinden bildirim tarihinden itibaren yararlanabileceği, bilirkişi raporunun bildirim tarihinden itibaren hesaplama yapılması nedeniyle denetime elverişli olup hükme esas alındığı belirtilerek bilirkişi raporuyla hesaplanan alacakların hüküm altına alınmasına dair davanın kısmen kabulü yönünde karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf başvurusunda; konuya ilişkin emsal Yargıtay kararının davacı talebinin aksine ... Sendikasının tarafı olduğu toplu iş sözleşmesinden ancak sözleşmenin imza tarihi olan 12.05.2016 tarihinden itibaren yararlanabileceğinin kabul edildiğini, davacının ... Büyükşehir Belediyesine devrolduğu ya da faydalanma talebinin bildirildiği 21.07.2014 tarihinden itibaren davalı İdarenin tarafı olduğu ve işyerlerinde uygulana toplu iş sözleşmelerinden faydalanmasının mümkün olmadığını, konuya ilişkin emsal karaların bu yönde olduğunu, davanın reddi gerektiğini, davacının 6360 sayılı Kanun gereği ancak 12.05.2016 tarihinden itibaren davalı Belediyenin tarafı olduğu toplu iş sözleşmesinden yaralanabileceğini, davacı lehine hükmedilen vekâlet ücretinin Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi hükümlerine aykırı olacak şekilde fazla hesaplandığını, davacının fark alacağı bulunmamakla birlikte tüm alacaklar yönünden ileri sürülen zamanaşımı def’inin dikkate alınmadığını ileri sürerek davanın reddine karar verilmek üzere İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; İlk Derece Mahkemesi tarafından hükme esas alınan bilirkişi raporunda yapılan tespit ve hesaplamaların, hem 6360 sayılı Kanun'un geçici 1 inci maddesinin onuncu fıkrası hükmüne uygun olduğu hem de denetime elverişli olduğu, davacının davalı İdareyle yapılan 15.01.2014-14.01.2016 dönemini kapsayan toplu iş sözleşmesinden yararlandığı, fiilen uygulanan ücretin, toplu iş sözleşmesi hükümlerine göre uygulanması gereken ücretten düşük olduğunu, fark ücret, fark ilave tediye, fark ikramiye alacağı taleplerinin yerinde olduğu, İlk Derece Mahkemesince hükme esas alınan bilirkişi raporundaki hesaplamanın dosya kapsamına, usul ve kanuna uygun olduğu, İlk Derece Mahkemesi kabulünde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davalı vekilimin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz başvurusunda; istinaf dilekçesinde belirttiği sebepleri tekrar etmiş ve inceleme sırasında resen nazara alınacak diğer nedenlerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılarak İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının 6360 sayılı Kanun ile davalı Belediyeye devredildiği 31.03.2014 tarihi ve sonrasında yararlanacağı toplu iş sözleşmesinin tespiti ve kapsamı, iddia ettiği şekilde fark alacaklarının bulunup bulunmadığı ile davalı aleyhine hükmedilen vekâlet ücretinin doğru belirlenip belirlenmediği konularına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 6360 sayılı Kanun'un geçici 1 inci maddesinin onuncu fıkrası, 6356 sayılı Kanun'un 36 ncı ve 39 uncu maddeleri ile 6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 sayılı Kanunla 6212 sayılı Kanunun İkinci Maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun'un 1 vd. maddeleri, 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu'nun 3 üncü maddesi.
3. Dairemizin 10.04.2023 tarihli ve 2023/3314 Esas, 2023/5272 Karar sayılı ilâmı.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Somut uyuşmazlıkta davacı, kapatılan ... Belediyesi işyerinde 01.05.1991 tarihinden itibaren itfaiyeci olarak çalışmaktayken 31.03.2014 tarihinde ... Büyükşehir Belediyesine devredildiğini, 20.07.2010 tarihinde ... Sendikasına üye olduğunu, ancak ... Büyükşehir Belediyesi ile ... Sendikası arasında imzalanan ve 15.01.2014-14.01.2016 yürürlük süreli toplu iş sözleşmesi hükümleri uygulanmadığından toplu iş sözleşmesi farkı alacağının doğduğunu ileri sürerek ücret farkı ile birlikte toplu iş sözleşmesinden doğan bir kısım alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
3. Davacının ... Belediyesi nezdinde itfaiyeci olarak çalıştığı ve 6360 sayılı Kanun uyarınca 31.03.2014 tarihinde ... Büyükşehir Belediyesine nakledildiği, dava tarihi itibarıyla da hâlen ... Büyükşehir Belediyesinde çalışmaya devam ettiği dosyadaki bilgi ve belgelerden anlaşılmaktadır. Ayrıca ... Büyükşehir Belediyesine nakledildiği tarih itibarıyla ... Belediyesi ile ... Sendikası arasında imzalanan 01.01.2014-31.12.2014 tarihleri arasında geçerli toplu iş sözleşmesinden yararlandığı davalının da kabulündedir.
4. İlk Derece Mahkemesince hükme esas alınan bilirkişi raporunda, davacının 31.03.2014 tarihindeki ücreti tespit edilirken, ... Sendikasına üyeliğinin 21.07.2014 tarihinde davalı işverene bildirildiği gerekçesiyle bu tarihten 31.12.2014 tarihine kadar devredildiği işyeri olan ... Büyükşehir Belediyesi ile ... Sendikası arasında 11.02.2014 imza tarihli ve 15.01.2014-14.01.2016 yürürlük süreli toplu iş sözleşmesi hükümlerinden yararlanması gerektiği kabul edilmiştir. Ne var ki, toplu iş sözleşmesinden yararlanma bakımından yapılan değerlendirme hatalı olmuştur.
5. 6360 sayılı Kanun'un geçici 1 inci maddesinin onuncu fıkrasında "... Devredilen veya nakledilen işçilerin ücret ile diğer malî ve sosyal hakları; toplu iş sözleşmesi bulunan işçiler bakımından yenileri düzenleninceye kadar devir veya nakil işleminden önce tabi oldukları toplu iş sözleşmesi hükümlerine göre, ... belirlenir.” hükmü yer almaktadır.
Bu Kanun hükmü dikkate alındığında, davacının nakledildiği işyerinde toplu iş sözleşmesinin yenisi düzenleninceye kadar nakil işleminden önce tâbi olduğu toplu iş sözleşmesinden yararlanması gerektiği kabul edilmelidir.
6. Nakledilen işçilerin nakilden önce tâbi oldukları toplu iş sözleşmesinden nakil sonrasında da yararlanmayı sürdürmeleri 6360 sayılı Kanun'un açık hükmünün gereğidir. Bu itibarla söz konusu toplu iş sözleşmesinden yararlanmaya devam edebilmek için sendika üyeliğinin devamı şartı aranmaz. Aynı şekilde bir başka sendikaya üye olunması yahut işkolu değişikliği toplu iş sözleşmesinden yararlanmaya devam etme bakımından herhangi bir etki yaratmayacağı gibi işbu dosyadaki gibi davacının nakil sonrasındaki işyerindeki toplu iş sözleşmesinin tarafı olan sendikaya üyeliği ve davalının da bu üyelik sebebiyle işçiyi söz konusu toplu iş sözleşmesinden yararlandırması, yani taraf iradelerinin ortak olması da sonuca etkili olmayacaktır. Esasen Kanun'da " ... nakledilen işçilerin ücret ile diğer malî ve sosyal hakları ... toplu iş sözleşmesi hükümlerine göre, ... belirlenir." denilerek nakledilen işçilerin nakil olunan işyerinde yeni bir toplu iş sözleşmesi düzenleninceye kadar yaşayabilecekleri maddi kayıpların önüne geçilmek istenmiştir. Kanun'da nakledilen bir işçiye nakil öncesi tâbi olduğu toplu iş sözleşmesinin uygulanmasına devam olunacağı değil; işçinin ücret, mali ve sosyal haklarının nakil öncesi toplu iş sözleşmesine göre belirleneceği vurgulanmaktadır.
7. Bu açıklamalara göre davacının 31.03.2014 tarihinde davalıya ait işyerine nakledildiği ihtilafsızdır. Devir tarihinde davalı ... Belediyesinde yürürlükte bulunan toplu iş sözleşmesinin (15.01.2014-14.01.2016 yürürlük süreli) imza tarihi 11.02.2014 olduğuna göre davacının söz konusu toplu iş sözleşmesinden yararlanması mümkün değildir. Davacı ancak düzenleme (imza) tarihi 12.05.2016 olan bir sonraki toplu iş sözleşmesinden yararlanabilir.
8. Açıklanan sebeplerle somut olayda davacının, devirle geldiği Kurumda yürürlükte bulunan ... Sendikasının taraf olduğu toplu iş sözleşmesinden, bu sözleşmenin bitiş tarihi olan 31.12.2014 tarihinden sonra da, nakledilen işyerinde yeni toplu iş sözleşmesinin düzenlendiği (imzalandığı) tarihe kadar yararlanmaya devam edeceği kabul edilmelidir. Kanun'da açıkça "...yenileri düzenleninceye kadar..." hükmüne yer verildiğinden, ... Sendikasının taraf olduğu toplu iş sözleşmesinin yürürlük süresinin geriye etkili şekilde belirlenmesi de sonuca etkili değildir. ... Sendikası ile işveren arasındaki toplu iş sözleşmesinden, bu sözleşmenin yürürlük tarihinden itibaren değil, imza tarihinden itibaren yararlanılması Kanun hükmünün gereğidir. Böylece nakil olunan işyerinde yeni toplu iş sözleşmesi düzenleninceye kadar, mevcut sözleşmenin yürürlük süresi veya sendika üyeliği vb. şartlar ile bağlı kalınmaksızın önceki toplu iş sözleşmesinden yararlanmaya devam edilir.
9. Buna göre somut olayda, davacının yürürlük süresi sona erse dahi 12.05.2016 tarihine kadar davalı ... Belediyesinin taraf olduğu toplu iş sözleşmesinden yararlanmaya devam edebileceği, ... Belediyesinin taraf olduğu toplu iş sözleşmesinden ise ancak bu toplu iş sözleşmesinin imza tarihi olan 12.05.2016 tarihinden itibaren yararlanabileceği kabul edilmelidir. Toplu iş sözleşmesinin ilgili hükümleri hatalı değerlendirilerek yazılı gerekçe ile hüküm kurulması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde temyiz edene iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
10.12.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.