"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 29. Hukuk Dairesi
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı Kurum bünyesindeki personele toplu iş sözleşmesi hükümlerine göre, kapsam dışı personele ise Yönetim Kurulu kararıyla yapılan zamlar yansıtılırken ... Doğal Gaz Boru Hattı (...) Projesi Kamulaştırma Direktörlüğü personeline standart ve uygulanan skalanın altında zam yapılmasının eşitlik ilkesine aykırı olduğunu, davalı Kurumun ücret artış uygulamaları incelenerek ücret zam farkından dolayı artışların ödenmesi gerektiğini ileri sürerek ünvan farkı, ücret zam farkı, ödenmeyen iaşe bedeli, makam ve sorumluluk tazminatı, meslek tazminatı, fazla çalışma ücreti, ulusal bayram ve genel tatil ücreti, saha tazminatı, akdi ikramiye, ilave tediye, kıdeme teşvik primi, sosyal yardım ve ... Projesi devir-rızai alım primi alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının müvekkili Şirket nezdinde proje bazlı olarak çalıştığını, davanın belirsiz alacak davası olarak açılamayacağını, dava konusu alacakların zamanaşımına uğradığını, müvekkilinin 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'ye tâbi kamu iktisadi teşebbüsü olduğunu, davacının müvekkili Kuruluş kapsamında değil Kamulaştırma Direktörlüğünde görev yaptığını, işyerinde toplu iş sözleşmesi kapsamında ve kapsam dışı olmak üzere iki statüde işçi istihdam edildiğini, kapsam dışı personelin özlük haklarının Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren ... Kapsam Dışı Personel Yönetmeliği'nde yer alan hükümlere göre düzenlendiğini, davacının ... Projesi kapsamında işe alındığını, kapsam dışı personel olarak değerlendirilemeyeceğini, ayrıca kapsam dışı personel için belirlenen ücret tavanlarının çok üzerinde ücret aldığını, hem bu şekilde çalışıp hem de kapsam dışı personelin hak ve alacaklarını talep edemeyeceğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacı tarafça ücretinin önceki yıllarda net ücret olarak gösterilmesine rağmen ilave tediye, meslek tazminatı, sosyal yardım, konut yardımı, makam sorumluluk tazminatı, saha tazminatı dâhil olarak belirlenmek suretiyle eksik ücret ödendiği iddia edilmiş ise de davacının sözleşmeyi imzalamakla ücrete muvafakat ettiği, dosya içeriğine göre davacının ... bünyesinde kapsam dışı statüde çalıştırılmayıp 527 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 31/2 hükmü gereğince, ... bünyesinde geçici olarak kurulan ... Direktörlüğü bünyesinde çalıştırıldığının anlaşıldığı, ... Kapsam Dışı Personel Yönetmeliği'nin 5. maddesinde, işe alınacak personelin seçiminde Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Daimi Kadrolarına İlk Defa İşçi Olarak Alınacaklar Hakkında Uygulanacak Sınav Yönetmeliği hükümlerinin uygulanacağının belirtildiği, Yönetmelik gereği işe alınacak personelin Kamu Personeli Seçme Sınavından geçer not alması, Türkiye İş Kurumu kanalıyla temin edilmesi ve benzeri bir çok kriter öngörüldüğü, davacının bu prosedür yerine getirilmeksizin, bireysel iş sözleşmesi ile çalıştırılmaya başladığının uyuşmazlık dışı olduğu, tamamlanması gereken prosedür tamamlanmadan göreve başlayan davacının, mevzuat ile şart koşulan kriterleri tamamlayarak işe başlatılan kapsam dışı personel ile eşit haklara sahip kabul edilmesinin emsal Yargıtay içtihatlarına aykırı olacağı, neticeten davacının Kapsam Dışı Personel Yönetmeliği'ne tâbi çalıştırılanlar ile farklı bir statüde bulunması sebebi ile bu Yönetmelik hükümlerine göre ücret ve sosyal hak talebinde bulunmasının akdi ve yasal dayanağı bulunmadığı, davacıya ödenen ücretlerin imzaladığı bireysel iş sözleşmelerine uygun olduğu, taraflarca bireysel iş sözleşmeleri ile belirlenen ücrete göre 6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 sayılı Kanunla 6212 sayılı Kanunun İkinci Maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun (6772 sayılı Kanun) gereği ödenen ilave tediyeler için hesaplama yapılan bilirkişi raporunun denetime elverişli olduğu gerekçesiyle ilave tediye alacağına yönelik talebin kabulüne ve fazlaya ilişkin istemin reddine dair davanın kısmen kabulüne karar karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde tarafa vekillerince ayrı ayrı istinaf başvurusunda bulunulması üzerine Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 03.07.2024 tarihli ve 2024/1610 Esas, 2024/10460 Karar sayılı kararında da belirtildiği üzere ... bünyesinde kurulan ... Kamulaştırma Direktörlüğünde projeye bağlı çalışan işçilerin, ... personeli olmakla birlikte kapsam içi veya kapsam dışı olmadıkları, bununla birlikte ...'ın 6772 sayılı Kanun kapsamında bir kamu kuruluşu olup ... bünyesinde kurulan ... Kamulaştırma Direktörlüğünde istihdam edilen işçilerin de 6772 sayılı Kanun'da öngörülen şekilde ilave tediyeye hak kazandığının kabulü gerektiği, davacının ... personeli olmakla birlikte kapsam içi veya kapsam dışı personel statüsünde kabulü mümkün olmadığından, ... bünyesinde kapsam dışı personel statüsünde çalıştığı iddiasından kaynaklı alacak taleplerinin reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmediği; yine ... bünyesinde kurulan ... Kamulaştırma Direktörlüğünde istihdam edilen işçilerin de 6772 sayılı Kanun'da öngörülen şekilde ilave tediyeye hak kazandığının kabulü gerekeceğinden, Mahkemece, davacıya ilave tediye ödemelerinin 2018 yılının Haziran ayında yapılmaya başlandığı, 2018 yılı Haziran ayı öncesi için de davacının ilave tediyeye hak kazandığı kabul edilerek ilave tediye alacağının hesaplanıp hüküm altına alınmasında da bir isabetsizlik bulunmadığı gerekçesiyle taraf vekillerinin istinaf başvurularının ayrı ayrı esastan reddine dair karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili temyiz dilekçesinde;
a. ...'taki personel statüleri çerçevesinde 4857 sayılı İş Kanunu’nun 12. maddesi hükmü gözetildiğinde belirsiz süreli çalışan müvekkilinin sosyal ve özlük hakları yönünden diğer kurum personeliyle eşit olduğununun kabulü gerektiğini,
b. Davalı işveren ...'ın, sermayesinin tamamı kamuya ait kamu iktisadi devlet teşekkülü olduğunu, Azerbaycan petrolünün taşınması aşamasında kurulan ... Petrol Boru Hattı Direktörlüğü bünyesinde istihdam edilen personelin bir kısmının ... bünyesinde çeşitli birimlerde çalışmalarına devam ettiğini, konuya ilişkin yargı kararlarının haklılıklarını ortaya çıkardığını, söz konusu kararlarda da vurgulandığı üzere davalı ... ile Proje Direktörlüğü arasında asıl işveren alt işveren ilişkisi olmayıp söz konusu Direktörlüğün ...'ın bir organı olduğunu,
c. Ücret bordrolarında davacı işçi aleyhine yapılan değişikliklerin hukuki dayanağı bulunmadığını, işe girişinden sonra müvekkiline imzalatılan sözleşmelerin herhangi bir geçerli neden veya amaç olmaksızın düzenlendiğini ve ilk sözleşmesine aykırı maddeler içeren yeni sözleşmenin işçi aleyhine hüküm doğurmayacağını, davacı imzalasa dahi gerçek iradesini yansıtmadığını, davalı işveren tarafından bordroda aleyhe yapılan değişiklikler neticesinde maddi olarak olmasa da kendi personeline tanınan hakların tanınması surteiyle işveren personeli olarak çalıştırıldığının ikrar edildiğini, bordroda yapılan değişiklikler karşısında işçinin açık bir şekilde muvafakatinin bulunmadığını,
d. Konuya ilişkin içtihatlara göre de belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışılırken yeni iş sözleşmeleri ile iş sözleşmesinin belirli süreli iş sözleşmesine dönüştürülmesinin mümkün olmadığını, işçinin böyle bir sözleşme imzalamakta hukuki yararının bulunmadığını, hatta aksine aleyhine olacak hukuki sonuçlar doğuracağı açık olup bu itibarla da işçinin aleyhine olan sözleşmeleri serbest ve gerçek irade ile imzalayamayacağını, davacının açtığı işe iade davasının kesinleşmesiyle ... personeli olduğu olgusunun da kesinleştiğini, aksi kabulle verilen kararın hukuka aykırı olduğunu,
e. Eşitlik ilkesi gereği dava konusu alacak kalemlerine ilişkin ...'ın tâbi olduğu toplu iş sözleşmeleri incelendiğinde de davacının ... çalışanlarıyla aynı hak ve alacaklara sahip olması gerektiğinin kabulünün zorunlu olduğunu,
f. Karar gerekçesinin kendi içinde çelişkili olduğunu, bir taraftan ... personeli olunamayacağı iddiasındayken diğer taraftan alacak kalemlerinin ödendiğine yönelik tespitin, kararın hukuki dayanaktan yoksun olduğunu ortaya koyduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde;
a. Hükmün gerekçe bakımından hatalı olduğunu,
b. Davacının kapsam dışı veya kapsam içi ... personeli olarak değil 2013/4882 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı gereği tamamen özel hukuk hükümlerine göre istihdam edildiğini,
c. 2018 yılında yapılan sözleşme değişikliğinin geçerli olduğunu ve hüküm altına alınan ilave tediye alacağına hak kazanmadığını ileri sürmüş ve resen gözetilmesi gereken diğer nedenlerle kararın bozulmasını talep etmiştir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Uyuşmazlık, davacının ... Kapsam Dışı Personel Yönetmeliği'ne tâbi olup olmadığı ve ücretin düşürülüp düşürülmediği ile ilave tediye alacağına ilişkindir.
Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 371. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup taraf vekillerince temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370/1 hükmü uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edenlere yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
18.02.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.