"İçtihat Metni"
(BÖLGE ADLİYE MAHKEMELERİ KARARLARI ARASINDAKİ
UYUŞMAZLIĞIN GİDERİLMESİ İSTEMİNE DAİR)
I. BAŞVURU
Başvurucu vekili dilekçesinde; aynı mahiyette açılan davalarda, Adalet Bakanlığının sorumluluğu hususunda farklı nitelikte kararlar verildiğini, bölge adliye mahkemelerinin kesin nitelikteki kararları arasında oluşan söz konusu farklılığın hukuki belirlilik ilkesini ihlal ettiğini belirterek uyuşmazlığın giderilmesini talep etmiştir.
II. BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ HUKUK DAİRELERİ BAŞKANLAR KURULU KARARI
... Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Daireleri Başkanlar Kurulunun 24.11.2023 tarihli ve 2023/8 Esas, 2023/8 Karar sayılı kararı ile; açılan davalarda uyuşmazlık konusunun Adalet Bakanlığının asıl işveren sıfatıyla sorumluluğu hususunda olduğu, Adalet Bakanlığına husumet yöneltilemeyeceği, bu nedenle ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesinin 18.09.2023 tarihli ve 2022/1027 Esas, 2023/1475 Karar sayılı kararının isabetli olduğu, uyuşmazlığın münferit olduğu ve dairelerin aynı mahiyette kararlar verdiği ancak yine de Yargıtaya başvurulması gerektiği yönünde karar verilmiştir.
III. UYUŞMAZLIĞIN GİDERİLMESİ İSTEMİNE KONU KARARLAR
A. ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesinin 18.09.2023 Tarihli ve 2022/1027 Esas, 2023/1475 Karar Sayılı Kararı
... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; ... Adalet Sarayı içerisindeki işyerinde alt işverenler bünyesinde çalıştığı iddia edilen davacının işçilik alacaklarından sorumluluk hususunda, ... Adalet Sarayı hizmet binasında bulunan çay ocakları alanına ait dosya kapsamında mevcut kira sözleşmesi incelendiğinde, davalılar arasında asıl işveren alt işveren ilişkisi bulunmayıp söz konusu ilişkinin kira ilişkisi olduğu kabul edilerek davalı Adalet Bakanlığının istinaf başvurusu kabul edilmiş ve davanın davalı Adalet Bakanlığı yönünden pasif husumet yokluğundan reddine kesin olarak karar verilmiştir.
B. ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesinin 12.11.2021 Tarihli ve 2021/908 Esas, 2021/3117 Karar Sayılı Kararı
... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; ... Adalet Sarayı içerisindeki işyerinde alt işverenler bünyesinde çalıştığı iddia edilen davacının işçilik alacaklarından özel şirket ile beraber Adalet Bakanlığını sorumlu tutan İlk Derece Mahkemesi kararına karşı Adalet Bakanlığının istinaf başvurusunun esastan reddine kesin olarak karar verilmiştir.
C. ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesinin 22.11.2022 Tarihli ve 2022/701 Esas, 2022/1919 Karar Sayılı Kararı
... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; ... Adalet Sarayı içerisindeki işyerinde alt işverenler bünyesinde çalıştığı iddia edilen davacının işçilik alacaklarından özel şirket ile beraber Adalet Bakanlığını sorumlu tutan İlk Derece Mahkemesi kararına karşı Adalet Bakanlığının istinaf başvurusu hükmolunan alacaklara dair faiz başlangıç tarihlerinde hata bulunduğu gerekçesiyle kabul edilmiş, İlk Derece Mahkemesi kararı bu yönden kaldırılarak ve hükmolunan alacaklardan Adalet Bakanlığı da sorumlu tutularak davanın kısmen kabulüne kesin karar verilmiştir.
IV. GEREKÇE
Uyuşmazlık, ... Adalet Sarayı içerisindeki işyerinde alt işverenler bünyesinde çalıştığı iddia edilen davacının işçilik alacaklarından Adalet Bakanlığının sorumlu olup olmadığına ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Daireleri kararları arasındaki uyuşmazlığın, 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun'un (5235 sayılı Kanun) 35. maddesine göre giderilip giderilemeyeceğine ilişkindir.
1. Uyuşmazlığın esasına yönelik değerlendirmeden önce, Bölge Adliye Mahkemesi Başkanlar Kurulunun 5235 sayılı Kanun'un 35. maddesine dayanan taleplerle ilgili olarak dosyanın ilgili Daireye gönderilmesine karar verdiği sırada, uyuşmazlığın hangi daire görüşü doğrultusunda veya ne şekilde giderilmesi gerektiğine yönelik görüş bildirip bildiremeyeceği ele alınmalıdır. İlgili hükümde, uyuşmazlığın giderilmesinin gerekçeli olarak istenmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesi Başkanlar Kurulunun kendi aralarında toplanacakları ve kendi görüşlerini de ekleyerek Yargıtaydan bu konuda bir karar verilmesini isteyecekleri düzenlenmiştir. Kanun'daki "kendi görüşleri" ifadesinden anlaşılması gereken husus, başkanlar kurulunun bölge adliye mahkemesi kararları arasında uyuşmazlık bulunup bulunmadığı yönündeki görüşüdür. Uyuşmazlığın giderilmesinin gerekip gerekmediği veya hangi daire kararı doğrultusunda giderilmesi gerektiği yönündeki karar, Yargıtay ilgili hukuk dairesince verilir. Keza ilgili daire uyuşmazlığı mutlaka uyuşmazlık konusu daire kararları çerçevesinde ele alıp gidermek zorunda değildir. Gerektiği takdirde uyuşmazlığın, bölge adliye mahkemesi kararlarında belirtilen gerekçelerden farklı gerekçe ile de giderebilir. Başkanlar Kurulunun uyuşmazlığın hangi bölge adliye mahkemesinin kararı doğrultusunda giderilmesi gerektiği konusunda bir görüş ortaya koyması, ilgili yasal düzenlemeye aykırı olduğu gibi yargısal bir faaliyette bulunulması anlamına geleceğinden yerinde de değildir. Somut olayda ... Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Daireleri Başkanlar Kurulunca daire kararları arasında uyuşmazlık bulunup bulunmadığının belirlenmesi ile yetinilmesi gerekirken, hangi Dairenin kararının doğru olduğu yönünde kanaat bildirilmesi isabetsiz olup eleştirilmiştir.
2. Diğer yandan belirtmek gerekir ki 5235 sayılı Kanun ile bu Kanun'da sayılan kişi ve kurumlara tanınan uyuşmazlığın giderilmesini talep etme hakkı, mutlak biçimde her uyuşmazlığın esasına yönelik çözüm geliştirilmesine imkân vermez. Uyuşmazlığın giderilmesi talebi bir kanun yolu olmayıp böyle bir talebin varlığı hâlinde Yargıtayca temyiz incelemesine benzer bir inceleme yapılması da mümkün değildir.
İlk bakışta, yukarıda özetlerine yer verilen Bölge Adliye Mahkemesi kararları arasında 5235 sayılı Kanun anlamında benzer olaylar bulunduğu sonucuna varılabilir. Şüphesiz benzer olaylardan söz edebilmek için davaların taraflarının aynı olması yahut olaylar arasında mutlak bir özdeşlik bulunması gerekmez. Ancak dava dosyalarındaki maddi vakıaların fazlasıyla farklılık göstermesi farklı sonuçlara ulaşılmasına neden olabilir.
Uyuşmazlığın giderilmesine konu Bölge Adliye Mahkemesi kararları incelendiğinde; ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesinin 12.11.2021 tarihli kararında ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesinin 22.11.2022 tarihli kararında davalı Adalet Bakanlığı ile diğer davalı özel Şirket arasında asıl işveren alt işveren ilişkisi bulunduğu, buna bağlı olarak Adalet Bakanlığının da işçilik alacaklarından sorumlu olduğu kabul edilerek hüküm kurulmuştur. ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesinin 18.09.2023 tarihli kararında ise özellikle dosya kapsamına sunulmuş, davalılar arasında akdedildiği anlaşılan kira sözleşmesine vurgu yapılmış ve davalılar arasındaki ilişkinin asıl işveren alt işveren ilişkisi değil kira ilişkisi olduğu kabul edilerek Adalet Bakanlığının sorumluluğu değerlendirilmiştir. Nitekim ... Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Daireleri Başkanlar Kurulunun 24.11.2023 tarihli kararında da uyuşmazlığa konu farklılığın dava dosyasına özgü olarak davalılar arasında düzenlenmiş kira sözleşmesinin suretinin dosyaya ibraz edilmemesinden kaynaklanabileceğinin Daireler tarafından bildirildiği vurgulanmıştır.
Bölge Adliye Mahkemelerince dosya kapsamında yer alan deliller ve somut olayın koşulları gözetilerek hüküm tesis edilmesi, bir diğer ifade ile somut olaya özgü nitelikte kararlar verilmesi durumunda, bölge adliye mahkemeleri kararları arasında giderilmesi gereken bir uyuşmazlığın bulunduğundan söz edilemez.
Uyuşmazlığın giderilmesi talebinin bir kanun yolu niteliği taşımadığı ve böyle bir talebin varlığı hâlinde Yargıtayca temyiz incelemesine benzer bir inceleme yapılmasının mümkün olmadığı gözetildiğinde, başvurucunun dilekçesinde belirtmiş olduğu Bölge Adliye Mahkemesi Daireleri kararları arasında da 5235 sayılı Kanun’un 35. maddesi kapsamında bir uyuşmazlık söz konusu değildir.
Açıklanan bu maddi ve hukuki olgular karşısında uyuşmazlığın giderilmesine yer olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
V. KARAR
1. ... Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Daireleri Başkanlar Kurulunun 24.11.2023 tarihli ve 2023/8 Esas, 2023/8 Karar sayılı kararına istinaden iletilen mevcut talep yönünden uyuşmazlığın giderilmesine yer olmadığına,
2. Dosyanın ... Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Daireleri Başkanlar Kuruluna gönderilmesine,
12.02.2025 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.