"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2023/40 E., 2023/346 K.
KARAR : Davanın kısmen kabulü
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece ... Bölge Adliye Mahkemesi 47. Hukuk Dairesi kararının bozularak ortadan kaldırılmasına ve dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının Mülga Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü emrinde geçici işçi statüsünde işe başladığını, 01.02.2001 tarihinde kadrolu işçi statüsüne geçirildiğini, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünün kapatılması üzerine İl Özel İdaresine, İl Özel İdaresinin kapatılması üzerine ... Büyükşehir Belediyesine devredildiğini, kanun gereği devirden sonra davacının Yol-... Sendikası ile İl Özel İdaresi arasında imzalanan toplu ... sözleşmesine göre ücret ve diğer haklarını aldığını, bu sözleşmenin 28.02.2015 tarihinde sona ermesi üzerine Genel-... Sendikasına üye olarak ... Büyükşehir Belediyesi ile Genel-... Sendikası arasında akdedilen toplu ... sözleşmesi kapsamına alındığını, davacının kök ücret, yıpranma primi, ağır hizmet ve tehlike sorumluluk primleri ve diğer yan haklarını almakta iken yaptığı ... değişmemesine rağmen bu haklarından yıpranma primi ve ağır hizmet primlerinin yeni sözleşmede olmadığı için kaldırıldığını ve aylık kazancında %20 oranında düşme meydana geldiğini, ayrıca davalı Kurum tarafından toplu ... sözleşmesinin 34 ve 35 inci maddeleri kapsamında ücreti taban ücretten yüksek olmasına rağmen taban ücret seviyesine düşürüldüğünü daha sonra bu ücrete kıdem zammı ve ücret artış zammı eklenerek yeni ücretinin tespit edildiğini, bu durumun davacının kaybına sebep olduğunu ileri sürerek fark ücret alacağı, fark ikramiye alacağı ve fark ilave tediye alacağının faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının alacağının bulunmadığını ayrıca talep ettiği tüm alacakların zamanaşımına uğradığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 25.....2019 tarihli ve 2018/576 Esas, 2019/437 Karar ... kararı ile; davacının 01.03.2015 dönemine kadar önceki toplu ... sözleşmesi hükümlerine göre ücret farkı alacağı bulunmadığı ancak davacının davalı İdare ile yapılan ve 15.01.2014-14.01.2016 dönemini kapsayan toplu ... sözleşmesinden yararlandığı, bu nedenle fiilen uygulanan ücretin toplu ... sözleşmesi hükümlerine göre uygulanması gereken ücretten düşük olması nedeniyle fark ücret alacaklarının bulunduğu, talep edilen alacağın zamanaşımı def'inden etkilenmediği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 47. Hukuk Dairesinin 14.04.2022 tarihli ve 2020/2956 Esas, 2022/891 Karar ... kararı ile; davacının 17.02.2015 tarihinde Genel ... Sendikasına üye olduğu, bu tarihten önce üyesi olduğu Sendika ile dava dışı İl Özel İdaresi arasında yapılan toplu ... sözleşmesi hükümlerine göre ücretinin ödendiği, 17.02.2015 tarihli sendika üyeliğinden sonra 01.03.2015 tarihinden itibaren davalı ile davacının üyesi olduğu Genel ... Sendikası ile bağıtlanan 15.01.2014-14.01.2016 tarihleri arasında geçerli olan toplu ... sözleşmesi hükümlerine göre ücretinin belirlenmesi gerektiği, 15.01.2016-14.01.2018 tarihleri arasında geçerli olan toplu ... sözleşmesinin 34 üncü maddesinde de açıkça belirtildiği üzere taban ücretin işçilerin hâlen almakta oldukları ücret olması gerektiği, bu ücretin altında taban ücretin belirlenemeyeceği, hükme esas alınan bilirkişi raporunun bu hususlar dikkate alınarak düzenlendiği, dava konusu miktarlar ve ıslah ile artırılan miktarların zamanaşımına uğramadığı gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. ... Bölge Adliye Mahkemesi 47. Hukuk Dairesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 07.11.2022 tarihli ve 2022/11224 Esas, 2022/14404 Karar ... kararı ile; davalının diğer temyiz itirazlarının reddine karar verildikten sonra taban ücrete (işçinin kıdemine göre) kıdem zammı eklendikten sonra bulunacak ücret ile davacının fiilen aldığı ücret karşılaştırılarak bu iki ücretten daha yüksek olanın işçinin ilk yıl ücreti olarak kabul edilmesi ve ikinci yıl için bu ücrete zam uygulanarak sonuca gidilmesi gerektiği gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozma doğrultusunda alınan bilirkişi raporuna göre davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili; toplu ... sözleşmesinden ... işçilik alacağı davasında kesin nitelikte karar verilmesinin hatalı olduğunu, kararın temyize tâbi olduğunu, uygulama birliği ve yargı güvenirliği açısından konuyla ilgili Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin son kararı olan 10.04.2023 tarihli ve 2023/3322 Esas, 2023/5280 Karar ... kararına göre karar verilmesi gerektiğini, davacının ücretinin düşürüldüğünü, yanlış uygulama nedeniyle ... Büyükşehir Belediyesine devirden sonra işçi ücretlerinde %20 oranında azalma meydana geldiğini, hatalı kararın bozulması gerektiğini belirterek temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili; davacının derece kademe ilerlemeleri ve intibakının toplu ... sözleşmesine uygun olarak yapıldığını, ücret alacakları ve diğer tüm haklarının tam olarak ödendiğini, davada ihtilaf konusu olan 15.01.2014-14.01.2016 yürürlük süreli toplu ... sözleşmesinde ücreti taban ücretin üzerinde olan işçilere ilişkin bir farklılık öngörülmediğini, taban ücretin tüm işçiler için 95,00 TL olarak belirlendiğini, toplu ... sözleşmesinde belirtilen zamların uygulanması sonucu davacının yeni yevmiyesinin doğru bir şekilde hesaplandığını, yeni üye olduğu sendikanın sözleşme hükümlerinin uygulanması neticesinde davacının ücretinin düşürülmediğini, davacının maddi bir kaybının oluşmadığını, dolayısıyla davacının fark ücret alacaklarının bulunmadığını ileri sürerek temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; davacının 6360 ... On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (6360 ... Kanun) ile davalı Belediyeye devredildiği 31.03.2014 tarihi ve sonrasında yararlanacağı toplu ... sözleşmesinin tespiti ve kapsamı ile iddia ettiği şekilde fark alacaklarının bulunup bulunmadığı hususundadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 6356 ... Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu'nun 36 ve 39 uncu maddeleri, 4857 ... ... Kanunu'nun 32 nci maddesinin son fıkrası, 6360 ... Kanun'un geçici 1 inci maddesi, 6772 ... Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 ... Kanunla 6212 ... Kanunun 2 nci Maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun'un 1 vd. maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun 04.02.1959 tarihli ve 1957/13 Esas, 1959/5 Karar ... ve 09.05.1960 tarihli ve 1960/21 Esas, 1960/9 Karar ... kararlarında belirtildiği üzere, Yargıtayca maddi hata sonucu verilen bir karara Mahkemece uyulmasına karar verilmesi hâlinde dahi usuli kazanılmış hak oluşmaz ve Yargıtayın maddi hatalı kararından dönülmesi mümkündür.
2. Somut uyuşmazlıkta Dairemizin 07.11.2022 tarihli kararı ile; taban ücrete (işçinin kıdemine göre) kıdem zammı eklendikten sonra bulunacak ücretle davacının fiilen aldığı ücret karşılaştırılarak bu iki ücretten daha yüksek olanın işçinin ilk yıl ücreti olarak kabul edilmesi ve ikinci yıl için bu ücrete zam uygulanarak sonuca gidilmesi gerektiği gerekçesiyle önceki kararın bozulmasına karar verilmiş ise de Dairemizin söz konusu kararında yer alan bozma gerekçesinin maddi hataya dayandığı anlaşılmıştır.
3. Davaya konu somut olayda davacı; ilk olarak Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünde çalışmaya başladığını, buradan İl Özel İdaresine nakledildiğini, İl Özel İdaresinin kapatılması üzerine 6360 ... Kanun gereği ... Büyükşehir Belediyesine devredildiğini, İl Özel İdaresi bünyesinde iken Yol-... Sendikası üyesi olduğunu, 6360 ... Kanun gereği devirden sonra Yol-... Sendikası ile İl Özel İdaresi arasında imzalanan toplu ... sözleşmesine göre ücret ve diğer haklarını aldığını, ilgili toplu ... sözleşmesinin 28.02.2015 tarihinde sona ermesi üzerine Genel-... Sendikasına üye olarak ... Büyükşehir Belediyesi ile Genel-... Sendikası arasında imzalanan toplu ... sözleşmesi kapsamına alındığını; ancak Genel-... Sendikası ile ... Büyükşehir Belediyesi arasında yürürlükte bulunan 15.01.2014-14.01.2016 yürürlük süreli toplu ... sözleşmesinin uygulanması ile ücretinde düşme meydana geldiğini ileri sürerek ücret farkı, ilave tediye farkı ve ikramiye farkı alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
4. Davacının kapatılan Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü bünyesinde mevsimlik/geçici işçi statüsünde her yıl belirli süreli ... sözleşmeleriyle istihdam edildiği, 01.02.2001 tarihinden itibaren kadroya alınarak belirsiz süreli ... sözleşmesiyle çalışmaya başladığı, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünün kapatılması üzerine ... İl Özel İdaresine devredildiği, 6360 ... Kanun'un 1 inci maddesinin beşinci fıkrası uyarınca ... İl Özel İdaresinin tüzel kişiliğinin kaldırılması sonucu aynı Kanun'un geçici 1 inci maddesinin altıncı fıkrası uyarınca, 31.03.2014 tarihinde ... Büyükşehir Belediyesine nakledildiği ve dava tarihi itibarıyla hâlen burada çalıştığı dosyadaki bilgi ve belgelerden anlaşılmaktadır. Davacının ... Büyükşehir Belediyesine nakledildiği tarih itibarıyla ... İl Özel İdaresi adına ... Ağır Sanayii ve Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri Sendikası ile Yol-... Sendikası arasında imzalanmış olan 01.03.2013-28.02.2015 tarihleri arasında geçerli 15. Dönem İşletme Toplu ... Sözleşmesi'nden yararlandığı davalının da kabulündedir.
5. Dairemizin bozmasından sonra hükme esas alınan bilirkişi raporunda, bozma kararı doğrultusunda yapılan hesaplamaya itibar edilerek sonuca gidilmiş ise de varılan bu sonuç dosya içeriğine uygun değildir.
6. Her ne kadar davacının devirden sonra 17.02.2015 tarihinde Genel-... Sendikasına üye olduğu ve davalının da bu üyeliği dikkate alarak o dönem yürürlükte bulunan Genel-... Sendikası ile davalı ... Belediyesi arasındaki toplu ... sözleşmesi hükümlerinden davacıyı yararlandırdığı hususunda taraflar arasında ihtilaf yok ise de 6360 ... Kanun'un geçici 1 inci maddesinin onuncu fıkrasında "... Devredilen veya nakledilen işçilerin ücret ile diğer malî ve sosyal hakları; toplu ... sözleşmesi bulunan işçiler bakımından yenileri düzenleninceye kadar devir veya nakil işleminden önce tabi oldukları toplu ... sözleşmesi hükümlerine göre, ... belirlenir.” hükmü yer almaktadır. Kanun hükmü dikkate alındığında, davacının nakledildiği işyerinde toplu ... sözleşmesinin yenisi düzenleninceye kadar nakil işleminden önce tâbi olduğu toplu ... sözleşmesinden yararlanması gerektiği kabul edilmelidir.
7. Davacının 31.03.2014 tarihinde davalıya ait işyerine nakledildiği, devir tarihinden önce devredildiği davalı ... Belediyesinde yürürlükte bulunan toplu ... sözleşmesinin imza tarihinin 11.02.2014 ve yürürlük süresinin ise 15.01.2014-14.01.2016 tarihleri olarak belirlendiği; ancak devirden sonra imzalanan toplu ... sözleşmesinin imza tarihinin 12.05.2016 ve yürürlük süresinin 15.01.2016-14.01.2018 olarak kararlaştırıldığı hususları dikkate alındığında, davacının yukarıda ifade edilen 6360 ... Kanun hükmü gereği davalıya ait işyerinde Genel-... Sendikasının taraf olduğu yeni toplu ... sözleşmesinin düzenleme (imza) tarihi olan 12.05.2016 tarihine kadar devirle geldiği Kurumda yürürlükte bulunan Yol-... Sendikasının taraf olduğu toplu ... sözleşmesinden yararlanmaya devam edeceği kabul edilmelidir.
8. Davacının nakilden önce tâbi olduğu toplu ... sözleşmesinden nakil sonrasında yararlanmayı sürdürmesi 6360 ... Kanun'un açık hükmünün gereğidir. Bu itibarla söz konusu toplu ... sözleşmesinden yararlanmaya devam edebilmek için sendika üyeliğinin devamı şartı aranmaz. Aynı şekilde bir başka sendikaya üye olunması yahut işkolu değişikliği toplu ... sözleşmesinden yararlanmaya devam etme bakımından herhangi bir etki yaratmayacağı gibi işbu dosyadaki gibi davacının nakil sonrasındaki işyerindeki toplu ... sözleşmesinin tarafı olan Sendikaya üyeliği ve davalının da bu üyelik sebebiyle işçiyi söz konusu toplu ... sözleşmesinden yararlandırması, yani taraf iradelerinin ortak olması da sonuca etkili olmayacaktır. Esasen Kanun'da " ... nakledilen işçilerin ücret ile diğer malî ve sosyal hakları ... toplu ... sözleşmesi hükümlerine göre, ... belirlenir" denilerek nakledilen işçilerin nakil olunan işyerinde yeni bir toplu ... sözleşmesi düzenleninceye kadar yaşayabilecekleri maddi kayıpların önüne geçilmek istenmiştir. Kanun'da nakledilen bir işçiye nakil öncesi tâbi olduğu toplu ... sözleşmesinin uygulanmasına devam olunacağı değil; işçinin ücret, mali ve sosyal haklarının nakil öncesi toplu ... sözleşmesine göre belirleneceği vurgulanmaktadır.
9. Açıklanan sebeplerle, davacı devirle geldiği Kurumda yürürlükte bulunan Yol-... Sendikasının taraf olduğu toplu ... sözleşmesinin bitim tarihi olan 28.02.2015 tarihinden sonra da anılan toplu ... sözleşmesinden yararlanmaya devam eder. Sözleşmeden yararlanma, nakledilen işyerinde yeni toplu ... sözleşmesinin düzenlendiği (imzalandığı) tarihe kadar devam eder. Kanun'da açıkça " ... yenileri düzenleninceye kadar ..." hükmüne yer verildiğinden, Genel-... Sendikasının taraf olduğu toplu ... sözleşmesinin yürürlük süresinin geriye etkili şekilde 15.01.2016 olarak belirlenmesi de sonuca etkili değildir. Genel-... Sendikası ile işveren arasındaki toplu ... sözleşmesinden, bu sözleşmenin yürürlük tarihinden itibaren değil, imza tarihinden itibaren yararlanılması Kanun hükmünün gereğidir. Böylece nakil olunan işyerinde yeni toplu ... sözleşmesi düzenleninceye kadar, mevcut sözleşmenin yürürlük süresi veya sendika üyeliği vb. şartlar ile bağlı kalınmaksızın önceki toplu ... sözleşmesinden yararlanmaya devam edilir.
10. Buna göre somut olayda, davacının Genel-... Sendikasının taraf olduğu toplu ... sözleşmesinden ancak sözleşmenin imza tarihi olan 12.05.2016 tarihinden itibaren yararlanabileceğinin kabul edilmesi ve toplu ... sözleşmesinden kaynaklanan alacaklarının buna göre hesaplanması gerekir. Toplu ... sözleşmesinin ilgili hükümleri hatalı değerlendirilerek yazılı gerekçe ile hüküm kurulması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgililere iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
19.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.