"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 15. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2024/1457 E., 2024/1777 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Manisa 2. İş Mahkemesi
SAYISI : 2023/48 E., 2024/547 K.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkili Türkiye Enerji Su ve Gaz İşçileri Sendikasının (Tes-İş) davalı ... işyerinde örgütlü olduğunu, Sendika ile davalı işyeri arasında yürütülen toplu iş sözleşmesi görüşmelerinin uyuşmazlıkla sonuçlanması sebebi ile Yüksek Hakem Kuruluna (YHK) gidildiğini, YHK’nın 16.09.2021 tarihinde 01.05.2021 - 30.04.2023 tarihleri arasında yürürlükte olacak toplu iş sözleşmesini karara bağladığını, bu toplu iş sözleşmesinin "Ücret zammı" başlıklı 23. maddesinde; "Taraflar arasındaki ücret artışı ile ilgili uyuşmazlık Ağustos 2021 tarihli 2021 yılı kamu toplu iş sözleşmeleri çerçeve protokolünün I. ve II. maddeleri ile sonuçlandırıldığından bu konuda karar verilmesine yer olmadığına" ve "Yemek yardımı" başlıklı 37. maddesinde; "Yürürlük süresi sona eren toplu iş sözleşmesindeki yemek yardımına ilişkin artış oranları ile ilgili olarak taraflar arasındaki uyuşmazlık Ağustos 2021 tarihli 2021 yılı kamu toplu iş sözleşmeleri çerçeve protokolünün II/4. maddesi ile sonuçlandırıldığından bu konuda karar verilmesine yer olmadığına" şeklindeki düzenlemelerin yer aldığını, düzenleme gereği davalı ... tarafından ücret zammı ve yemek yardımına ilişkin olarak Ağustos 2021 tarihli 2021 Yılı Kamu Toplu İş Sözleşmeleri Çerçeve Protokolü'nün uyguladığını, ancak 03.02.2022 ve 05.10.2022 tarihlerinde Kamu Toplu İş Sözleşmeleri Çerçeve Protokolü'ne ek çerçeve protokoller yapılmasına karşın, 03.02.2022 tarihli ve 05.10.2022 tarihli ek çerçeve anlaşma protokollerinde yer alan ücret zammı ve yemek yardımı hükümlerinin uygulanmadığını, böylelikle davalı işverence Sendika üyelerinin mağdur edildiğini, YHK kararında ücret zammı ve diğer sosyal yardım düzenlemelerinde kamu toplu iş sözleşmeleri çerçeve anlaşma protokolüne atıfta bulunması sebebiyle ve ayrıca davalı işverenin kamu tüzel kişiliği niteliğinde olması sebebiyle ek çerçeve protokol hükümlerinin uygulanması gerektiğini ileri sürerek 03.02.2022 tarihinde kamu toplu iş sözleşmeleri çerçeve anlaşma protokolüne yapılan ek çerçeve protokol ile getirilen ve 01.01.2022 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere uygulanması kararlaştırılan ücrete ilişkin % 2,5 oranında zam artışı ve 05.10.2022 tarihinde yapılan ek çerçeve protokol ile getirilen ve 15.10.2022 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere fiilen çalışılan günler için yemek bedelinin net 55,00 TL'ye çıkarılması şeklindeki düzenlemelere dair davalının yarattığı muarazanın men'ine ve 03.02.2022 ve 05.10.2022 tarihli ek çerçeve protokol ile getirilen düzenlemelerin uygulanmasının gerektiğinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacı tarafça ikame edilmiş olan muarazanın men'i ve tespit talepli dava dilekçesinin hukuki dayanaklardan yoksun olduğunu, sulama birliği işçilerinin kamu işçisi olmadığını, 5355 sayılı Mahalli İdare Birlikleri Kanunu'na (5355 sayılı Kanun) tâbi olarak kurulan sulama birliklerinin, 08.03.2011 tarihli ve 6172 sayılı Sulama Birlikleri Kanunu (6172 sayılı Kanun) ile mahalli idare birlikleri kapsamının dışına çıkarılmış olduğunu, kamu tüzel kişiliğini haiz olmakla beraber anılan Kanun dışındaki işlemleri bakımından özel hukuk hükümlerine tâbi bulunduğunu ve giderlerini su kullanıcılarından tahsil ettiği gelirleri ile karşılamakta olduğunu, herhangi bir bütçe kaynağını kullanmadığını, sonuç itibarıyla sulama birliği çalışanları kamu işçisi olmadığından kamu işçilerine verilen haklardan faydalanmalarının mümkün olmadığını, davayı kabul anlamına gelmemekle birlikte işçilere ödenen sosyal yardımlar içinde yemek yardımının da bulunduğunu, bu sebeple kamu işçilerine ödenen yemek yardımının ekstra ödenmesi hâlinde mükerrer ödeme yapılmış olacağını, ayrıca 2021 Yılı Kamu Toplu İş Sözleşmeleri Çerçeve Protokolü'nde belirtilen her türlü hak yönünden 2020 yılında Sendika ile Birlik arasında imzalanmış olan toplu iş sözleşmesinde belirtilen her türlü hakka TÜFE rakamları göz önüne alınarak tüm artışların yapılmış olduğunu, açıklanan nedenlerle öncelikle sulama birlikleri çalışanlarının kamu işçisi sıfatında olmamaları yanı sıra personele yapılan sosyal yardım ödemelerinin içerisinde yemek yardımının zaten bulunması sebebi ile davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; tarafların ortak iradesinin işçilerin lehine birtakım düzenlemelerin yapılması olduğu, açıkça atıf yapılması nedeni ile YHK tarafından karara bağlanan toplu iş sözleşmesinin 01.05.2021-30.04.2023 tarihleri arası olan yürürlük süresi boyunca kamu toplu iş sözleşmeleri ile bağlı kalınması gerekeceği, buna dayalı olarak 03.02.2022 ve 05.10.2022 tarihinde yapılan ek çerçeve protokollerine de bağlı kalınması gerektiği gerekçesiyle 03.02.2022 tarihli ek çerçeve protokol metni gereği çalışanların 31.12.2021 tarihinde almakta oldukları ücrete 01.01.2022 tarihinden geçerli olmak üzere % 2,5 zam yapılması ve yine 05.10.2022 tarihli ek çerçeve protokol metni gereği 15.10.2022 tarihinden geçerli olmak üzere yemek bedelinin fiilen çalışılan günler için net 55,00 TL olması gerektiğinin tespiti ile davalının yarattığı muarazanın men'ine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulması üzerine Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde;
1. Sulama birliği işçilerinin kamu işçisi olmadığını, 5355 sayılı Kanun'a tâbi olarak kurulan sulama birliklerinin, 08.03.2011 tarihli ve 6172 sayılı Kanun ile mahalli idare birlikleri kapsamının dışına çıkarılmış olduğunu, kamu tüzel kişiliğini haiz olmakla beraber anılan kanun dışındaki işlemleri bakımından özel hukuk hükümlerine tâbi bulunduğunu, giderlerini su kullanıcılarından tahsil ettiği gelirleri ile karşıladığını ve herhangi bir bütçe kaynağını kullanmadığını,
2. 6172 sayılı Kanun'un "Personel istihdamı" başlıklı 14. maddesinde; "(1) Birliğin amacına uygun idari, teknik ve yardımcı teknik personel 22.5.2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu hükümlerine göre çalıştırılır. Çalıştırılan personelin işvereni birliktir." hükümlerinin yer aldığını, kamu işçisi olmayan sulama birliği işçilerinin kamu işçilerine verilen haklardan faydalanmasının mümkün olmadığını,
3. Sulama birliği personeline her ay ödenen sosyal yardım ödemelerinin içerisinde yemek yardımının dâhil olduğunu, bu sebeple kamu işçilerine ödenen yemek yardımının Kurum bünyesinde çalışan işçilere ekstra ödenmesi hâlinde iki defa yemek yardımı ödemesi yapılmasına sebebiyet vereceğini ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesi kararı ortadan kaldırılarak davanın reddine karar verilmesi gerektiği gerekçeleriyle temyiz yoluna başvurmuştur.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Uyuşmazlık, davacı Sendika ile davalı ... arasında YHK'nın 16.09.2021 tarihli kararı ile 01.05.2021-30.04.2023 tarihleri arasında yürürlükte olacak şekilde karara bağladığı toplu iş sözleşmesinin "Ücret zammı" başlıklı 23. maddesinde ve "Yemek yardımı" başlıklı 37. maddesinde atıf yapılan "Ağustos 2021 tarihli 2021 yılı kamu toplu iş sözleşmeleri çerçeve protokolü" ile birlikte, ilave yükümlülük getiren 03.02.2022 ve 05.10.2022 tarihli kamu ek çerçeve protokollerinin de uygulanıp uygulanmayacağı noktasında toplanmaktadır.
Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 371. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370/1 hükmü uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz eden davalıya yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
06.03.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.