"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 51. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/539 E., 2023/1409 K.
KARAR : İstinaf başvurularının kabulü ile davanın kısmen kabulü
İLK DERECE MAHKEMESİ : İstanbul Anadolu 1. İş Mahkemesi
SAYISI : 2022/362 E., 2022/915 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince taraf vekillerinin istinaf başvurularının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili ve katılma yoluyla davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildi.
Davalı vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 20.02.2024 Salı günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü davacı vekili Avukat ... ile davalı vekili Avukat ... ... geldiler.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının 2005-2015 yılları arasında davalı işyerinde mekanik tesisat formeni olarak 2.250,00 USD ücretle çalıştığını, haftanın 7 günü sabah 07.00'den akşam 19.00-20.00 saatlerine kadar çalıştığını, ulusal ... ve genel tatil günlerinde çalıştığını, iş sözleşmesinin haksız ve hukuka aykırı şekilde feshedildiğini belirterek kıdem ve ihbar tazminatları ile fazla çalışma, hafta tatili, ulusal ... genel tatil ve yıllık ücretli izin alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının taleplerinin zamanaşımına uğradığını, aylık 2.250,00 USD ücretle çalıştığını, davacının kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanmadığını, davacının aralıklı olarak çalışmasının söz konusu olduğunu, önceki dönemlerde kıdem tazminatını hak ettiğini ispat etmek zorunda olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalı işveren tarafından feshin haklı nedenle yapıldığının ispat edilemediği, bu nedenle davacının kıdem ve ihbar tazminatına hak kazandığı, aylık net 2.250,00 USD ücret aldığı, tanıkların beyanlarına göre davacının haftalık 18 saat fazla çalışma yaptığı, davacının bakiye yıllık izin alacağının bulunmadığı, ayda iki hafta tatilinde, dinî bayramların bir günü dışındaki tüm dinî bayramlarda ve resmî tatillerde çalıştığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili; hafta tatili ücretinin 1,5 kat üzerinden hesaplanması gerektiğini, indirim yapılmasının hatalı olduğunu, davalı lehine hükmedilen vekâlet ücretinin hatalı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili; davacının davalı Şirket bünyesindeki çalışmalarının birleştirilmesinin mümkün olmadığını, davacının iş sözleşmesinin kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanamayacağı şekilde sona erdiğinden bu taleplerin reddi gerektiğini, davacının ücretinin bordrolarda belirtilen tutar kadar olduğunu, davacının ücretine 200,00 USD sosyal yardım dâhil edilerek giydirilmiş ücret hesaplanmasının hatalı olduğunu, davacı ile fiilen birlikte çalışması bulunmayan, farklı göreve sahip olan tanık beyanları ile fazla çalışma, hafta tatili ve ulusal ... genel tatil alacaklarının kabul edilmesinin hatalı olduğunu, indirim oranının düşük olduğunu, hükmedilen faizin hatalı olduğunu, davacının tüm alacaklarının zamanaşımına uğradığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının dört haftanın ikisinde haftanın 7 günü çalıştığı kabul edilerek hesaplama yapılmış olmakla tanık beyanları ile ispat edilen çalışma yönünden indirim uygulanmasının usul ve kanuna uygun olduğu, vekâlet ücretinin reddedilen miktarı geçemeyeceği, reddedilen miktara göre vekâlet ücretinin hatalı olduğu, davalı işveren tarafından feshin haklı nedenle yapıldığının ispat edilmediği, davacı tanıklarının davacının işyerinde sürekli olarak 07.00-20.00 saatleri arasında çalıştığını, haftada bir gün çalışmasının 2 saat uzadığını, iki haftada bir pazar dinlendiklerini, işyerinde tüm genel tatil günlerinde çalışmanın devam ettiğini, dinî bayramlarda bir gün izin kullandığını beyan ettikleri, tanıkların beyanları doğrultusunda yapılan hesaplamanın hükme esas alınmasının isabetli olduğu, faiz türünün hatalı olarak kabul edildiği gerekçesiyle tarafların istinaf başvurularının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili ve katılma yoluyla davacı vekili temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davalı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davacı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; davacının kıdem ve ihbar tazminatlarına hak kazanıp kazanmadığı, ücretin miktarı, giydirilmiş ücrete dâhil edilecek toplam miktar, fazla çalışma, hafta tatili ile ulusal ... ve genel tatil ücreti alacaklarının ispatı ve hesaplanması ile uygulanacak indirim oranı, vekâlet ücreti ile yargılama giderleri ve alacakların zamanaşımına uğrayıp uğramadığı noktalarında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun'un (5718 sayılı Kanun) 24 ve 27 nci maddeleri.
3. 4857 sayılı İş Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 17, 32, 41, 44, 46, 47 ve 63 üncü maddeleri ile 120 nci maddesi atfıyla hâlen yürürlükte olan mülga 1475 sayılı İş Kanunu'nun 14 üncü maddesi.
3. Değerlendirme
1. 5718 sayılı Kanun'un 24 üncü maddesinin birinci fıkrasına göre hukuk seçimi, taraflarca açıkça yapılabileceği gibi zımni olarak da yapılabilir. Yabancılık unsuru taşıyan bir iş sözleşmesinin varlığı karşısında, Türk hukukuna göre açılmış bir davada davalı tarafça en geç cevap dilekçesi ile yabancı hukukun uygulanması gerektiği yönünde itirazda bulunulmaması yahut en geç ön inceleme duruşmasında tarafların hukuk seçimi konusunda anlaşmamış olmaları durumunda, uyuşmazlığa uygulanacak olan hukukun Türk hukuku olarak zımnen seçilmiş olduğunun kabulü gerekir. Buna göre somut uyuşmazlığa Türk hukukunun uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmamaktadır.
2. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin tüm, davacı vekilinin aşağıda yer alan paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
3. 4857 sayılı Kanun'un 46 ncı maddesinin ikinci fıkrası gereğince, çalışılmayan hafta tatili günü için bir iş karşılığı olmaksızın işçinin ücreti tam olarak ödenir. Hafta tatilinde çalışan işçinin ücretinin nasıl hesaplanacağı kanunlarda düzenlenmemiş ise de Dairemizce hafta tatilinde yapılan çalışmanın fazla çalışma sayılacağı, buna göre ücretin yüzde elli zamlı ödenmesi gerektiği görüşü benimsenmiştir (Dairemizin 23.05.1996 tarihli ve 1995/37960 Esas, 1996/11745 Karar sayılı kararı). Buna göre hafta tatilinde çalışılmışsa, çalışma karşılığı olmaksızın ödenmesi gereken bir yevmiye yanında, çalışmanın karşılığı da bir buçuk yevmiye olarak ödenmelidir.
4. Bölge Adliye Mahkemesince hükme esas alınan bilirkişi raporunda tanık beyanları ve dosya kapsamına göre davacının ayda iki hafta tatilinde çalıştığının kabul edilmesi yerindedir. Ancak bilirkişi raporunda hafta tatili alacağının davacının 1 günlük yevmiyesi üzerinden hesaplandığı anlaşılmaktadır. Yukarıda belirtilen ilke kararında da belirtildiği üzere hafta tatili çalışmasında çalışma karşılığının 1,5 yevmiye olarak ödenmesi gerekmektedir. Hâl böyle olunca davacının hafta tatili ücreti alacağının, günlük ücretinin 1,5 katı üzerinden hesaplanması gerekirken yazılı şekilde hesaplama yapan bilirkişi raporuna itibarla karar verilmesi isabetsizdir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Davacı yararına takdir edilen 17.100,00 TL duruşma vekâlet ücretinin davalı tarafa yükletilmesine,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgililere iadesine,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
20.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.