"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Bölge Adliye Mahkemesi 15. Hukuk Dairesi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Bozdoğan Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi
Taraflar arasındaki işkolu tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince asıl ve birleşen davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı ... Otel, Lokanta ve Eğlence Yerleri İşçileri Sendikası (... Sendikası) ve davacı Tüm Belediye ve Genel Hizmet İşçileri Sendikası (... Sendikası) vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... Belediyeler ve Genel Hizmetler İşçileri Sendikası (... Sendikası) ve davacı ...- Sendikası vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre ve diğer temyiz şartları yönünden yapılan ön inceleme sonucunda gereği düşünüldü:
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) öngördüğü yargılama sistemine göre ilk derece mahkemesinin kesin olmayan kararına karşı önce istinaf yoluna başvurulabilmektedir. İstinaf başvurusu üzerine bölge adliye mahkemesince, başvuran tarafın istinaf başvurusunun usulden ya da esastan reddine karar verilebilir veya ilk derece mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden hüküm kurulabilir. Bu durumda bölge adliye mahkemesi kararına karşı, istinaf başvurusu reddedilen tarafın ya da istinaf incelemesi sonucunda ilk derece mahkemesi kararı kaldırılarak yeni hüküm kurulması hâlinde aleyhine karar verilen tarafın temyiz hakkı bulunmaktadır. Başka bir deyişle istinaf başvurusunun reddi hâlinde bölge adliye mahkemesi kararına karşı temyiz hakkı sadece istinaf başvurusu reddedilen tarafa ait olup bu hâlde ilk derece mahkemesi kararını istinaf etmeyen tarafın temyiz hakkı bulunmamaktadır.
Somut uyuşmazlıkta, İlk Derece Mahkemesince verilen davanın reddine dair karara karşı davacı ...- Sendikası vekilince istinaf yoluna başvurulmuş; istinaf başvurusu da esastan reddedilmiştir. Hâl böyle iken İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf yoluna başvurmayan davalı... Sendikasının istinaf başvurusunun esastan reddine dair Bölge Adliye Mahkemesi kararına karşı temyiz hakkı bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle davalı... Sendikası temyiz isteminin reddine karar vermek gerekir.
Davacı ...- Sendikası vekilinin gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Asıl davada davacı ... vekili dava dilekçesinde; davalı Bakanlığın 05.03.2020 tarih ve 31059 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan ... Su ... Maden İnş. Akaryakıt Ulş. Hiz. İşl. Tar. ve Hay. Ür. İhr. İth. San ve Tic. AŞ'ye (... Şirketi) ait ... sicil numaralı işyerinde Belediye tarafından konukevi ve restoran işyerlerinde verilen eğlence ve dinlence hizmetlerinin sunumu işlerinin yapıldığı, bu nedenle yürütülen faaliyetlerin İşkolları Yönetmeliği’nin 20 sıra numaralı genel işler işkolunda yer aldığı şeklindeki 2020/39 Karar sayılı işkolu tespit kararının haksız ve yasal dayanaktan yoksun olduğunu, tespite konu işyerinde yapılan işlerin, niteliği itibarıyla İşkolları Yönetmeliği’nin 18 sıra numaralı konaklama ve eğlence işleri işkoluna girdiğini, yapılan işin niteliğine bakılması gerekirken "belediye hizmeti kapsamında" olduğu gerekçesiyle işkolu tespitinin hatalı olduğunu, bu nedenle dava konusu işyerinde yapılan işin 18 sıra numaralı konaklama ve eğlence işleri işkolunda yer aldığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
2. Birleşen davada davacı ...- Sendikası vekili dava dilekçesinde; davalı Bakanlığın 05.03.2020 tarihli ve 31059 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan davalı ... Şirketine ait ... sicil numaralı işyerinde belediyenin ... Meşrubatları ve Fırın işletmesindeki özel güvenlik hizmetlerinin yapıldığı, bu nedenle yürütülen faaliyetlerin İşkolları Yönetmeliği’nin 19 sıra numaralı savunma ve güvenlik işkolunda yer aldığı şeklindeki 2020/39 Karar sayılı işkolu tespit kararının 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'na (6356 sayılı Kanun), İşkolları Yönetmeliği'ne ve Yargıtay içtihadına aykırı olduğunu, davalı Şirket tarafından dava dışı Belediyenin görev ve sorumluluğu altında olan belediye hizmetlerinin Belediye adına yürütüldüğünü, asıl işe yardımcı işlerinde asıl işin yer aldığı işkolunda sayılacağını bu nedenle dava konusu işyerinde yapılan işin belediye hizmetleri arasında bulunduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle 05.03.2020 tarihli ve 31059 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 2020/39 Karar sayılı işkolu tespit kararının iptali ile ... sicil numaralı işyerinde yürütülen işlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 20 sıra numaralı genel işler işkoluna girdiğinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili asıl ve birleşen davaya cevap dilekçelerinde; davalı ... Şirketin tek pay sahibinin dava dışı Belediye olduğunu, 1162159.009 sicil numaralı işyerinde Belediyeye ait kaynak suyu işletme işinin yapıldığını, 1178225.009 sicil numaralı işyerinde Belediyenin Fen İşleri Müdürlüğüne ait işlerin yürütüldüğünü, ... sicil numaralı işyerinde Belediyenin belde halkına sunulan mahalli müşterek nitelikteki hizmetlerin sunumu işlerinin yapıldığını, ... sicil numaralı işyerinde Belediye tarafından konukevi ve restoran işyerlerinde verilen eğlence ve dinlence hizmetlerinin sunumu işlerinin yapıldığını, yapılan tespitler doğrultusunda söz konusu işyerlerindeki faaliyetlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 20 sıra numaralı genel işler işkolunda yer aldığının tespit edildiğini, ... sicil numaralı işyerinde ise Belediyenin ... Meşrubatları ve Fırın İşletmesindeki özel güvenlik hizmetlerinin yapıldığı, bu nedenle yürütülen faaliyetlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 19 sıra numaralı savunma ve güvenlik işkolunda yer aldığının tespit edildiğini, iş müfettişi tarafından yapılan inceleme neticesinde verilen işkolu tespit kararının usul ve hukuka uygun olarak tesis edildiğini belirterek ve dilekçelerinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
2. Asıl davada davalı-birleşen davada davacı ...- Sendikası vekili asıl davaya cevap dilekçesinde; davalı Şirket tarafından dava dışı Belediyenin görev ve sorumluluğu altında olan belediye hizmetlerinin Belediye adına yürütüldüğünü, davalı Şirketin dava dışı Belediyenin kendi görev alanına giren konularla ilgili olarak hizmetlerini yerine getirmek amacıyla kurulduğunu belirterek ve dilekçelerinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
3. Davalı ... (... Sendikası) vekili asıl davaya cevap dilekçesinde; davalı ... Şirketinin dava dışı Belediyeye ait bir belediye iktisadi teşekkülü olduğunu, davalı ... Şirketinin dava dışı Belediyeye ait hizmetleri yerine getirdiğini, belediye hizmetlerinin tümünün genel işler kolunda kodsuz olarak yer aldığını, kanunlarla belediyelere verilen görevler ile belediyelerin üstlendiği bütün diğer işlerin genel işler işkolu kapsamında olduğunu, belediyeler tarafından gereksinimlerden dolayı kurulan belediye iktisadi teşekküllerinin belediye hizmetlerini yürüttüğünü, davalı Bakanlığın dava konusu işleminin hukuka ve usule uygun olduğunu belirterek ve dilekçelerinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
4. Davalı... Sendikası vekili asıl davaya cevap dilekçesinde; ... sicil numaralı işyerinde yapılan işlerin İşkolları Yönetmeliği’nin 18 sıra numaralı konaklama ve eğlence işleri işkoluna girdiği iddiasının yasal dayanaktan yoksun olduğunu, davalı Şirketin dava dışı Belediye tarafından kurulduğunu ve hisselerinin tamamının dava dışı Belediyeye ait olduğunu,... sicil numaralı işyerinde yapılan işlerin 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun (5393 sayılı Kanun) 15. maddesi kapsamında kaldığından işkolu tespitinde 5393 sayılı Kanun'un söz konusu maddesinin dikkate alınması gerektiğini belirterek ve dilekçelerinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
5. Davalı ... Şirketi vekili birleşen davaya cevap dilekçesinde; davaya konu ... sicil numaralı işyerinin 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (696 sayılı KHK) öncesi alt işverenler nezdinde çalışan işçilerin geçiş işlemlerinin yapıldığı işyeri olduğunu, 6356 sayılı Kanun'un geçici 7. maddesi gereğince bu işyerinin bağımsız bir işyeri olarak savunma ve güvenlik işkolunda yer aldığının değerlendirilmesi gerektiğini beyan ederek davanın reddini istemiştir.
6. Davalı ... ve Savunma İşçileri Sendikası vekili birleşen davaya cevap dilekçesinde; davalı ... Şirketin ... sicil numaralı işyerinde, dava dışı Belediyenin hizmet binası ve tesislerinde güvenliğinin sağlanması amacıyla binaların özel güvenlik faaliyeti yürütüldüğünü, yapılan bu işin belediye hizmetleri kapsamında bulunmadığını, idareye ait binaların özel güvenlik faaliyetini yürütmenin niteliği itibarıyla asıl işten farklı bir hizmeti meydana getirdiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
7. Davalı ... (... Sendikası) vekili birleşen davaya cevap dilekçesinde; davanın reddini istemiştir.
8. Diğer davalılar birleşen davaya cevap vermemişlerdir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; asıl ve birleşen davaların reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekilleri tarafından istinaf başvurusunda bulunulması üzerine, Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
1. Asıl davada davalı-birleşen davada davacı ...- Sendikası vekili temyiz dilekçesinde;
a. İşkolu tespitine itiraz davalarında verilen karar sonunda tespite konu işyerinin hangi işkoluna girdiğinin Mahkeme tarafından resen tespit edilmesi gerektiğini,
b. 5393 sayılı Kanun kapsamında belediyelerin görevleri içindeki faaliyetlerin genel işler işkolunda yer aldığını,
c. Asıl işe yardımcı işlerin, asıl işin yer aldığı işkolunda sayılması gerektiğini ileri sürmüştür.
2. Asıl davada davalı... Sendikasının temyiz dilekçesi reddedildiğinden, temyiz sebeplerine yer verilmemiştir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Kanun'un 4 ve 5. maddeleri kapsamında işkolu tespitine itiraz istemine ilişkindir.
Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Somut uyuşmazlıkta 6356 sayılı Kanun’un geçici 7/1 hükmüne uygun olarak uyuşmazlık konusu işyerinin savunma ve güvenlik işkolu olarak tescil edildiği ve buna göre söz konusu işyerlerinde 696 sayılı KHK kapsamında sürekli işçi kadrolarına geçişi yapılan işçiler bakımından 30.06.2020 tarihine kadar savunma ve güvenlik işkolunda yapılan tescilin geçerli olduğu, 30.06.2020 tarihinden sonra ise 6356 sayılı Kanun’un geçici 7/3 hükmü gereğince geçiş döneminin son bulduğu anlaşılmıştır.
Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup asıl davada davalı-birleşen davada davacı ...- Sendikası vekilinin temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
A. Davalı... Sendikası Temyizi Yönünden
Davalı vekilinin temyiz dilekçesinin REDDİNE,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde davalı... Sendikasına iadesine,
B. Davacı ...- Sendikası Temyizi Yönünden
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370/1 hükmü uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz eden... Sendikasına yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
10.02.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.