"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2014/750 E., 2023/410 K.
KARAR : Davanın reddi
Taraflar arasında görülen yetki tespitine itiraz davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın reddine karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; ... Deri-... Sendikasının davalılardan ... Yarma San. ve Tic. Ltd. Şti. (... Ltd. Şti.) işyerinde 10.04.2013 tarihinde çoğunluk tespiti talebinde bulunduğunu, ... Deri-... Sendikasının bu talebi üzerine Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının 19.04.2013 tarihli ve 7182 ... yazısı ile 2013 Ocak ayı istatistiğinde kanunun aradığı %1 barajını aşamadığı belirtilerek yapılacak bir işlem bulunmadığını tespit ettiğini, Bakanlığın bu tespitinin hukuka aykırı olduğu, bu nedenle ... 12. ... Mahkemesinin 2013/213 Esas ... dosyasında açtıkları davada 6356 ... Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu (6356 ... Kanun) gereğince 26.01.2013 tarihli Resmî Gazete'nin 28540 sayı ile yayımlanan işkollarındaki işçi sayıları ve Sendikanın üye sayılarına ilişkin 2013 Ocak Ayı İstatistikleri Hakkındaki Tebliğ'in, müvekkili Sendikanın kurulu bulunduğu 5 No.lu işkolunda çalışan toplam işçi sayısı ve Deri-... Sendikasının üye sayısına ilişkin tebliğin iptaline karar verilmesini talep ettiklerini, ... 12. ... Mahkemesinde devam eden bu davanın bekletici mesele yapılmasını talep ettiklerini, Bakanlığın tespitinin yerinde olmadığını, başvuru tarihi olan 10.04.2013 tarihi itibarıyla "... Deri Organize Sanayi Bölgesi K-1/A Parsel Tuzla/..." adresinde faaliyet gösteren ... Ltd. Şti. işyerinde çoğunluğun bulunduğunu, işyerinde çalışan işçilerin tamamına yakınının müvekkili Sendika üyesi olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının 19.04.2013 tarihli ve 7182 ... tespitin iptaline, adı geçen işyerinde başvuru tarihi olan 10.04.2013 tarihi itibarıyla Sendikanın yetki şartlarına ve çoğunluğa sahip olduğunun tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; Mahkemenin yetkisizliğine karar verilmesi gerektiğini, 6356 ... Kanun'un bu konuda özel bir yetki kuralı koyduğunu, davacının tespit istediği işyerinin Tuzla'da bulunması nedeni ile davanın ... Anadolu ... mahkemelerinde görülmesi gerektiğini, müvekkili Bakanlığın yaptığı tespitin doğru olduğunu, 6356 ... Kanun'un geçici 6 ncı maddesinin birinci fıkrası uyarınca ekonomik ve sosyal konfederasyona bağlı sendikaların Ocak 2013 istatistiği uyarınca kurulu bulunduğu işkolunda %1 üye şartı arandığını, davacı Sendikanın ise üyelik yüzde oranının %0,18'de kaldığını, kanunun aradığı barajı aşamadığından yetki tespit başvurusunun reddedildiğini, Bakanlığın tespit yaparken Sosyal Güvenlik Kurumu kayıtlarına baktığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... Ltd. Şti. vekili cevap dilekçesinde; açılan davanın haksız, yersiz ve hukuki dayanaktan yoksun olduğunu, ... 12. ... Mahkemesine açılmış olan davada henüz kararın kesinleşmediğini, davacının bu dosyada bilirkişi raporu üzerine dava açmasının yerinde olmadığını, Yargıtay kararının beklenmesi gerektiğini, davacı Sendikanın yetkili olmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Mahkemenin2.05.2014 tarihli kararı ile; davanın reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 23.10.2014 tarihli ve 2014/27087 Esas, 2014/279 Karar ... ilâmı ile; Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 2013/23007 Esas, 2013/20316 Karar ... ilâmıyla bozulan, davacı Sendikanın kurulu bulunduğu 5 No.lu işkolunda çalışan toplam işçi sayısı ve Deri ... Sendikası üye sayısına ilişkin tebliğin iptali ile uygulanmasının tedbir yoluyla durdurulmasına karar verilmesi istemli ... 12. ... Mahkemesinin 2013/213 Esas ... dosyasının, eldeki davanın neticesini doğrudan etkileme ihtimali gözetilerek bekletici mesele yapılması gerektiği gerekçesiyle bozma kararı verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; uyulan bozma kararı doğrultusunda bekletici mesele yapılan ... 12. ... Mahkemesinin 2013/1501 Esas (bozma öncesi 2013/213 Esas) ... dosyasında davanın reddine karar verildiği ve kararın onama ile kesinleştiği, davacı Sendikanın işkolu barajını geçemediği ve davalı işyerinde toplu ... sözleşmesi yapma koşullarının sağlanmadığı, bu nedenle davalı ... tarafından yetki tespitine ilişkin talebin reddine dair kararın yerinde olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; 6356 ... Kanun'un toplu ... sözleşmesi ehliyet ve yetkisine dair geçiş hükümlerinin öngörüldüğü geçici 6 ncı maddesinin, 2709 ... ... Cumhuriyeti Anayasası’na (Anayasa) ve uluslararası sözleşmelere aykırı olduğunu, söz konusu hükmün Anayasa Mahkemesine taşınması gerektiğini, Bakanlığın tespitinin hatalı olduğunu, Sendikanın yetkili olduğunun tespit edilmesi gerektiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 ... Kanun'un 41 inci ve devamı maddeleri kapsamında yetki tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. Anayasası’nın “Toplu ... sözleşmesi ve toplu sözleşme ...” kenar başlıklı 53 üncü maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu ... sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.”
2. 6356 ... Kanun'un “Yetki” kenar başlıklı 41 inci maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu ... sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkilidir.”
3. 6356 ... Kanun'un “Yetki Tespiti İçin Başvuru” kenar başlıklı 42 nci maddesi ise şöyledir:
“(1) Toplu ... sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister. İşveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren de Bakanlığa başvurarak yetkili işçi sendikasının tespitini isteyebilir.
(2) Bakanlık, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde, başvuruyu, işyeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını, o işkolunda kurulu işçi sendikaları ile taraf olacak işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene altı ... günü içinde bildirir.
(3) İşçi sendikasının yetki şartlarına sahip olmadığının ya da işyerinde yetki şartlarına sahip bir işçi sendikasının bulunmadığının tespiti hâlinde, bu bilgiler sadece başvuruyu yapan tarafa bildirilir.
(4) Sigortalılığın başlangıcı ile sona ermesine ilişkin bildirimlerden yasal süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılmayanlar, yetkili işçi sendikasının tespitinde dikkate alınmaz.
(5) Yetki tespiti ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.”
4. 6356 ... Kanun'un “Yetki İtirazı” kenar başlıklı 43 üncü maddesi de şöyledir:
“(1) Kendilerine 42 nci madde uyarınca gönderilen tespit yazısını alan işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı ... günü içinde mahkemeye yapabilir.
(2) İtiraz dilekçesi görevli makama kayıt ettirildikten sonra mahkemeye verilir. Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin yüzde birinden daha az üyesi bulunan işçi sendikası, yetki itirazında bulunamaz.
(3) İtiraz dilekçesinde veya ekinde somut delillerin yer almaması hâlinde itiraz incelenmeksizin reddedilir. İşçi ve üye sayılarının tespitinde maddi hata ve süreye ilişkin itirazları mahkeme altı ... günü içinde duruşma yapmaksızın kesin olarak karara bağlar. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bunların dışındaki itirazlar için mahkeme, duruşma yaparak karar verir ve bu karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay bir ay içinde kesin olarak karar verir.
(4) 42 nci maddenin üçüncü fıkrası uyarınca kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen işçi sendikası, altı ... günü içinde yetkili olup olmadığının tespiti için dava açabilir. Mahkeme açılan davayı o işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birini üye kaydeden işçi sendikaları ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene de bildirir. Mahkeme davayı iki ay içinde sonuçlandırır.
(5) İtiraz, karar kesinleşinceye kadar yetki işlemlerini durdurur.”
5. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 ... Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 ... Kanun) 428 inci maddesi, 438 inci maddesinin yedi, sekiz ve dokuzuncu fıkraları ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası,
3. Değerlendirme
1.Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 ... Kanun'un 428 inci maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davacı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
15.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.