"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2022/135 E., 2023/302 K.
KARAR : Davanın kısmen kabulü
BİRLEŞEN DAVA
MAHKEMESİ : ... 3. ... Mahkemesi
SAYISI : 2017/401 E., 2017/285 K.
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece ... Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; 11.01.2022 tarihli ve 2021/244 Esas, 2022/3 Karar ... karar ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın; taraf vekillerince temyiz edilmesi üzerine, Dairece 20.04.2022 tarihli ve 2022/3978 Esas, 2022/4862 Karar ... karar ile ikinci kez bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Davacı vekili asıl dava dilekçesinde; müvekkilinin davalıya ait işyerinde alt işveren firmalarda 1990-12.01.2015 tarihleri arasında temizlik işçisi olarak çalıştığını ve ... sözleşmesinin haksız ve ihbar önellerine uyulmaksızın feshedildiğini, kıdem ve ihbar tazminatı ile yıllık ücretli izin alacaklarının ödenmediğini, kıdem tazminatı ve yıllık ücretli izin alacağından davalının son alt işveren ile birlikte sorumlu olduğunu ileri sürerek kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık izin ücreti alacaklarını talep etmiştir.
2. ... 2. ... Mahkemesinin 2017/401 Esas ... dosyasında açılarak birleşen dava dilekçesinde; davalı ... AŞ (...) ile alt işverenler arasındaki asıl işveren alt işveren ilişkisinin muvazaalı olduğunu ileri sürerek ücret farkı, ilave tediye ücreti alacaklarını talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; husumet, yetki, görev itirazlarında bulunmuş, davanın zamanaşımı süresinde açılmadığını, müvekkili Teşekkülün asıl işveren olduğu yönündeki iddianın tamamen hukuki dayanaktan yoksun olduğunu, davacının çalıştığı dönemlere ait kıdem ve ihbar tazminatı, yıllık izin ücretlerinin tamamını tahsil ederek işten ayrıldığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
... 3. ... Mahkemesinin 20.04.2018 tarihli ve 2015/690 Esas, 2018/346 Karar ... kararı ile; davacının özelleştirmeden sonra da aynı işyerinde kesintisiz olarak çalışmaya devam ettiği ve feshe bağlı alacaklara hak kazanamadığı ve davalı ile ihbar olunan şirketler arasındaki ilişkinin geçerli bir asıl işveren alt işveren ilişkisi olduğu gerekçeleriyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesinin 17.05.2021 tarihli ve 07.11.2020 Esas, 2020/2529 Karar ... kararı ile; İlk Derece Mahkemesinin kararı usul ve kanuna uygun bulunarak davacının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 28.04.2021 tarihli ve 2021/4140 Esas, 2021/8704 Karar ... ilâmı ile; Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesi emsal kararları ile davacının çalıştığı alt işverenler ile davalı ... arasındaki asıl işveren alt işverenlik ilişkisinin muvazaalı olduğunun kesinleştiği, davacının başından itibaren asıl işveren olan davalı ... işçisi olduğunun kabulüne karar verilmesi gerekirken davacının yaptığı temizlik işinin yardımcı ... olduğu kabul edilerek muvazaa bulunmadığı gerekçesiyle davacının ücret farkı ve ilave tediye alacaklarının reddine karar verilmesinin hatalı olduğu gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Birinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin 11.01.2022 tarihli ve 2021/244 Esas, 2022/3 Karar ... kararı ile; davacının çalıştığı alt işverenler ile davalı ... arasındaki asıl işveren alt işveren ilişkisinin muvazaalı olduğu kesinleştiğinden, davacının baştan itibaren asıl işveren olan davalı ...'ın işçisi olduğu kabul edilerek alınan bilirkişi raporu doğrultusunda asıl davanın reddine, birleşen davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 20.04.2022 tarihli ve 2022/3978 Esas, 2022/4862 Karar ... ilâmı ile; davacının sendika üyesi olmadığı ve dayanışma aidatı da ödemediği gözetildiğinde; davalı işveren işyerinde davacı ile aynı işi yapan ve sendika üyesi olmayan emsal işçi olup olmadığı belirlenerek emsal işçi olması hâlinde ücret farkı ve ilave tediye alacakları emsal işçi ücretine göre hesaplanıp hüküm altına alınması; sendikalı olmayan emsal işçi bulunmadığının anlaşılması hâlinde ise, davalı ile ihbar olunanlar arasındaki sözleşme ve şartnamelerde işçiye ödenecek ücretin belirlenmiş olması ya da işçiyle yapılan ... ... sözleşmesinde ücretin gösterilmiş olması hâlinde bu ücrete göre ücret farkı ve ilave tediye alacağı hesaplanarak hüküm altına alınması, böyle bir tespit yapılamadığı takdirde ücret farkı talebi reddedilerek ilave tediye alacağı davacının almakta olduğu ücret üzerinden hesaplanarak hüküm altına alınması gerektiği gerekçesiyle bozma kararı verilmiştir.
D. İlk Derece Mahkemesince İkinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozma ilâmı doğrultusunda, davacıya emsal işçi olmadığı, davalı işyerinde davacıyla aynı işi yapan ve sendika üyesi olmayan emsal işçi bulunmadığı tespit edildiğinden fark ücret talebinin reddi gerektiği, davacının çalıştığı alt işverenler ile davalı ... arasındaki asıl işveren alt işveren ilişkisinin muvazaalı olduğunun kesinleştiği ve davacının baştan itibaren davalı ...'ın işçisi olduğu kabul edildiğinden, ilave tediye alacağının bulunduğu gerekçesiyle asıl davanın reddine, birleşen davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili; 28.04.2021 tarihli bozma ilâmında ücret hususu bozma sebebi yapılmadığından bu hususun kesinleştiğini, davacının işini kaybetme korkusu ile sendikaya üye olmadığını, işçinin sendikaya üye olma ya da dayanışma aidatı ödemesi şartına bağlı olmadan baştan itibaren işçisi olduğunun kabulünün gerektiğini, kesinleşen mahkeme kararlarının dikkate alınmadığını, emsal işçinin ücreti üzerinden hesaplama yapılması gerektiğini, aksinin kabul edilmesi hâlinde emsal işçinin taban ücreti alınarak üzerine ödenmekte olan yemek ve yol bedelinin eklenmesi gerektiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili; işlerin tamamının ihale yoluyla firmalara verildiğini, davalı Kurumun ihale makamı olduğunu, asıl işveren yüklenici firmaların sorumlu olması gereken işçi alacaklarından kamu kurumu niteliğini haiz müvekkili Teşekkülün sorumluluğu bulunmadığını, yeterli araştırma ve inceleme yapılmadan karar verildiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; davacının ücretinin bozma ilâmı doğrultusunda tespit edilip edilmediği ve alacaklarının hesabı noktasındadır.
2. İlgili Hukuk
6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 6356 ... Toplu ... Sözleşmesi ve Sendikalar Kanunu'nun 39 uncu maddesi, 4857 ... ... Kanunu'nun 32 nci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 ... Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesinin hukukça mümkün olmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edenlerden davacı tarafa yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
15.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.