"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2023/597 E., 2023/623 K.
KARAR : Davanın kısmen kabulü
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece ... Bölge Adliye Mahkemesi 30. Hukuk Dairesinin kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının davalı Şirketin Kuveyt Havalimanı Projesinde kalıpçı ustası olarak çalıştığını, aylık net 3.000,00 USD karşılığı KWD ücret ile anlaşarak çalışmaya gittiğini, fiilî olarak davacıya her ay ücreti karşılığı Kuveyt Dinarı cinsinden ödeme yapıldığını, aylık ücret üzerinden anlaşma yapılmasına rağmen çalışılmayan günlerin ücretlerinin kesildiğini, 3 öğün yemek ve barınma, elektrik, temizlik hizmetlerinin işverence sağlandığını, genellikle 07.00-18.00, 07.00-21.00 ve 07.00-00.00 saatleri arasında çalışması bulunduğunu, iklimin sıcak olması nedeniyle 15 Mayıs-15 Ekim tarihleri arasında uygulanan gece vardiyası çalışma saatlerinin gündüz vardiyasına benzer ise de davacının 07.00’de başlayan mesaisi için saat ....00’da servise bindiğini, 1 saatinin yolda ve sabah yoklamasında geçtiğini, ayrıca servis ile kaldığı kampa dönmesinin 1 saat sürdüğünü, ayda 3 ... günü olan hafta tatili gününde çalıştığını, Kurban ve ... bayramlarında ilk gün hariç diğer günler ve ... ... ve genel tatillerinde çalışmasına devam ettiğini, davalı Şirket tarafından düzenlenen sözleşme uyarınca işçiye yıllık 30 günlük izin verileceğini, bu izinlerini kullanılmadığını ve karşılığının da ödenmediğini, şantiyenin 28 Ağustos 2016 tarihinde açıldığını ve projenin bitme aşamasına geldiğini, bu nedenle davalı Şirketin şantiyede işçi sayısını azaltmaya başladığını, sonrasında Covid-19 salgınıyla beraber şantiyede işçilerin yemek, temizlik ve barınma gibi temel ihtiyaçlarının Şirket tarafından yeterli seviyede karşılanmadığını ve gerekli tedbirlerin alınmadığını, işçilerin toplu şekilde işten çıkartıldığını, gruplar hâlinde işçilik alacaklarının bir kısmı ödenmeden ...’ye gönderildiğini, resmî tatil sayılan günlerin bir kısmında çalıştırılmadığını ve çalıştırılmayan günlerin ücretlerinin ödenmediğini belirterek kısmi alacak davası olarak kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık ücretli izin, eksik ödenen ücret, belirsiz alacak davası olarak fazla çalışma, hafta tatili ile ... ... ve genel tatil ücreti alacaklarının KWD cinsinden faiziyle birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; alacak taleplerinin zamanaşımına uğradığını, uyuşmazlığın Kuveyt hukukuna göre Kuveyt mahkemelerinde çözümlenmesi gerektiğini, davacının çalışmasının davalı ... İnş. San. Tic. AŞ’nin tüzel kişi ortak olarak yer aldığı ... İnşaat ... Şirketinde bulunduğunu, davalı Şirket ve ... İnşaat ... Şirketi arasında da ... hukuku anlamında herhangi bir organik bağın bulunmadığını, devamsızlık nedeniyle işveren tarafından haklı nedenle ... sözleşmesinin feshedildiğini, istifa etmiş sayılacağının kabulü gerektiğini, bu nedenle kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanamayacağını, işin gerektirdiği hâllerde fazla çalışma yaptığını, fazla çalışılan saatlere ilişkin ücretlerin bordrolara yansıtılarak zamlı şekilde ödendiğini, her işçiye mutlaka haftada bir gün izin kullandırıldığını, bu durumun puantaj cetvellerinde sabit olduğunu, davacının ücretinin dava dışı işveren tarafından Kuveyt'te kurulu olan ve ...’de şubesi olmayan National Bank Of Kuwait isimli bankaya yatırıldığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 20.02.2022 tarihli kararıyla; dava konusu uyuşmazlığın yabancılık unsuru içermesi nedeniyle Kuveyt hukukunun uygulanması gerektiği, ...'de faaliyet gösteren şirketlerin yurt dışındaki işleri yürütmek amacı ile şirket kurdukları ve ...'den götürdükleri işçileri bu şirketler üzerinde göstererek çalıştırdıkları ve bundan dolayı yurt dışında kurulan şirket ile ...'deki şirket ile arasında organik bağ olduğu, davalı Şirketin Kuveyt'teki işleri yürütmek amacı ile ... İnş. ... Şirketini kurduğu, her iki Şirket arasında organik bağ olması nedeni ile davacının işçilik alacaklarından sorumlu tutulduğu, davacının istifa ettiğine dair 08.04.2021 tarihli dilekçe incelendiğinde davacının özel nedenlerden dolayı istifa ettiğinin yazılı olduğu, davalı işyerinde çalışan işçilerden zaman zaman ...'ye göndermek amacıyla bu tarz istifa dilekçelerinin alındığının bilinen bir gerçek olduğu ve bu konuda emsal davalar bulunduğu, dinlenen tanık beyanlarından da anlaşılacağı üzere davacı ve diğer çalışan işçilerin pandemi nedeniyle peyderpey ... sözleşmelerinin feshedilerek ...'ye gönderildiği, ...'ye gönderilecek bir işçiden istifa dilekçesi alınmasının hayatın olağan akışına uygun düşmeyeceği, davalı tarafın feshe haklılık oluşturmak amacıyla bu şekilde bir dilekçe aldığı, dilekçenin davacının gerçek iradesini yansıtmadığı, bu nedenlerle davacının ... sözleşmesinin davalı tarafından haklı bir neden olmaksızın feshedildiği ve davacının kıdem ve ihbar tazminatına hak kazandığı, davacının fazla çalışma, hafta tatili alacaklarının Kuveyt kanunlarındaki düzenlemeler kapsamında hesaplandığı ve Kuveyt mevzuatına göre yapılan hesaplamada davacının söz konusu alacakların bulunduğu; ancak davalı tarafından sunulan ödeme belgeleri incelendiğinde davacıya fazladan ödemelerin yapıldığı, davacıya davalı tarafından fazladan ödenen kısmın neye ilişkin olduğu anlaşılamadığından alacakların muacceliyet sırasına göre fazladan ödenen miktarların bu alacaklardan mahsup edildiği, yapılan mahsup sonucunda davacının ... ... ve genel tatil alacağı kalmadığından bu talebin reddine karar verildiği, davacının yıllık izin ücreti alacağı ile ücret alacaklarının ödendiği gerekçeleriyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı vekilileri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 30. Hukuk Dairesinin 26.04.2023 tarihli kararıyla; davacı ile davalı işveren arasında İngilizce ve Arapça dilinde olan “The Public Authority For Manpower-İnsan gücü için kamu otoritesi” başlıklı ... sözleşmesinin düzenlendiğinin dosya kapsamından anlaşıldığı, ... sözleşmesinin Türkçe çevirisi yapıldığında sözleşmenin belirtili maddesi ile tarafların bir hukuk seçimi (Kuveyt ... hukuku) anlaşması yaptıkları, 5718 ... Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun’un 27 nci maddesinin birinci fıkrası hükmü kapsamında taraflar arasında bir hukuk seçimi anlaşması bulunduğu ve mutad işyerinin de işçinin işini fiilen yaptığı yer olan Kuveyt olduğu; bu nedenle dava konusu uyuşmazlığa Kuveyt hukukunun uygulanmasının yerinde olduğu, birbirini destekler davacı tanık anlatımları ile dosya kapsamındaki istifa dilekçesinin yurt dışında ve pandemi döneminde alınmış olduğu bu suretle serbest irade ürünü olmadığının anlaşıldığı, Mahkemece ödenmediği belirlenen kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanıldığının kabulünde hata bulunmadığı, davacı tanıklarının derdest (kesinleşmemiş) davaları olması nazara alındığında işyeri kayıtları kapsamında sonuca gidilmesi gerektiği, bu kapsamda işyeri kayıtlarına göre banka kaydı ile ödendiği belirlenen kısımların mahsubu ile ödenmeyen fazla çalışma ile hafta tatili ücreti alacaklarının hüküm altına alınması isabetli olduğu, alacakların işyeri kayıtlarına göre hesaplanması nedeniyle indirim uygulanmamasında, faiz belirlemesinde hata bulunmadığı gerekçeleriyle tarafların istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 23.10.2023 tarihli bozma kararı ile; davalının diğer temyiz itirazlarının reddine karar verilerek, dava konusu uyuşmazlığa Kuveyt hukukunun uygulandığı dikkate alındığında, Kuveyt hukukuna göre davacının kıdem ve ihbar tazminatı alacağına hak kazanıp kazanmadığının kararda tartışılması ve sonucuna göre karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; Kuveyt hukukunda da ... hukukunda olduğu gibi ... sözleşmesinin işveren ve işçi tarafından haklı fesih sebepleri düzenlendiği, Kuveyt ... Kanunu'nun 41 inci maddesinin (a) bendine göre işçinin ağır kusuru sebebiyle ... sözleşmesinin işveren tarafından feshedilebileceği, ... sözleşmesinin işveren tarafından feshedilmesi hâlinde kıdem ya da ihbar tazminatı ödenme zorunluluğu bulunmadığı, 41 inci maddesinin (b) bendine göre feshedilmesi hâlinde ise kıdem tazminatı ödenmesi gerektiği, ihbar tazminatının zorunlu olmadığı, ayrıca bir yıl içerisinde arka arkaya 7 gün ya da ayrı ayrı da olsa 20 gün işyerine gelmeyen işçinin ... sözleşmesinin istifa ile sona erdiği kabul edilmekte olup bu durumda işçiye 53 üncü madde koşulları kapsamında kıdem tazminatı ödenmesi gerektiği; 48, 49 ve 50 nci maddelerinde sayılan sebeplerle sona erdirilmesi hâlinde davacının kıdem tazminatına hak kazanacağı, dosyadaki bilgi, belgeler, birlikte incelendiğinde davacının ... sözleşmesinin davalı tarafından Kuveyt ... Kanunu'nda belirtilen kurallara uygun bir şekilde sona erdirilmediği anlaşıldığından davacının Kuveyt hukukuna göre kıdem ve ihbar tazminatına hak kazandığı gerekçeleriyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; bozmaya uygun karar verilmediğini, yemek ve barınma yardımının hatalı belirlendiğini, işletilen faizin hatalı olduğunu belirterek temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; davacının Kuveyt ... Kanunu'na göre kıdem ve ihbar tazminatı alacaklarına hak kazanıp kazanmadığına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Kuveyt ... Kanunu hükümleri.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 ... Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davalı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
26.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.