"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
SAYISI : 2020/12 E., 2023/568 K.
KARAR : Davanın kısmen kabulü
Taraflar arasında görülen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiş, bu kararın davalılar ... Yapı Sanayi ve Ticaret AŞ ve Bimtaş Boğaziçi Peyzaj İnşaat Müşavirlik Teknik Hizmetler Sanayi Ticaret AŞ vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine Dairece Mahkeme kararının tekrar bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı ve davalılar ... Yapı Sanayi ve Ticaret AŞ, ... Boğaziçi Peyzaj İnşaat Müşavirlik Teknik Hizmetler Sanayi Ticaret AŞ ve ... vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalıların oluşturdukları birliğin Suudi Arabistan Krallığı Su ve Enerji Bakanlığının ihaleye çıkardığı Merkezi Kuzey Cidde kanalizasyon şebekesi ile Riyad şehri içme suyu şebekeli yenilemesi inşaatı ihalesini aldıklarını, bu ihale kapsamında müvekkilinin 26.05.2006 tarihinden 12.08.2018 tarihine kadar aylık 2.500,00 USD ücretle işçi olarak çalıştığını, çalışmasının sabah 07.00'de başlayıp saat l5.00'e kadar devam ettiğini, haftada 3 gün en az 2 saat fazla çalışma yaptığını, işyerlerinde cumartesi ve pazar günleri çalışıldığını, sadece cuma günleri tatil yapıldığını, hafta sonu çalışmasına ilişkin ücretlerinin ödenmediğini, millî bayramlarda çalışma yapıldığını, müvekkiline yıllık izinlerinin kullandırılmadığını, bir kısım işçilik alacaklarının ödenmediğini ileri sürerek kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, ücret, yıllık izin ücreti, fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti alacaklarını talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı Yazıcılar İnş. Turz. Tic. Ltd. Şti. (Yazıcılar Şirketi) vekili; davacının davalıların oluşturduğu birlikten söz ettiğini ancak bu yönde bir açıklamada bulunmadığı gibi delil de sunmadığını, müvekkilinin kayıtlarına göre davacı ile kurulmuş bir iş sözleşmesi bulunmadığını, bu nedenle pasif husumet ehliyetinin söz konusu olmadığını, taleplerin yersiz olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı Bimtaş İnş. Müş. Teknik Hiz. AŞ (Bimtaş Şirketi) vekili; müvekkilinin de aralarında bulunduğu davalı Şirketler bakımından bir ortaklıktan bahsedilmek suretiyle dava açıldığını, ancak böyle bir ortaklığın mevcut olmadığını, müvekkili Şirketin İstanbul Büyükşehir Belediyesinin iştiraki olması nedeniyle bütün işler ve girilmesi muhtemel ortaklıkların Yönetim Kurulu kararları çerçevesinde yapıldığını, müvekkili Şirkete ait defterler incelendiğinde böyle bir ortaklık ve işbirliği kararına rastlanılmadığını, müvekkili Şirket Genel Müdürünün ailesiyle irtibatlı olması sebebiyle diğer davalı Yazıcılar Şirketinden dolayı müvekkilinin sehven davaya karıştırılmış olabileceğini, iddia ve taleplerin yersiz olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
3. Davalı ... Yapı San. ve Tic. AŞ (... Şirketi) vekili; davacının dava konusu ettiği dönemde hiçbir şekilde müvekkili Şirkette çalışmadığı için bir alacak talep etme hakkının bulunmadığını, davacının alacak talebini çalıştığı Şirkete yapabileceğini, kanalizasyon şebekesi inşaatının yurt dışında kurulu ayrı bir tüzel kişiliğe sahip ...-İmece Müteahhitlik Ltd. Şti. tarafından müvekkilinden bağımsız olarak yürütüldüğünü, müvekkilinin daha sonra bu Şirketteki ortaklığından ayrıldığını, iddia ve taleplerin yersiz olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
4. Davalı ... İnş. San. Ltd. Şti. (... Şirketi) vekili, davacının müvekkili Şirketin hiçbir zaman çalışanı olmadığını, dolayısıyla aralarında bir iş sözleşmesinin de kurulmadığını, müvekkilinin Suudi Arabistan’da faaliyet gösteren iş ortaklığı ve taahhüdü bulunmadığını, böyle bir Şirkette ortaklığı da bulunmadığını, iddia ve taleplerin yersiz olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
5. Diğer davalı Şirket davaya cevap vermemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 01.11.2012 tarihli ve 2008/1267 Esas, 2012/1147 Karar sayılı kararı ile; davalı Yazıcılar Şirketinin ortaklıkta olmadığı ve ona karşı dava açılamayacağı, diğer davalıların ise birlikte ihale alıp davacıyı ihale kapsamında çalıştırdıkları ve davacının ücretinin ödendiğini ispatlayamadıklarından bahisle davanın davalı Yazıcılar Şirketi dışındaki davalılar yönünden kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde ... Şirketi, ... Şirketi ve Bimtaş Şirketi vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 25.11.2014 tarihli ve 2013/4063 Esas, 2014/35326 Karar sayılı ilâmıyla; davacı işçiyle ilgili Sosyal Güvenlik Kurumu kayıtları getirtilmeksizin eksik incelemeyle karar verilmesinin hatalı olduğu, bilirkişi raporunda fesih tarihindeki kıdem tazminatı tavanı aşılarak hesap yapıldığı, ıslaha karşı zamanaşımı def'inin değerlendirilmediği gerekçe gösterilerek kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Birinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 05.03.2019 tarihli ve 2015/10 Esas, 2019/81 Karar sayılı kararı ile; davacının Kurum dosyasının Unkapanı Sosyal Güvenlik Müdürlüğünden celp edildiği ve hizmet süresiyle ilgili olarak yeniden inceleme yapıldığı, davacının 26.05.2006-12.08.2008 tarihleri arasında çalıştığı, Yargıtay tarafından onanarak kesinleşen ve işbu dava ile seri olarak açılan emsal nitelikteki Mahkemenin 2008/1268 Esas sayılı ilâmında davalıların müştereken ve müteselsilen sorumlu olduklarına karar verildiği, işbu davadan sonra açılan ve davalılar arasında derdest olan İstanbul Anadolu 4. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2016/377 Esas sayılı dosyasının işbu davanın esasını etkilemediği, davalı işverenlerin davacı işçiye karşı olan sorumluluklarını etkilemeyeceği, davalı Yazıcılar Şirketi dışındaki davalı işverenlerin müştereken ve müteselsilen sorumlu oldukları, Yargıtayın bozma kararı sonrası alınan 26.09.2016 tarihli Ek Bilirkişi Raporu esas alınarak ve fazla çalışma ücreti alacağı ile ilgili takdiren %35 uygun indirim yapıldığında hesaplanan 2.191,46 TL yönünden davacı tarafın kararı temyiz etmediği ve davalılar lehine kazanılmış hak meydana geldiği hususunun gözetildiğinden bahisle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde ... Şirketi ve Bimtaş Şirketi vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 14.11.2019 tarihli ve 2019/7112 Esas, 2019/19996 Karar sayılı ilâmıyla; davacının iddia edilen fesih tarihinden sonra davalılar nezdinde çalışmasının devam edip etmediği hususunun araştırılmamasının hatalı olduğu gerekçe gösterilerek kararın bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece İkinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının 19.10.2005 tarihinde davalı İmece Uluslararası Mühendislik Yönetim ve Çevre Teknolojisi Dan. AŞ'de (İmece Şirketi) çalışmaya başladığı, dava tarihinde davalı İmece Şirketi işyerinde çalışmaya devam ettiği ve feshin gerçekleşmediği gerekçe gösterilerek davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili ile davalılardan ... Şirketi, ... Şirketi ve Bimtaş Şirketi vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili; müvekkilinin iş sözleşmesinin feshedildiği hâlde feshe bağlı alacaklarının reddine hükmedilmesinin hatalı olduğunu ileri sürerek kararın bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı Bimtaş Şirketi vekili; müvekkili Şirketin herhangi bir ortaklığa dâhil olmadığını, yurt dışında bir iş yürütmediğini, bu nedenle dava konusu alacaklardan sorumlu tutulamayacağını ileri sürerek kararın bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
3. Davalı ... Şirketi vekili; müvekkili Şirketin davacının işvereni olmadığını, bu konuda devam eden bir dava bulunduğunu, davanın husumetten reddi gerektiğini ileri sürerek kararın bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
4. Davalı ... Şirketi vekili; davacının hiçbir zaman müvekkili Şirket işçisi olmadığını, yurt dışında bir adi ortaklık kurulduğuna dair bir tespit yapılamazken müvekkilinin adi ortaklık nedeniyle sorumlu tutulmasının hatalı olduğunu ileri sürerek kararın bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık, davacının iş sözleşmesinin feshedilip edilmediğine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 428 inci maddesi, 438 inci maddesinin yedi, sekiz ve dokuzuncu fıkraları ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası, 4857 sayılı İş Kanunu'nun ilgili maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Kanun'un 428 inci maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davacı ve davalılar vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edenlere yükletilmesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
04.03.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.