"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
SAYISI : 2023/414 E., 2023/952 K.
KARAR : Davanın kabulü
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen sendika yönetim kurulu kararının iptali davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece ... Bölge Adliye Mahkemesi 29. Hukuk Dairesi kararının ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı Birlik Haber-Sen Sendikasının ... 7 No.lu Şube Başkanı olduğunu, müvekkilinin 2018 yılında seçildiğini, Sendika Ana Tüzüğü gereği seçimlerin 4 yılda bir yapılması gerektiğinden 2022 yılının 10 veya 11. ayında tekrardan seçim olacağını, seçime az bir süre kala alınmış bu kararlar ile ..., ..., Osmaniye ve ... olan faaliyet alanından ...'in çıkarıldığını ve ... boşa düşürülerek davalı Sendikanın Genel Merkez Yönetim Kurulu kararı ile ..., ..., Osmaniye ve Kilis olarak faaliyet alanı belirlendiğini, Sendikanın Ana Tüzüğü incelendiği takdirde de şubeye bağlanacak yerleri saptamak ve değiştirmek konusunda herhangi bir düzenleme olmadığının görüleceğini, bu sebeple şubeye bağlanacak yerleri saptamak ve değiştirmek yetkisinin Genel Kurulda olduğunu, bu sebeple Genel Yönetim Kurulu tarafından alınan bu kararların yetkisi dâhilinde olmadan alındığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle Birlik Haber-Sen Sendikası Genel Merkez Yönetim Kurulunun 23.05.2022 tarihli ve 1860 ... kararına istinaden alınan, Genel Merkez Yönetim Kurulunun 03.....2022 tarihli ve 1890 ... kararı ile 03.....2022 tarihli ve 1891 ... kararlarının iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; öncelikle iptali talep edilen 23.05.2022 tarihli ve 1860 ... karar bakımından sürenin aşıldığını, davanın bu nedenle reddi gerektiğini, davanın haksız ve kötüniyetli olduğunu, davacının davaya konu kararlar bakımından dava açmada hukuki yararı bulunmadığını, davacının başkanı olduğu şubenin kapatılmadığını, sadece Genel Kurul tarafından verilmiş olan yetki ve Tüzük çerçevesinde adres ve isimleri ile il ve işyerlerinin kapsamının belirlendiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 20.12.2022 tarihli kararı ile; somut uyuşmazlıkta davalı Sendikanın 17.08.2019 tarihli 6. Olağan Genel Kurulunun 14 üncü maddesi ile ''Sendika şubesi açma, şube sınırını belirlemek, şubeleri birleştirme veya kapatma kararı vermek; sendika şubesi açma ve başlangıçtaki kuruluş şartlarını kaybeden şubeleri kapatma ve 400 ve üzeri üyesi olan il ve ilçelerde şube kurabilme konularında genel yönetim kuruluna yetki verilmesine" karar verildiği, davalı Sendika Akdeniz 2 No.lu ... Şubesinin 16.05.2022 tarihi itibarıyla üye sayısının 431 olduğunun bildirildiği, davaya konu davalı Sendika Genel Merkez Yönetim Kurulunun 23.05.2022 tarihli ve 1860 ... kararına istinaden alınan, Genel Merkez Yönetim Kurulunun 03.....2022 tarihli ve 1890 ... kararının hukuka uygun olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 29. Hukuk Dairesinin 21.03.2023 tarihli ve 2023/1014 Esas, 2023/1081 Karar ... kararı ile; İlk Derece Mahkemesi kararında isabetsizlik bulunmadığı gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 15.....2023 tarihli ve 2023/8702 Esas, 2023/9235 Karar ... kararı ile; ... ilinde mevcut bir şube bulunmasına karşın bu şubenin ... iline taşınması ve ... ilinde yeni bir şube açılması, şubelere ilişkin üye sayıları da gözetildiğinde, bu değişikliğe ilişkin objektif ve somut gerekçe ortaya konulup kanıtlanmadığından, sendikaların işleyişinin demokratik esaslara aykırı olamayacağına dair ilkenin ihlali niteliğinde olduğu, bu itibarla davanın kabulü ile Genel Merkez Yönetim Kurulunun 03.....2022 tarihli ve 1890 ... kararı ile 03.....2022 tarihli ve 1891 ... kararlarının iptaline karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; uyulan bozma kararı doğrultusunda davanın kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; cevap dilekçesinde belirttiği sebeplerle İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, sendika yönetim kurulunun iptali istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 4688 ... Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu'nun (4688 ... Kanun) "Genel kurulların görevleri" kenar başlıklı 12 nci maddesinin (h) bendi şöyledir:
"Sendika şubesi açma, şubeleri birleştirme veya kapatma; sendika şubesi açma ve başlangıçtaki kuruluş şartlarını kaybeden şubeleri kapatma konularında yönetim kuruluna yetki verme."
3. 4688 ... Kanun'un 18 inci maddesinin beşinci fıkrasının birinci cümlesi şöyledir:
"Sendika şubeleri en az 400 üye ile kurulur."
4. 4688 ... Kanun'un "Diğer kanunların uygulanması" kenar başlıklı 43 üncü maddesi şöyledir:,
"Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde 2821 ... Sendikalar Kanunu, 2908 ... Dernekler Kanunu, 743 ... ... Medeni Kanunu ile sendika ve konfederasyonlarda görev alacaklar hakkında kamu görevlilerinin tabi oldukları personel kanunlarının ilgili hükümleri uygulanır."
5. 4721 ... ... Medeni Kanunu'nun “Kararın iptali” kenar başlıklı 83 üncü maddesi de şöyledir:
“Toplantıda hazır bulunan ve kanuna veya tüzüğe aykırı olarak alınan genel kurul kararlarına katılmayan her üye, karar tarihinden başlayarak bir ay içinde; toplantıda hazır bulunmayan her üye kararı öğrenmesinden başlayarak bir ay içinde ve her hâlde karar tarihinden başlayarak üç ay içinde mahkemeye başvurmak suretiyle kararın iptalini isteyebilir.
Diğer organların kararlarına karşı, dernek içi denetim yolları tüketilmedikçe iptal davası açılamaz.
Genel kurul kararlarının yok veya mutlak butlanla hükümsüz sayıldığı durumlar saklıdır.”
6. Sendika Tüzüğü'nün "Genel kurulların görev ve yetkileri" kenar başlıklı 17 nci maddesinin ilgili kısımları şöyledir:
"...l) Sendika şubesi açma, şubeleri birleştirme veya kapatma kararı vermek; sendika şubesi açma ve başlangıçtaki kuruluş şartlarını kaybeden şubeleri kapatma konularında genel yönetim kuruluna yetki vermek
...
n) Mevzuatta veya sendika tüzüğünde genel kurulca yapılması belirtilen diğer işlemleri yerine getirmek ve herhangi bir organın görev alanına girmeyen konuları karara bağlamak"
7. Sendika Tüzüğü'nün "Genel Yönetim Kurulunun Görev Ve Yetkileri" kenar başlıklı 20 nci maddesinin ilgili kısımları şöyledir:
"...f) Genel kurulun verdiği yetkiye dayanarak şube açmak, açılan şubelere yetki vermek, başlangıçtaki kuruluş şartlarını kaybeden şubeleri kapatmak, şubelerin idari ve mali denetimini yapmak..."
8. Sendika Tüzüğü'nün "Şube Oluşturulma Usul Ve Esasları
" kenar başlıklı 34 üncü maddesinin ilgili kısımları şöyledir:
"(1) 400 ve üzerinde üyesi olan il ve ilçelerde genel kurul kararıyla veya yetki verilmiş olması halinde genel yönetim kurulu kararı ile şube kurulabilir. Bir ilde birden fazla şube oluşturulabilir. Temsilcilikler birleştirilmek suretiyle de şube oluşturulabilir. Yeni kurulan şubenin veya müstafi durumdaki şubenin yönetim kurulu, genel yönetim kurulu tarafından belirlenir. Bu şekilde atanan yönetim kurulu, atandığı tarihten itibaren en geç 6 ay içinde olmak kaydıyla genel yönetim kurulunun belirlediği tarihte şube genel kurulunu gerçekleştirir.”
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 ... Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davalı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
29.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.