"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
SAYISI : 2021/836 E., 2023/685 K.
KARAR : Davanın kısmen kabulü
TEMYİZ EDENLER : Taraf vekilleri
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesinin kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı ... Belediye Başkanlığı (Belediye) bünyesinde rehber ve usta öğretici olarak çalıştırıldığını, işverenin eşit değerdeki işlerde çalışanlar arasında yapılan iş, uzmanlık, öğrenim, kıdem gibi objektif nedenler ve çalışkanlık, yetenek, performans, tecrübe gibi farklı koşullar uygulanmasını gerektiren durumlar dışında tamamen keyfi ya da kötüniyetli biçimde yönetim hakkının kullanılması suretiyle ayrımcılık yaptığını beyanla kıdem tazminatı, ayrımcılık tazminatı, eksik ödenen ücret, ilave tediye alacaklarının hüküm altına alınmasını talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacı ile davalı Belediye arasında 4857 sayılı İş Kanunu (4857 sayılı Kanun) kapsamında bir iş sözleşmesi bulunmadığını, bu nedenle görevli yargı yerinin idari yargı olduğunu, Yargıtay kararlarının emsal teşkil ederek davanın görev yönünden reddine karar verilmesi gerektiğini, esas bakımından da davacının alacağının bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 22.11.2018 tarihli ve 2015/1013 Esas, 2018/385 Karar sayılı kararı ile; davacıya usta öğretici taahhütnamesi imzalatılırken aynı nitelikte iş yapan 4 kişiye beden eğitimi öğretmeni hizmet sözleşmesi imzalatılması ve aynı nitelikte işi yapan 4 emsal kişiye yapılan ücret ödemeleri ve tanınan sosyal hakların davacıya ödenen ücrete göre önemli ölçüde eksik ödenmesi, sosyal hakların tanınmaması nedenleriyle davalının eşit işlem borcunu yerine getirmediği ve alınan bilirkişi raporları dikkate alındığında davacının ödenmeyen alacaklarının bulunduğu gerekçeleriyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 18.02.2021 tarihli ve 2019/878 Esas, 2021/342 Karar sayılı kararı ile; istinaf sebepleriyle sınırlı olarak ve resen kamu düzeni yönünden yapılan inceleme sonucu, İlk Derece Mahkemesinin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden kanuna aykırılık bulunmadığı kanaatine varılarak, davalı Belediyenin istinaf başvurusunun esas yönünden reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Belediye vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 02.06.2021 tarihli ve 2021/5618 Esas, 2021/9825 Karar sayılı ilâmı ile; davalının diğer itirazlarının reddine, taraflar arasında akdi tatile ilişkin bir anlaşma olmadığından, usta öğretici olan davacının, 4857 sayılı Kanun hükümlerine göre çalışma karşılığı olmadan ücret ödenmesi gerekli hafta tatili gününün, haftada sadece bir gün olduğunun kabulu gerektiği, aylık ücret miktarının belirlenmesi bakımından; usta öğreticiye ilgili ay için o ayda fiilen çalıştığı ders saati ile ders saat ücretinin çarpımı neticesinde bulunacak tutara, o ayda çalışma karşılığı olmayan hafta tatili günleri için hesaplanan ücret tutarı eklenerek ulaşılan sonucun aylık ücret miktarında esas alınması gerektiği, davacının aylık ücret miktarı aydan aya değiştiğinden kıdem tazminatı ve yıllık izin ücreti gibi feshe bağlı haklarda, son bir yıllık aylık ücret ortalamasının esas alınması gerektiği, kıdem tazminatı hesabında esas alınan ücret tavan ücreti geçmediğinden tavan ücretin dikkate alınmasının hatalı olduğu, ilave tediye alacağının hesaplanmasında, çalışma karşılığı olmayan hafta tatili ile ulusal bayram ve genel tatil günü için belirlenen günlük ücret hesap yöntemi esas alınarak, Bakanlar Kurulunca tespit edilen ilave tediye ödeme tarihindeki işçinin bir günlük ücretinin dikkate alınması gerektiği gerekçeleriyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; 28.11.2022 tarihili bilirkişi raporundaki açıklama ve tespitler ile hesaplamalar doğrultusunda davacının işçilik alacakları hesaplandığı, bilirkişi raporunun denetime elverişli, dosya kapsamıyla uyumlu bulunduğundan ıslah dilekçesi de dikkate alınarak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili; bilirkişi raporlarında çelişkiler olduğunu, hesaplamanın hatalı ve eksik olduğunu, davalının eşitlik ilkesine aykırı davrandığını belirterek İlk Derece Mahkemesince verilen kararın bozularak davanın kabulüne karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı Belediye vekili; davacının işçi statüsünde çalışmadığını, hükme esas alınan hesaplamaların hatalı olduğunu, davacının alacağının bulunmadığını belirterek İlk Derece Mahkemesince verilen kararın bozularak davanın reddine karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık, davacının ücretinin ve buna bağlı alacaklarının hesaplanması, kıdem tazminatı ile ilave tediye alacaklarının hesaplanmasına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 176 ncı maddesi, 4857 sayılı Kanun'un 32 nci maddesi ile aynı Kanun'un 120 nci maddesi atfıyla hâlen yürürlükte bulunan mülga 1475 sayılı İş Kanunu'nun 14 üncü maddesi, 6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 Sayılı Kanunla 6212 Sayılı Kanunun 2 nci Maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun'un 1 vd. maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderlerinin ilgililere yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
17.04.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.