"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1075 E., 2024/51 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Orhaneli Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/251 E., 2021/229 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin 01.04.2011 tarihinden özelleştirme nedeniyle iş sözleşmesinin feshedildiği 21.06.2015 tarihine kadar davalıya bağlı Orhaneli Termik Santralinde temizlik işlerinde alt işveren işçisi olarak çalıştırıldığını, davalı ile dava dışı alt işverenler arasında kanuna uygun olarak kurulmuş asıl işveren alt işveren ilişkisinden söz edilemeyeceğini, muvazaa bulunduğunu, davacının davalı ... Şirketinin işçisi sayılması gerektiğini ileri sürerek davacının işe girdiği tarihten itibaren davalı Kurumun işçisi olduğunun tespitine ve ilave tediye alacağının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; husumet itirazlarının olduğunu, zamanaşımı def'inde bulunduklarını, davacının davalı Kurum işçisi olmadığını, davacının temizlik görevlisi olarak çalıştığını, davacının müvekkili Kurumun asıl işi olan elektrik üretim işinin bölünmesi suretiyle verilen bir işte çalışmasının söz konusu olmadığını, muvazaadan söz edilemeyeceğini, müvekkili Kurum ile şirketler arasında yapılan sözleşmelerde çalıştırdığı işçilerin tüm ücret ve masraflarının yükleniciye ait olacağının kararlaştırıldığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; Sosyal Güvenlik Kurumu kaydından ve tanık beyanlarından davacının 01.04.2011-21.06.2015 tarihleri arasında davalı Şirketin alt işvereni olan ... Temizlik Limited Şirketi bünyesinde çalıştığının anlaşıldığı, asıl işveren ile alt işveren arasındaki sözleşme konusunun asıl işverene ait yemekhanenin işletilmesi ve misafirhanenin resepsiyon işlemlerinin alt işveren tarafından yapılması olduğu, dosya kapsamına göre davacının davalı işyerinde alt işveren bünyesinde aşçı olarak çalıştığı, davacının yaptığı işin yardımcı iş niteliğinde olduğu, UYAP ile oluşturulan elektronik ortam üzerinde yapılan sorgulamada davacının Orhaneli Asliye Hukuk (İş) Mahkemesinin 2016/1127 Esas sayılı dosyasıyla davalı Kurum aleyhine işçilik alacaklarının tahsili amacıyla dava açtığı, ilgili dosyada dava dilekçesinde davacının Soma Elektrik Üretim Anonim Şirketinin alt işverenlerinde 01.04.2011-21.06.2015 tarihine kadar çalıştığından bahsedildiği, Mahkemenin gerekçeli kararında ise "davacının davalı işyerinde değişen alt işverenler nezdinde 01.04.2011-21.06.2015 tarihleri arasında çalıştığı" şeklinde hüküm kurulduğunun tespit edildiği, hükmün davacı tarafça istinaf edilmediği, Mahkeme hükmü karşısında artık davalı ile alt işveren şirketler arasındaki ilişkinin muvazaaya dayandığını iddia etmenin 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 29 uncu maddesi ve 114 uncu maddesinin birinci fıkrasının (ı) ve (i) bentlerine aykırılık teşkil ettiği, davalı asıl işveren ile alt işveren arasında kurulan asıl işveren alt işverenlik ilişkisinin geçerli olduğu, davacının alt işveren bünyesinde çalıştığı, davalının alt işveren üzerindeki denetim yükümlüğünün alt işverenlik ilişkisinin muvazaalı olduğunun delili olarak değerlendirilemeyeceği, bu nedenle ödenmesi gereken herhangi bir tediye alacağının da bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; bilirkişi raporunda davacının yaptığı işin teknolojik uzmanlık gerektiren bir iş olmadığının tespit edildiğini, davalı ile davacının işvereni Şirket arasındaki hizmet alım sözleşmesinin muvazaaya dayandığını, davacının çalıştığı süre boyunca emir ve talimatları davalı işverenin yetkililerinden aldığını, özelleştirme tarihine kadar aynı işyerinde aynı görevlerde Kurum personeli ile birlikte alt işveren işçilerinin de çalıştırıldığını, muvazaadan bahsedebilmek için öncelikle davacının alt işverenin işçisi olması gerektiğini, alacak davasında davacının işvereni olan alt işveren şirketten söz edilmesinin yalan ya da çelişkili bir beyan olmayıp kayıtlardaki durumu açıkladığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması ve davanın kabulüne karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; her ne kadar alınan heyet raporunda davalılar arasındaki ilişkinin 01.04.2011-21.06.2015 tarihleri arasında kalan dönemde asıl işveren alt işverenler arasındaki sözleşmelerin muvazaaya dayandığı tespitine yer verilmişse de söz konusu raporda davacının ilk işe girdiği tarihten itibaren iş sözleşmesinin feshedildiği tarihe kadar alt işverenler nezdinde temizlik işçisi, aşçılık işi dışında başka bir işte çalıştığının belirtilmediği, davacı tarafın da bu yönde bir iddiasının bulunmadığı, bu doğrultuda yapılan işin ihale kapsamında alt işverene verilebilecek yardımcı işlerden olduğu gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; bilirkişi raporunda davacının yaptığı işin teknolojik uzmanlık gerektiren bir iş olmadığının tespit edildiğini, davacının çalıştığı süre boyunca emir ve talimatları davalı işveren yetkililerinden aldığını, özelleştirme tarihine kadar aynı işyerinde aynı görevlerde Kurum personeli ile birlikte alt işveren işçilerinin de çalıştığını, davalı Kurum ile davacının işvereni olan firma arasındaki hizmet alım sözleşmesinin muvazaalı olduğunu belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın kabulüne karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davalı ile dava dışı alt işverenler arasındaki ilişkinin muvazaalı olup olmadığı ve davacının ilave tediye alacağının bulunup bulunmadığına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 2 nci maddesinin yedi ve sekizinci fıkraları, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 19 uncu maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
06.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.