"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
SAYISI : 2022/277 E., 2023/586 K.
KARAR : Davanın reddi
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın reddine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin sanatkâr işçi olduğunda eksik dereceden işe başlatıldığını ve hak kaybına uğradığını, sonraki dönem toplu iş sözleşmelerinde de aynı hükümler olmasına rağmen davalı Kurumun toplu iş sözleşmelerine aykırı hareket ettiğini ileri sürerek davacının sanatkâr işçi statüsüne geçirildiği tarihten itibaren toplu iş sözleşmesinin ilgili maddesi gereğince 6. ücret derecesine intibakının yapılmasının ve sanatkâr işçi statüsüne geçirildiği tarih öncesi çalışmalarının da derece ilerlemesinde dikkate alınması gerektiğinin tespiti ile ücret farkı, ilave tediye farkı, ikramiye farkı ve fazla çalışma ücreti farkı alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili, davacı taleplerinin zamanaşımına uğradığını, toplu iş sözleşmesinin 25 inci maddesinin işverende ilk defa işe alınacaklarda verilecek derecenin tespitine ilişkin olduğunu ve davacıya uygulanma alanının olmadığını, işe girdikten sonraki mezuniyetlerin intibakta öneminin olmadığını beyanla davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 07.07.2021 tarihli kararıyla; toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 25.11.2021 tarihli kararıyla; İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu gerekçesiyle, istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 09.03.2022 tarihli kararıyla; davalı vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine karar verilerek, işe girdikten sonra sanatkâr işçi kadrosuna geçen davacının Türk Ağır Sanayii ve Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri Sendikası ile Türkiye Demiryolu İşçileri Sendikası arasında imzalanan 23. Dönem Toplu İş Sözleşmesi'nin “İşe alınacaklara verilecek derece” başlıklı 25 inci maddesi kapsamında değerlendirilmesinin hatalı olduğu, davacının sanatçı kadrosuna geçiş tarihinde yürürlükte bulunan 23. Dönem Toplu İş Sözleşmesi'nin 60 ıncı maddesinin sanatsız işçileri kapsadığı, bu maddedeki geçiş düzenlemesine göre davacının derece ve kademesinin yeniden değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının sanatçı kadrosuna geçiş tarihinde yürürlükte bulunan 23. Dönem Toplu İş Sözleşmesi'nin 60 ıncı maddesi sanatsız işçilerin terfii ve terfisini düzenlemiş olup bu maddedeki geçiş düzenlemesine göre davacının derece ve kademesinde bir hata olmadığı, işe girdikten sonra sanatkâr işçi kadrosuna geçen davacının toplu iş sözleşmesinin 25 inci maddesinin (d) bendi kapsamında değerlendirilmesinin söz konusu olamayacağı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; toplu iş sözleşmesine göre sanatkâr işçilerin en düşük derecesinin 7. derece olduğunu, sanatsız işçilerin sanatkâr statüye geçtiklerinde önceki çalışma sürelerinin de dikkate alınarak derece ve kademe ilerlemesinin yapılması gerektiğini, davalı Kurumun yaptığı derece ve kademenin hatalı belirlendiğini ve fark alacakların bulunduğunu belirterek davanın kabulü istemiyle temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; davacının sanatkâr işçi statüsüne geçirildikten sonra derece ve kademesinin doğru belirlenip belirlenmediği ve buna bağlı olarak fark işçilik alacaklarının doğup doğmadığı noktasındadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 32 nci maddesi, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun 39 uncu maddesi.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Hükmüne uyulan bozma ilâmında; davacının, 23. Dönem Toplu İş Sözleşmesi'nin 25 inci maddesinden yararlanamayacağı; ancak sanatçı kadrosuna geçiş tarihinde yürürlükte bulunan 23. Dönem Toplu İş Sözleşmesi'nin 60 ıncı maddesine göre derece ve kademesinin belirlenerek sonuca gidilmesi gerektiği belirtilmiştir.
Bozmaya uyan İlk Derece Mahkemesince, davacının toplu iş sözleşmesinin 25 inci maddesinden yararlanamayacağı yönünde yapılan tespit isabetlidir.
23. Dönem Toplu İş Sözleşmesi'nin bozma kararında belirtilen 60 ıncı maddesinde "Terfi" başlıklı 57 nci maddeye atıfta bulunulmuştur. Davacı, sanatkâr kadroya geçmeden önceki çalışmalarının da derece ve kademesinin belirlenmesinde dikkate alınmasını talep etmiştir. Dosyada bulunan işçi sicil fişi incelendiğinde; davacının sözü edilen çalışmalarının daimi kadroya geçişi esnasında derece ve kademesinin tespitinde dikkate alındığı ve terfiisinin sanatkâr kadroya geçirildiği tarihe kadar toplu iş sözleşmesinin 57 nci maddesine uygun olduğu anlaşılmıştır. Dolayısıyla davacının sanâtkar kadroya geçirilirken de derece ve kademesi, toplu iş sözleşmesinin 60 ıncı maddesine uygun olarak belirlenmiştir.
Yukarıda yapılan açıklamalara göre davacının fark alacağı bulunmamaktadır.
3. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının (2) numaralı paragrafta yapılan açıklama da dikkate alındığında bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davacı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
08.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.