"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 32. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/1811 E., 2024/268 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : İstanbul Anadolu 16. İş Mahkemesi
SAYISI : 2016/240 E., 2021/390 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı Şirketin yurt dışı şantiyelerinde 02.02.2006 ile 01.10.2009 ve 05.02.2015 ile 18.11.2015 tarihleri arasında demirci formeni olarak çalıştığını, son ücretinin net 3.000,00 USD olduğunu, iş sözleşmesinin haklı bir gerekçe gösterilmeden feshedildiğini, müvekkilinin iki haftada bir gün izin yaparak 07.00-20.00 saatleri arasında çalıştığını, ulusal bayram ve genel tatillerin tamamında çalıştığını, söz konusu çalışmalarının karşılığının ödenmediğini, yıllık izinlerinin de kullandırılmadığını ileri sürerek kıdem ve ihbar tazminatları ile yıllık izin ücreti, fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti ile ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; dava konusu alacakların belirsiz alacak davasına konu edilemeyeceğini, taleplerin zamanaşımına uğradığını, davacının müvekkili Şirket nezdinde 15.03.2006-10.11.2008 ve 05.02.2015-18.11.2015 tarihleri arasında çalıştığını, her iki dönemde de istifa etmek suretiyle işten ayrıldığından kıdem ve ihbar tazminatlarına hak kazanamadığını, davacının aylık 3.000,00 USD ücretle çalıştığı iddiasının hayatın olağan akışına aykırı olduğunu, son ücretinin Kurum kayıtlarında sabit olduğu üzere 1.300,00 TL olduğunu, işyerinde genel olarak fazla çalışma yapılmadığını, istisnai durumlarda yapılması hâlinde ise karşılığı ücretlerin ödendiğini, davacının hafta tatili izinlerini tam olarak kullandığını, hem Türkiye hem de Rusya'nın tatil günlerinde çalışmadığını, davacının faiz isteminin de yerinde olmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının davalı işverenin yurt dışı şantiyelerinde 02.02.2006 ile 01.10.2009 ve 05.02.2015 ile 18.11.2015 tarihleri arasında çalıştığını iddia etmesine karşın, 05.01.2009-31.03.2009 tarihleri arasında dava dışı farklı bir işyerinde sigortalılığının bulunduğu tespit edilmekle, dosya kapsamına göre davacının yurt dışında geçen hizmet süresinin davalı savunması ile uyumlu olarak; 15.03.2006-10.11.2008 tarihleri arası 2 yıl 7 ay 26 gün 05.02.2015-18.11.2015 tarihleri arası 9 ay 14 gün olmak üzere toplamda 3 yıl 5 ay 10 gün olduğu, tanık beyanları ile emsal ücret yazıları gözetilerek son ücretinin net 3.000,00 USD ve sigorta primi işçi payının %5 olacağı dikkate alınarak brüt ücretinin 3.750,42 USD olduğunun anlaşıldığı, davalı Şirket tarafından düzenlenen davacıya ait işten ayrılma bildirgelerinde işten çıkış nedeni istifa olarak bildirilmiş ise de dönem bordrosunun tetkikinde davacı ile birlikte çok sayıda işçinin aynı ayda (03) ayrılış kodu ile istifa sebebiyle işten çıkışının yapıldığının görüldüğü, yurt dışındaki çalışmaların ekseriyetle iş bitimi nedeni ile sonlandığı, davalı nezdinde çalışan çok sayıda işçinin aynı şekilde istifa ederek işten ayrılmalarının hayatın olağan akışına uygun olmadığı, dosyaya puantaj kaydı, bordro gibi belgelerin sunulmadığı, dinlenen davacı tanıklarının beyanlarına göre davacının hafta içi 3 gün 08.00 ile 19.00 saatleri arası, 3 günü 08.00 ile 20.00 saatleri arası çalıştığı, iki haftada bir gün hafta tatili yaptığı, 7 gün çalışılan haftalarda bu ilave çalışmasının da 08.00-19.00 saatleri arası olduğu, dinî bayramların ilk günü ve yılbaşı günleri dışındaki genel tatil günlerinde çalışmasını sürdürdüğü ancak söz konusu çalışmalarının karşılığının davalı tarafça ödenmediği, davalının ücret alacaklarına yönelik zamanaşımı def'inin dikkate alındığı gerekçesi ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; cevap dilekçesi ekinde sunulan istifa dilekçesi dikkate alınmaksızın karar verilmesinin hatalı olduğunu, davacının ikinci dönem çalışmasında 1 yıllık kıdeminin dolmadığını ve iki çalışma arasında 7 yıl olması sebebiyle kıdem bağının kesildiğini, davacının kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanamadığını, davacının ücretinin 3.000,00 USD olduğu iddiasının gerçek dışı olduğunu, Sosyal Güvenlik Kurumu kayıtlarından görüldüğü üzere alınan ücretin en son net 1.350,00 TL olduğunu, bu konuda yurt dışı sözleşmesinin ve Kurum kayıtlarının gözetilmesi gerektiğini, emsal nitelikteki kararlarda yurt dışı iş sözleşmesinde belirlenen tutarın esas alınması gerektiğinin belirtildiği gerekçeleriyle İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalı işveren tarafından düzenlenen davacıya ait işten ayrılış bildirgelerinde işten çıkış nedeni "03" kodu ile "belirsiz süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından feshi (istifa)" olarak bildirildiği, davalı işyerinin dönem bordrosunun incelenmesinde davacı ile birlikte çok sayıda işçinin aynı tarihlerde istifa sebebiyle işten çıkışının yapıldığının görüldüğü, yurt dışındaki çalışmalarda genellikle iş bitimi nedeni ile çalışmaların sonlandığı, iş sona erdiğinde veya işçinin izin kullanmak için yurda dönüşlerinde bu şekilde dilekçe alınmasının yaygın bir uygulama olduğu, davalı nezdinde çalışan çok sayıda işçinin aynı tarihlerde aynı şekilde istifa ederek işten ayrılmalarının da hayatın olağan akışına uygun olmadığı İlk Derece Mahkemesinin kabulünün dosya kapsamı ile uyumlu olduğu, davacının kıdem ve ihbar tazminatı talep hakkının bulunduğu, davacı vekilinin davacının son ücretinin net 3.000,00 USD olduğunu iddia ettiği, davalı tarafın ise net 1.350,00 TL olduğunu savunduğu, İlk Derece Mahkemesince ücretin tespitine yönelik tanık beyanları alındığı, emsal ücret araştırmaları yapıldığı, dava dilekçesi ekinde yer alan imzasız bordro örneklerinde de davacının net 3.000,00 USD ücret aldığının görüldüğü, davacının yurt dışında çalışıyor olması, görevi, hizmet süresi, tanık anlatımları, emsal ücret yazı cevapları ve dosya kapsamı hep birlikte değerlendirildiğinde hükme esas alınan bilirkişi hesap raporundaki tespitin yerinde olduğunun anlaşıldığı, netice itibarıyla; davalı vekilince ileri sürülen istinaf sebeplerinin yerinde olmadığı, kamu düzenine aykırılık teşkil edecek bir durumun bulunmadığı, İlk Derece Mahkemesince delillerin değerlendirilmesi ve takdirinde bir isabetsizliğin bulunmadığı, verilen kararın usul ve kanuna uygun olduğu gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf dilekçesindeki gerekçelere dayanarak ve resen dikkate alınacak nedenlerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, ücretin miktarı, davacının kıdem ve ihbar tazminatlarına hak kazanıp kazanmadığı ile fazla çalışma, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının ispatı ve hesaplanması, yurt dışında çalışan davacıya ödenen aylık brüt ücretin tespiti hususlarındadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun’un 24 ve 27 nci maddeleri.
3. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 17, 32, 41, 44, 46, 47, 63 üncü maddeleri ile 120 nci maddesindeki atıf uyarınca yürürlükte bulunan mülga 1475 sayılı İş Kanunu'nun 14 üncü maddesi.
3. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun geçici 6 ncı maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
13.06.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.