"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/993 E., 2024/138 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 4. İş Mahkemesi
SAYISI : 2022/205 E., 2023/82 K.
Taraflar arasındaki işkolu tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; tespite konu işyerlerinin 17 No.lu sağlık ve sosyal hizmetler işkoluna girdiğini, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’na (6356 sayılı Kanun) göre yayımlanan İşkolları Yönetmeliği'nin 17 sıra numaralı sağlık ve sosyal hizmetler işkoluna giren işlerin tek tek sayıldığını, hastaneler, bakım ve dinlenme evleri, doğum ve çocuk bakımevleri, kreşler gibi sağlık kuruluşlarının ve benzerleri ile her türlü sağlık işlerinin sağlık ve sosyal hizmetler işkoluna gireceğinin tespit edildiğini, itiraza konu tespit kararında davalı Şirketçe yapılan işlerin belediyenin görev ve sorumlulukları kapsamındaki işlerden olduğunun belirtildiğini, aslen yapılan işlerin tamamının sağlık hizmetine ve hasta bakım işlerine yönelik olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının 25.07.2020 tarihli ve 31196 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 2020/87 sayılı işkolu tespit kararında yer alan ... Büyükşehir Belediyesinin iştiraki olan ... ... Eğitim Sağlık Hiz. İnş. Enerji Gıda Temizlik İth. İhr. Tic. AŞ'ye (... AŞ) ait 1364080.006 Sosyal Güvenlik Kurumu sicil No.lu işyerinde yapılan işlerin 20 No.lu genel işler işkoluna girdiğine dair kararın iptaline, anılan işyerinin ve yapılan işlerin sağlık ve sosyal hizmetler işkoluna girdiğinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; dava konusu işyerinde ... ile yapılan hizmet sözleşmelerine istinaden belediyecilik hizmetleri kapsamında işlerin yapıldığını, bu nedenle yürütülen faaliyetlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 20 sıra numaralı genel işler işkolunda yer aldığının tespit edildiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
2. Davalı Hizmet İş Sendikası vekili cevap dilekçesinde; tespit konusu işyerinde belediye hizmeti kapsamında faaliyet yürütüldüğünü, ... AŞ'nin belediye hizmetlerini yürütmek üzere ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından kurulmuş belediye iştiraki olduğunu, Şirketin yönetim ve denetim yetkisinin ... Büyükşehir Belediye Başkanlığına ait olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
3. Davalı ... İş Sendikası vekili cevap dilekçesinde; tespite konu işyerinde yapılan asıl işin bir belediye hizmeti olduğunu, dava konusu işyerinde yapılan işlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 20 sıra numarasında yer alan genel işler işkoluna girdiğini, tespitin doğru olduğunu, kararın hukuka ve mevzuata uygun olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
4. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; açılan davanın hukuki dayanaktan yoksun olduğunu, tespit konusu belediye şirketinin sağlık ve sosyal hizmetler işkolu ile hiçbir ilgisinin bulunmadığını, İşkolları Yönetmeliği'nin 20 sıra numarasında kayıtlı genel işler işkolunun birinci sırasında belediye hizmetlerinin yer aldığını, 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ve kanun hükümleri gereğince dava konusu Belediye Şirketinin yaptığı işin belediye hizmeti olduğunu, belediyelerin şirket kurmalarının kendi görev alanlarına hasredildiğini ve özel bir prosedüre tâbi tutulduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
5. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; öncelikle husumet itirazında bulunduklarını, söz konusu sendikanın dava açabilmesi için ihaleyle işe alınan ve işçi statüsünde bulunan kişilerden en az birinin davacı sendikaya üye olması gerektiğini, açılan davaya bu yönüyle itiraz ettiklerini, çalışan kişiler incelendiğinde çoğunluğunu sağlık hizmetlerinde çalışan olmakla başka mesleklerden de çok sayıda kişinin istihdam edildiğini, genel bir hizmet niteliği taşıdığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
6. Davalı ... AŞ Sendikası vekili cevap dilekçesinde; yapılan işlerin belediyelerin görev ve sorumlulukları kapsamında sayılan işler olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; 29.09.2022 tarihli duruşmada davacı vekiline eksik bilirkişi ücretini yatırmak üzere iki haftalık kesin süre verildiği, iki haftalık kesin süre içerisinde bilirkişi ücretinin yatırılmaması hâlinde mevcut dosya durumuna göre değerlendirme yapılacağının ihtar edildiği ve davacı vekilince verilen kesin süre içerisinde eksik bilirkişi ücretinin yatırılmadığı, işkolu tespitine itiraz davalarında işyerinde yapılan işlerin tespiti için yerinde inceleme yapılmasının gerekli olduğu ve davacı vekilince eksik bilirkişi ücretinin yatırılmamış olması nedeniyle keşif icra edilemediği, davanın ispat edilemediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; dava dilekçesinde belirttiği sebeplerle İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; işkolu tespitinin hatalı olduğunun ispat külfeti üzerinde bulunan davacı tarafça kanıtlanmadığı, İlk Derece Mahkemesi kararının isabetli olduğu gerekçesiyle başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; dava ve istinaf dilekçelerinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Kanun'un 4 üncü ve 5 inci maddeleri kapsamında işkolu tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 6356 sayılı Kanun’un "Kuruluş serbestisi" kenar başlıklı 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının ilgili kısmı şöyledir:
“Sendikalar kuruldukları işkolunda faaliyette bulunur.”
3. 6356 sayılı Kanun’un “İşkolları” kenar başlıklı 4 üncü maddesi de şöyledir:
“(1) İşkolları bu Kanuna ekli (1) sayılı cetvelde gösterilmiştir.
(2) Bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de, asıl işin girdiği işkolundan sayılır.
(3) Bir işkoluna giren işler, işçi ve işveren konfederasyonlarının görüşü alınarak ve uluslararası normlar göz önünde bulundurularak Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.”
4. 6356 sayılı Kanun'un 4 üncü maddesinin gerekçesinin ilgili kısmı şöyledir:
“...Bir işyerinin girdiği işkolu bu işyerinde yürütülen asıl işe göre belirlenir. İşyerindeki yardımcı işler de asıl işin dâhil olduğu işkolundan sayılır. Bir işyerinde yürütülen yardımcı işin alt işveren tarafından üstlenilmesi halinde, bu iş artık asıl işveren yönünden yardımcı iş olarak kabul edilemez. Bu işler alt işveren bakımından asıl iş kabul edilir ve işkolu buna göre belirlenir. ...”
5. 6356 sayılı Kanun’un “İşkolunun tespiti” kenar başlıklı 5 inci maddesi ise şöyledir:
“(1) Bir işyerinin girdiği işkolunun tespiti Bakanlıkça yapılır. Bakanlık, tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, kararın yayımından itibaren on beş gün içinde dava açabilir. Mahkeme iki ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi iki ay içinde kararını verir. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay, uyuşmazlığı iki ay içinde kesin olarak karara bağlar.
(2) Yeni bir toplu iş sözleşmesi için yetki süreci başlamış ise işkolu değişikliği tespiti bir sonraki dönem için geçerli olur. İşkolu tespit talebi ve buna ilişkin açılan davalar, yetki işlemlerinde ve yetki tespit davalarında bekletici neden sayılmaz.
(3) İşkolu değişikliği yürürlükteki toplu iş sözleşmesini etkilemez.”
6. 19.12.2012 tarihli ve 28502 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İşkolları Yönetmeliği’nin 4 üncü maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“Bir işyerinin hangi işkoluna girdiği konusunda anlaşmazlık çıkması halinde, ilgililerin başvurusu üzerine, işkolu, o işyerinde yürütülen işin niteliğine göre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenir. Bakanlık tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununun 5 inci maddesine göre kararın yayımından itibaren onbeş gün içinde dava açabilir.”
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
15.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.