"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi
SAYISI : 2022/719 E., 2023/794 K.
KARAR : Davanın kısmen kabulü
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 19. Hukuk Dairesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin 05.05.1998 tarihinde davalı işyerinde işçi olarak çalışmaya başladığını ve hâlen çalışmaya devam ettiğini, sendikalı olarak toplu iş sözleşmesi kapsamında sosyal haklardan yararlandırıldığını, sendikalar arası yetki çatışması sebebi ile 01.03.2009 başlangıç tarihli olması gereken toplu iş sözleşmesinin zamanında imzalanmadığını, ilgili döneme ait toplu iş sözleşmesinin ancak dönem bittikten sonra 04.06.2012 tarihinde imza altına alındığını, davalı ... tarafından 19.11.2012 tarihinde bir kısım fark alacakların ödendiğini, 2012 yılı 4. dönem ilave tediye alacağının ödenmediğini, sonraki dönem toplu iş sözleşmesi başlangıç tarihinin ise 01.03.2012 olduğunu, aradaki 2,5 aylık döneme dair eksik ödemeler yapıldığını, yine bazı alacak kalemleri açısından sonraki dönemlere ilişkin eksik ödemelerin de bulunduğunu belirterek toplu iş sözleşmesi ücret ve sosyal yardım farkları ile fazla çalışma, hafta tatili ile ulusal bayram ve genel tatil ücreti fark alacakları, yıllık izin harçlığı ile eksik ilave tediye ve bayram ikramiyesi alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def'inde bulunarak Belediye ile sendikanın uzlaşarak 11.03.2013 tarihli protokolü imzaladıklarını, bu protokolün davacıyı da bağlayacağını, davacıya 16.11.2012 tarihinde bu protokole istinaden 7.642,15 TL ek ödeme yapıldığını, tüm ödeme belgelerini dosyaya sunduklarını, 2012 yılı 4. dönem ikramiye alacağının da 10.09.2013 tarihinde davacının hesabına yatırıldığını, davacının toplu iş sözleşmesi fark alacağı talebi ile aynı konuya ilişkin açmış olduğu davasının bulunduğunu ve söz konusu davanın hâlen derdest olduğunu ileri sürerek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 13.11.2019 tarihli kararı ile; davacının 2012-2015 ve 2015-2017 Dönemi Toplu İş Sözleşmeleri'nden kaynaklanan alacakları bakımından bu davayı açtığı, davacının sendika üyeliği konusunda taraflar arasında ihtilaf olmadığı ve toplu iş sözleşmesi hükümlerinden yararlanabileceği, davacının vasıflı işçi olup sözleşme kapsamında ikinci grupta bulunduğu, 2012-2015 Dönemi Toplu İş Sözleşmesi'nin 05.04.2013 tarihinde, 2015-2017 dönemi toplu iş sözleşmesinin ise 03.06.2015 tarihinde imzalandığı ve sözleşmelerde temerrüt tarihine ilişkin bir hüküm bulunmadığı, zamanaşımı süresinin dava ve ıslah tarihleri itibarıyla dolmadığı, gerekçeli ve denetime elverişli bulunan kök ve ek bilirkişi raporları doğrultusunda davacının hak kazanacağı fark alacak kalemlerinin ayrı ayrı hesaplandığı gerekçeleriyle ücret fark alacağı, ulusal bayram ve genel tatil ücreti fark alacağı, öğrenim yardımı fark alacağı dışındaki alacakların kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 19. Hukuk Dairesinin 05.04.2022 tarihli kararı ile; toplu iş sözleşmesinden kaynaklanan alacaklardan yapılan ödemelerin usulüne uygun olarak mahsubu ile davacının fark ücret alacaklarının hüküm altına alındığı Mahkeme kararının usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu, hükme esas alınan bilirkişi raporunun denetime elverişli olup işyeri ve Kurum kayıtlarına uygun olarak düzenlendiği ve herhangi bir hesap hatası içermediği gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 03.10.2022 tarihli ilâmı ile; ilave tediye ve bayram ikramiyesi yönünden davalı tarafça sunulan ödeme belgelerinin incelenip banka kayıtlarıyla karşılaştırılması sonucunda, bir kısım ödemenin dava tarihinden sonrasına ilişkin olması sebebiyle ilgili alacaklardan mahsup edilmemesinin hatalı olduğu, dava konusu döneme ilişkin olmakla birlikte sonradan ödendiği anlaşılan miktarların ilgili alacaklardan mahsubu gerektiği, 24.10.2019 havale tarihli bilirkişi ek raporunda, yapılan ödemelerin ilgili aylara göre gelir vergisi oranına göre brüte çevrilmesi sırasında ödendiği kabul edilen net miktarların hatalı kabul edildiği, ödenen net miktarların yeniden gözden geçirilerek ilgili aylara göre gelir vergisi oranına göre brüt oranlarının tespiti ile ilave tediye ve ikramiye alacaklarının hesaplanması gerektiği gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozma ilâmı doğrultusunda yapılan yargılama sonucunda davalı tarafça yapılan ödemeler dikkate alındığında davacının ödenmeyen ilave tediye ve bayram ikramiyesi alacaklarının bulunmadığı gerekçesiyle fark ücret alacağı, fark öğrenim yardımı alacağı, fark ilave tediye ve fark bayram ikramiyesi alacaklarının reddine; diğer alacakların kabulüne dair davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; dava tarihinden sonra ödeme yapılan ilave tediye ve bayram ikramiyesi alacakları bakımından karar verilmesine yer olmadığına dair karar verilip bu sebeple reddedilen miktarlar bakımından vekâlet ücretine hükmedilmemesi gerektiğini; ayrıca davanın kabul ve ret oranının da hatalı belirlenmesi sebebiyle yargılama giderinin taraflardan tahsili miktarında da hata yapıldığını ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık, dava tarihinden sonra ödendiği anlaşılan ilave tediye ve bayram ikramiyesi alacakları yönünden verilecek kararın niteliği ile taraflar lehine hükmedilecek yargılama giderinin ve vekâlet ücretinin miktarına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 6100 sayılı Kanun'un "Esastan sonuçlanmayan davada yargılama gideri" kenar başlıklı 331 inci maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
"Davanın konusuz kalması sebebiyle davanın esası hakkında bir karar verilmesine gerek bulunmayan hâllerde, hâkim, davanın açıldığı tarihteki tarafların haklılık durumuna göre yargılama giderlerini takdir ve hükmeder."
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin 13 üncü maddesi.
3. Değerlendirme
1. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkeme kararında ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı ve bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davacı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Dosya içeriğine göre İlk Derece Mahkemesince, Dairemizin 03.10.2022 tarihli bozma ilâmına uyulmasına karar verilmiş olup bilirkişiden alınan ek rapor doğrultusunda, talep konusu ilave tediye ve bayram ikramiyesi alacaklarının davadan sonra ödendiği tespit edilmiştir. İlgili alacaklar bakımından ödemenin dava tarihinden sonra olduğu dikkate alındığında karar verilmesine yer olmadığına dair karar verilmesi gerekirken İlk Derece Mahkemesince ilgili alacakların reddine karar verilmesi hatalı olmuştur.
3. Ayrıca tarafların dava açıldıktan sonraki haklılık durumuna göre yargılama giderlerine ve vekâlet ücretine hükmedilmesi gerekirken, İlk Derece Mahkemesince bu husus dikkate alınmaksızın davacı aleyhine daha fazla olacak şekilde yargılama giderine ve vekâlet ücretine hükmedilmesi de hatalıdır.
Ne var ki bu hataların giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca İlk Derece Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı tarafın diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davacı tarafın İlk Derece Mahkemesi kararına yönelik temyiz itirazının kabulü ile; İlk Derece Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının (2) numaralı bendinde yer alan “Fark ücret alacağı, ilave tediye ve bayram harçlığı fark alacağı, öğrenim yardımı fark alacağına yönelik taleplerin reddine,” ibaresinin hükümden çıkartılarak yerine “Davacının fark ücret, fark öğrenim yardımı alacaklarının reddine; ilave tediye ve bayram ikramiyesi alacakları hakkında karar verilmesine yer olmadığına,” ibaresinin yazılması;
Hüküm fıkrasının (5), (6), (7) ve (8) numaralı bentlerinin hükümden tamamen çıkartılarak yerlerine;
"5- Davacı tarafından yatırılan 85,39 TL peşin harç, 31,40 TL başvurma harcı ve 74,00 TL ıslah harcı olmak üzere toplam 190,70 TL harcın davalıdan alınarak davacıya verilmesine,"
"6- Davacı tarafından bilirkişi ücreti, posta, müzekkere ve tebligat vb. işlemler için harcanan 1.163,70 TL yargılama giderinden kabul ve ret oranları gözetilerek 870,10 TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, bakiyesinin davacı üzerinde bırakılmasına,”
"7- Davalı tarafından bilirkişi ücreti, posta, müzekkere ve tebligat vb. işlemler için harcanan 350,00 TL yargılama giderinden kabul ve ret oranları gözetilerek 88,30 TL yargılama giderinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine, bakiyesinin davalı üzerinde bırakılmasına,”
"8- Davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nce belirlenen 5.938,35 TL vekâlet ücretinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine; davalı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nce belirlenen 2.341,52 TL vekâlet ücretinin davacıdan tahsili ile davalıya verilmesine," ibarelerinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
13.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.