"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 15. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2024/136 E., 2024/471 K.
KARAR : Davanın reddi
Taraflar arasında Manisa 1. İş Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı Bakanlığa bağlı hastanede çalıştığını, 02.04.2018 tarihinde 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (696 sayılı KHK) kapsamında sürekli işçi kadrosuna geçirildiğini, alt işveren bünyesinde çalışmakta iken ücretinin asgari ücretin belirli bir oran fazlası olarak belirlendiğini ve ödendiğini, kadroya geçerken bireysel iş sözleşmesi imzaladığını ve ücretinin yine asgari ücretin belirli bir oran fazlası olarak belirlendiğini ancak davalı tarafından eksik ödeme yapıldığını ileri sürerek ödenmeyen ücret, ikramiye, ilave tediye, ulusal bayram ve genel tatil ücreti fark alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; uyuşmazlığın idari yargıda çözülmesi gerektiğini, zamanaşımı def'inde bulunduklarını, kadroya geçen işçiler ile yeni iş sözleşmesi imzalandığını, asgari ücretin belli bir oranda fazlası olarak ödeme yapılacağına yönelik ücret belirlemesi yapılmadığını, sözleşmenin oran kısmı boş olmasına rağmen sonradan müvekkilinin iradesi dışında doldurulduğunu, sözleşmede yapılan tahrifat nedeniyle idari soruşturma başlatıldığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Manisa 1. İş Mahkemesinin 05.04.2022 tarihli ve 2021/84 Esas, 2022/195 Karar sayılı kararı ile; davaya konu iş sözleşmesinin ücrete ilişkin kısmının sonradan doldurulup doldurulmadığına ilişkin olarak davalı Bakanlık nezdinde yapılan disiplin soruşturması neticesinde muhakkik raporu hazırlandığı, müşteki Manisa Valiliği İl Sağlık Müdürlüğünün şikâyeti üzerine işyerinde çalışan 19 işçi aleyhinde 02.04.2021 suç tarihi itibarıyla resmî belgede sahtecilik suçundan başlatılan ceza soruşturmasının derdest olduğu, dinlenen davacı tanıklarından E.K'nın duruşmadaki beyanında kendilerine sözlü olarak sözleşmedeki ücret kısmının doldurulmaması gerektiğinin söylendiğini, bu nedenle son güne karar direndiklerini fakat son gün yüzdelik kısmı doldurarak imzalayıp sözleşmeyi verdiklerini beyan ettiği, davacının taraflar arasındaki iş sözleşmesinin ücrete ilişkin kısmının davalı İdarenin bilgisi ve isteği dâhilinde doldurulduğunu ve ücretin iddia edildiği gibi asgari ücretin %35 fazlası olarak kararlaştırıldığını ispatlayamadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 10.11.2022 tarihli ve 2022/1701 Esas, 2022/1919 Karar sayılı kararı ile; davacı ile davalı Bakanlık arasında imzalanan 02.04.2018 tarihli iki ayrı belirsiz süreli iş sözleşmesi bulunduğu, Manisa İl Sağlık Müdürlüğünde bulunan ve davalı tarafça dosyaya sunulan iş sözleşmesinin 7 nci maddesinde oran kısmının boş bırakıldığı, yine davalı tarafça dosyaya sunulan özlük dosyasındaki iş sözleşmesinin 7 nci maddesinde %35 oranının yazılı olduğu, İlk Derece Mahkemesince davanın reddine dair verilen kararın hatalı olduğu, davacının özlük dosyasında yer alan davacının imzasını ve davalı İdarenin mührünü ve yetkilisinin imzasını içeren, davacının ücretinin brüt asgari ücretin %35 fazlası olduğunun kabul edildiği sözleşmenin geçerli olmadığına dair bir delilin dosya kapsamında bulunmadığı, ücret miktarının belli olduğu, iş sözleşmesine ağırlık verilmesi suretiyle ihtilafın çözümü yoluna gidilmesi gerektiği gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 11.10.2023 tarihli ve 2023/10077 Esas, 2023/14107 Karar sayılı kararı ile; somut olayda tüm dosya kapsamı, davacı tanık beyanı, 02.04.2021 tarihli disiplin soruşturması raporu ve ekinde yer alan işçilere ait ifade tutanakları ile emsal nitelikteki Daire kararı dikkate alındığında; davacının sürekli işçi kadrosuna geçiş aşamasında imzaladığı belirsiz süreli iş sözleşmesinde ücrete ilişkin oran kısmının boş bırakıldığı, bu kısmın tarafların karşılıklı birbirine uygun irade beyanı ile doldurulmadığı, aksine davalı tarafın iradesi dışında sonradan doldurulduğu anlaşılmakla Bölge Adliye Mahkemesince ücrete ilişkin oran kısmı boş olan belirsiz süreli iş sözleşmesine değer verilerek dava konusu fark alacak taleplerinin reddine karar verilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde kabulüne karar verilmesinin hatalı olduğu gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozmaya uyularak yapılan yargılama sonunda davanın reddine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; müvekkilinin İdare tarafından uygulanan baskıya rağmen iş sözleşmesindeki ücret maddesinin asgari ücretin %35 fazlası şeklinde belirlendiğini, 2019, 2020 ve 2021 yıllarında asgari ücrete gelen zam miktarının ücrete yansıtılmadığını, sözleşmenin esaslı unsuru olan ücret kısmının boş bırakılması hususunda baskı gösteren davalı İdarenin kötüniyetli olduğunu, davanın reddine karar verilmesinin usul ve kanuna aykırı olduğunu belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; davacı işçinin ücretinin tespiti ile talep edilen fark alacaklara hak kazanıp kazanmadığına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 22, 32 ve 34 üncü maddeleri, 696 sayılı KHK ile 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'ye eklenen geçici 23 üncü madde, 6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 Sayılı Kanunla 6212 Sayılı Kanunun 2 nci Maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun'un 1 vd. maddeleri.
3. 696 sayılı KHK kapsamında kadroya geçen işçilerin geçiş aşamasındaki ücretlerinin tespiti ile bireysel iş sözleşmesinin ücrete ilişkin hükmünün ileriye etkisine ilişkin ilke ve esaslar, Dairemizin 03.05.2023 tarihli ve 2023/3001 Esas, 2023/6593 Karar sayılı kararında şu şekilde açıklanmıştır:
"...
2. 696 sayılı KHK'nın 127 nci maddesi ile 375 sayılı KHK'ya eklenen geçici 23 üncü madde çerçevesinde sürekli işçi kadrosuna geçirilen işçiler ile işveren arasında imzalanan iş sözleşmesinin ücrete ilişkin hükümlerinin doğru değerlendirilmesi son derece önemlidir. Dairemiz uygulamasına göre kadroya geçiş sırasında düzenlenen iş sözleşmesinde ücretin sadece asgari ücretin belli bir oranda fazlası yahut geçiş öncesindeki hizmet alım sözleşmesinde öngörülen ücret veya bu ücretin katları olarak belirlenmesi hâlinde, bu ücretin işçinin kadroya geçiş aşamasındaki ilk (temel) ücreti olduğu, taraflar arasında sonraki dönemler yönünden işvereni ücret artışı yapmakla yükümlü kılan bir düzenleme olmadığı kabul edilmektedir. Diğer taraftan iş sözleşmesinde ücretin her ay için asgari ücretin belli bir oranda fazlası şeklinde ödeneceğine yönelik hükümler ileriye etkili hükümler olarak değerlendirilmeli, bu hükümlerin sonraki dönemlere ilişkin ücret artışları yönünden işvereni bağlayacağı kabul edilmelidir.
..."
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davacı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
22.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.