"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2024/785 E., 2024/916 K.
KARAR : İstinaf başvurularının esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Bursa 4. İş Mahkemesi
SAYISI : 2024/6 E., 2024/65 K.
Taraflar arasındaki tespit davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalılar vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı ... Sendikasına müvekkili Şirketin Bursa'daki fabrikasında çalışan işçilerin bir kısmının üye olduğunu, işveren ile toplu iş sözleşmesi yapmak için sendikanın yeterli çoğunluğa sahip olduğundan bahisle diğer davalı ... Bakanlığından 2020 yılında yetki belgesi talebinde bulunduğunu ve diğer davalı Bakanlık tarafından da yetki belgesi düzenlendiğini, yapılan itirazların reddolunması üzerine mezkur Sendika adına yetki belgesi düzenlendiğini, davalı Sendika tarafından da yetki belgesine istinaden müvekkili Şirkete ihtarname gönderilerek ilk görüşmenin yapılacağı tarih ve saatin tespitinin yapılması ihtarında bulunulduğunu, davalı Sendikanın bu talebine müvekkili Şirket tarafından olumlu cevap verilmemesi üzerine Sendika tarafından Bursa Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğüne (İl Müdürlüğü) başvuru yapıldığını, İl Müdürlüğü tarafından 13.12.2023 günü, saat 14.00'te toplu iş sözleşmesi görüşmelerinin başlanılmasına karar verildiğini, ancak müvekkili tarafından ilk toplantıya katılım sağlanmadığını, davalı Sendikanın da altı iş günü içinde görevli makama başvurması gerekirken yapmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle toplu iş sözleşmesi yapma yetkisinin düştüğünün tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; İl Müdürlüğü tarafından ilk toplantı gününün 13.12.2023 günü saat 14.00 olarak belirlendiğini, ancak işverenliğin toplantıya katılım sağlamaması üzerine İl Müdürlüğü tarafından tutanak hazırlandığını, söz konusu tutanağın bir nüshasının da aynı zamanda sendika temsilcisine elden verildiğini, söz konusu tutanağın 20.12.2023 tarihinde posta yolu ile de tebliğ edildiğini, Sendika tarafından 27.12.2023 tarihinde arabulucu talebinde bulunulduğunu, müvekkili tarafından yapılan tüm işlemlerin usul ve kanuna uygun olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; müvekkili Sendikanın davacı işyeri nezdinde toplu iş sözleşmesi yapma hakkına sahip olduğunu, davacının kötüniyetle hareket ederek müvekkili Sendikanın toplu iş sözleşmesi akdetmek için yapılan çağrılarının hiçbirine cevap vermediğini, bunun üzerine müvekkili Sendika tarafından İl Müdürlüğüne başvuru yapıldığını ve 13.12.2023 günü saat 14.00 olarak toplantı gününün belirlendiğini, ancak davacının bu toplantıya da katılmadığını, bunun üzerine müvekkili Sendikanın en son çare olarak usulüne uygun bir biçimde İl Müdürlüğünden arabulucu talebinde bulunduğunu, müvekkili Sendikanın, davacı işyerinde yetki prosedürü ve akabinde sözleşme görüşmelerini yapabilmek amacıyla usulüne uygun olarak hareket etmiş olmasına rağmen işverenin her defasında işçilerin sendikal haklarını kullanmasının önüne geçmeye çalışmış olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; toplu iş sözleşmesi görüşmelerinin ilk toplantısına işveren katılmadığından, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun (6356 sayılı Kanun) 49 uncu maddesi kapsamında 6 iş günü içerisinde bildirimde bulunulması gerekirken yasal süre olan 6 iş gününden sonra 27.12.2023 tarihinde görevli makama bildirimde bulunarak arabulucu talebinde bulunulduğu gerekçesiyle davanın kabulü ile toplu iş sözleşmesi yapma yetkisinin düştüğünün tespitine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
Davalılar vekilleri; cevap dilekçelerinde belirttikleri sebeplerle kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; İlk Derece Mahkemesi kararının isabetli olduğu gerekçesiyle başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri temyiz başvurusunda bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
Davalılar vekilleri; cevap ve istinaf dilekçelerinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, yetki belgesinin hükümsüz kaldığının tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın “Toplu iş sözleşmesi ve toplu sözleşme ...” kenar başlıklı 53 üncü maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu iş sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.”
2. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki” kenar başlıklı 41 inci maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu iş sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu iş sözleşmesi yapmaya yetkilidir.”
3. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki belgesi” kenar başlıklı 44 üncü maddesi ise şöyledir:
"Tespit yazısına süresi içinde itiraz edilmemişse sürenin bitimini takip eden altı iş günü içinde; yapılan itiraz reddedilmişse ya da kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen sendikanın itirazı sonucunda yetki şartlarına sahip olduğunu tespit eden kesinleşmiş mahkeme kararının tebliğ edildiği tarihten itibaren altı iş günü içinde; ilgili sendikaya, Bakanlıkça bir yetki belgesi verilir."
4. 6356 sayılı Kanun'un "Uyuşmazlığın tespiti" kenar başlıklı 49 uncu maddesi ise şöyledir:
"Toplu görüşme için kararlaştırılan ilk toplantıya taraflardan biri gelmez veya geldiği hâlde görüşmeye başlamazsa, toplu görüşmeye başladıktan sonra toplantıya devam etmezse veya taraflar toplu görüşme süresi içerisinde anlaşamadıklarını bir tutanakla tespit ederlerse ya da toplu görüşme süresi anlaşma olmaksızın sona ererse, taraflardan biri uyuşmazlığı altı iş günü içinde görevli makama bildirir. Aksi takdirde işçi sendikasının yetkisi düşer."
6. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalılar vekilleri tarafından temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalı ... harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
04.07.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.