"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
SAYISI : 2024/178 E., 2024/346 K.
KARAR : Davanın reddi
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 30. Hukuk Dairesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın reddine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı Kurumun l. Hava Bakım Müdürlüğü Motor Hazırlama Atölyesi/Eskişehir'deki işyerinde çalıştığını, Türk Harb-İş Sendikası üyesi olduğunu, davacının 01.11.2016 tarihinden itibaren J85 postasında çalıştığını, 16.10.2018 tarihinden itibaren (M) mührü kullanarak aynı işi yapmaya devam ettiğini, davacının motor baroskop kontrolü gerçekleştirdiğini, kontrol sonrasında aksaklık olmaması durumunda l. Hava Bakım Fabrikası Müdürlüğü form 039 (uçakların uçuş öncesi/uçuş sonrası bakım ve kontrol formu) üzerindeki haneleri mühürlediğini, baroskop kontrollerinin en az 2 kişi ile yapıldığını, tüm kontrollerin kalite kontrol vasfına sahip ihtisas personeli tarafından yapılması gerektiğini, davacının gelen numunelerin son kontrollerini yaptığını, sonrasında uygun/ret veya faal/gayri faal olarak raporladığını, raporuna mühür, imza, kaşe bastığını, davacıya hata durumunda sorumluluk yüklendiğini, davalı Kurumun davacının yaptığı işin aynı olmasına rağmen (Q) mührü yerine (M) mührü verdiğini, davacıya (C) grubu idareci primi ödenmediğini, kullanılan mühür isminin değiştirilerek muvazaa yapıldığını, davacının sürekli olarak kalite/teknik kontrol görevinde çalıştığını, yaptığı işte bir değişim olmadığını, toplu iş sözleşmesinin 59 uncu maddesinin (d) bendinde yazılı görevi yaptığından 52 nci maddenin (d) bendindeki (C) grubu idareci primine hak kazanmasına karşın bu alacağının ödenmediğini ileri sürerek %6 oranında (C) grubu idareci primi alması gerektiğinin tespitine ve (C) grubu idareci primi alacağının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def'inde bulunduklarını, davalı Kurumda yapılan işlerin bölüm bölüm ayrıldığını, davacının üretim/işlem bölümünde görevli olduğunu, (Q) ve (QC) mührünün kontrol sürecinde kullanılan mühür olduğunu, (M) mührünün üretim/işlem sürecinde kullanıldığını, bakım onarım, revizyon ve test işlemlerini fiilen yapabilen, vasıflandırılmış personelin kullandığı mühür olduğunu, her mührün amacının, vasfının ve mührü kullanan personelin farklı olduğunu, davacının alacak dönemine ilişkin (Q-QC) mühürlerini değil (M) mührünü kullandığını, (M) mührü kullanan personele (C) grubu primi ödenmesinin toplu iş sözleşmesinin amacına aykırı olduğunu, idareci priminin (C) grubu idareci vasfı taşıyan bu nedenle sorumluluk alan işçi idarecilerine verilen bir prim olduğunu, (M) mührünün üretim ve işlem sürecinde kullanılmasından dolayı (Q) mührü kullanımına ilişkin verilen yargı kararlarının (M) mührü kullanan davacı için emsal teşkil etmediğini, davacının iddialarının gerçeği yansıtmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 13.07.2021 tarihli ve 2020/127 Esas, 2021/176 Karar sayılı kararı ile; mahallinde keşif yapılarak hazırlanan teknik bilirkişi heyet raporu ve hesap raporuna göre davacının yapılan işe ve işyerinde yürürlükte olan toplu iş sözleşmesine göre dava konusu prime hak kazandığı, zamanaşımı def'inin değerlendirildiği gerekçesiyle davacının dava konusu (C) grubu idareci primine hak kazandığının tespiti ile aynı prime ait alacak talebinin kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 30. Hukuk Dairesinin 23.11.2023 tarihli ve 2021/2452 Esas, 2023/4357 Karar sayılı kararı ile; İlk Derece Mahkemesince mahallinde yapılan keşif neticesinde düzenlenen bilirkişi raporu ile yapılan iş nazara alındığında, sisteme tanımlanmış kodların birebir referans alınmış motor bakım teknisyeni olan davacının bu kodlardan bağımsız olarak yaptığı işte, kalite kontrol ve teknik kontrol görevini yerine getirdiği ve başka bir kalite kontrol elemanınca (QC) mühürü basılmadığı, tüm kontrol sorumluluğunun alındığının bildirildiği, davacının %6 idareci primini alması gerektiği, hüküm altına alınan alacağa hükmedilen faizin ve faiz başlangıcının doğru tespit edildiği gerekçesiyle davalının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 11.03.2024 tarihli ve 2024/674 Esas, 2024/4527 Karar sayılı ilâmı ile; (C) grubu idareci primine hak kazanmak için hem kalite kontrol işleminin yapıldığını gösteren mühürlerin (somut uyuşmazlıkta Q ve QC) kullanılmasının, hem de fiilî olarak kalite kontrol işi yapılması gerektiği, somut olayda, 01.11.2016 tarihinden itibaren J85 postasında çalışan ve 16.10.2018 tarihinden itibaren (M) mührü kullanarak aynı işi yapmaya devam ettiğini belirten davacının motor baroskop kontrolü gerçekleştirdiği, kontrol sonrasında aksaklık olmaması durumunda l. Hava Bakım Fabrikası Müdürlüğü form 039 (uçakların uçuş öncesi/uçuş sonrası bakım ve kontrol formu) üzerindeki haneleri mühürlediği ve (M) mührünü kullandığı, davacının gelen numunelerin son kontrollerini yaptığı, sonrasında uygun/ret veya faal/gayri faal olarak raporladığı, davacının fiilî olarak kullandığı mührün üretim sürecinde kullanılan bakım, onarım, revizyon ve test işlerini bilfiil yapabilen vasıflandırılmış personelin kullandığı mühür, yani (M) mührü olduğu, davacı bakımından hem kalite kontrol mührüne sahip olunması hem de fiilî olarak kalite kontrol işi yapılması şartları birlikte gerçekleşmediğinden davacının idarecilik primine hak kazanmadığı, bu nedenle davanın reddi gerektiği gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozmaya uyularak yapılan yargılama sonunda davacının idarecilik primine hak kazanamadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; davacının 2018 yılına kadar (Q) mührü kullandığını, sonrasında işverenin muvazaa yaparak (M) mührü kullandırdığını, davalının inisiyatifinde olan kadro görevinin adı değil, fiilî olarak yapılan işe bakılması gerektiğini, davacının hangi mührü kullandığının önemli olmadığını, önemli olanın davacının sorumluluk alıp almadığı olduğunu, bozma kararının sürpriz karar yasağını ihlal ettiğini, aynı zamanda müvekkili gibi sorumluluk yüklenmesine rağmen salt (Q) grubu mührü kullanmayan işçilere, kontrol görevlisi veya iş emniyetçisi olmadığı gerekçesiyle dava konusu primin işverence hukuka aykırı olarak verilemeyeceğini, davanın kabulü gerektiğini ileri sürerek temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık, davacının Türk Harb-İş Sendikası ile davalı işveren arasında bağıtlanan 24, 25 ve 26. Dönem Toplu İş Sözleşmelerinin 59 uncu maddelerinin (d) bentlerinde tanımlanan görevi yapıp yapmadığı ile görevi kapsamında, belirtilen toplu iş sözleşmelerinin 52 nci maddesinin (d) bentlerinde düzenlenen (C) grubu idareci primine hak kazanıp kazanmadığı hususundadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun 39 uncu maddesi.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesinin hukukça mümkün olmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davacı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
09.09.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.