"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2024/575 E., 2024/878 K.
KARAR : İstinaf başvurularının esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara Batı 6. İş Mahkemesi
SAYISI : 2020/485 E., 2023/639 K.
Taraflar arasındaki işkolu tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda Kahramankazan Asliye Hukuk Mahkemesinin 18.09.2019 tarihli ve 2019/309 Esas, 2019/401 Karar sayılı kararı ile Ankara Batı İş Mahkemesinin yetkili olduğundan bahisle davanın yetkisizlik nedeniyle usulden reddine karar verilmiştir.
Yetkisizlik kararının istinaf edilmeksizin kesinleşmesi sonrası davacı vekili dava dosyasının yetkili mahkemeye gönderilmesini talep etmiş, yetkili İlk Derece Mahkemesi tarafından yapılan yargılamada davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalılar vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... ve davalı ... ve Savunma İşçileri Sendikası (Güvenlik-İş Sendikası) vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda gereği düşünüldü:
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 361 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca bölge adliye mahkemesince verilen kararlara karşı tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içinde temyiz yoluna başvurulabilir. Temyiz dilekçesinin süresinden sonra verilmesi hâlinde anılan Kanun’un 366 ncı maddesi atfıyla aynı Kanun’un 352 nci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi uyarınca temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekir.
Bölge Adliye Mahkemesi Mahkemesi tarafından verilen karar, davalı ...-İş Sendikası vekiline 13.05.2024 tarihinde tebliğ edilmiş; temyiz dilekçesi ise yasal süre geçirildikten sonra 30.05.2024 tarihinde verildiği anlaşılmış olup açıklanan sebeplerle davalı ...-İş Sendikası vekilinin temyiz isteminin, 6100 sayılı Kanun'un 366 ve 352 nci maddeleri uyarınca reddine karar vermek gerekmiştir.
Davalı ... vekilinin gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı ...-İş Sendikası vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin talebi üzerine davalı ... Bakanlığının, 31.08.2019 tarih ve 30874 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 2019/102 Karar numaralı işkolu tespit kararında; davalı Kazanbel Sınav Belgelendirme İnş. Tur. San. Tic. Ltd. Şti. (Belediye Şirketi) unvanlı işverenliğe ait 1337280.006 Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) sicil numaralı işyerinde Belediyeye ait özel güvenlik hizmetlerinin yürütüldüğü, bu nedenle yürütülen faaliyetlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 19 sıra numaralı savunma ve güvenlik işkolunda yer aldığının tespit edildiği, dava konusu 2019/102 Karar numaralı işkolu tespit kararının 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'na, (6356 sayılı Kanun) 5393 sayılı Belediye Kanunu'na, İşkolları Yönetmeliği'ne ve Yargıtay içtihatlarına aykırı olduğunu, 1337280.006 SGK sicil numaralı işyerinde yürütülen işlerin tamamının niteliği itibarıyla İşkolları Yönetmeliği'nin 20 sıra numaralı genel işler işkolunda yer aldığını, 31.08.2019 tarih ve 30874 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 2019/102 Karar numaralı işkolu tespit kararının; 1337280.006 SGK sicil numaralı işyerinin İşkolları Yönetmeliği'nin 19 sıra numaralı savunma ve güvenlik işkolunda yer aldığı yönündeki kısımlarının iptaline, davalı Şirket işyerinde yapılan işlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 20 sıra numaralı genel işler işkolunda yer aldığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; davanın
yasal süresi içinde açılıp açılmadığının incelenmesi gerektiğini, 31.08.2019 tarihli ve 30874 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 2019/102 Karar numaralı işkolu tespit kararı ile davalı Belediye Şirketine ait 1337280.006 SGK sicil numaralı işyerinde Belediyeye ait özel güvenlik hizmetlerinin yürütüldüğü, bu nedenle yapılan işlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 19 sıra numaralı savunma ve güvenlik işkolunda yer aldığını, davacı tarafın iddialarının haklı olmadığını, müvekkili Bakanlıkça yapılan işlemin hukuka ve mevzuata uygun olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ...-İş Sendikası vekili cevap dilekçesinde; İşkolları Yönetmeliği'nde özel güvenlik faaliyetinin işverenin kimliğinden bağımsız olarak değerlendirildiğini, özel güvenlik görevinin kanunen ayrı bir statüye tâbi olduğunu, bu nedenle davalı Belediye Şirketi bünyesinde çalışan güvenlik görevlilerinin savunma ve güvenlik işkolunda değerlendirilmesinin hukuka uygun olduğunu beyanla davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
3. Davalı ... (Öz ...-Sen Sendikası) vekili cevap dilekçesinde; özel güvenlik hizmeti vermenin belediyelerin görevleri arasında sayılmadığını, bu kapsamda, münhasıran belediyelerin görev alanına girmeyen özel güvenlik hizmetinin, davacının iddiasının aksine, İşkolları Yönetmeliği'nin 20 sıra numaralı genel işler işkolunda yer almayacağını, işyerindeki faaliyet konusunun yapılan işe göre değil de işverenin niteliğine göre belirlenmesi hususunun istisnai olduğunu ve dar yorumlanması gerektiğini, Bakanlıkça yapılan işlemin hukuka ve mevzuata uygun olduğunu beyan ederek davanın reddini istemiştir.
4. Diğer davalılar davaya cevap dilekçesi vermemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; dava konusu işyerinde keşif yapıldığı, söz konusu 1337280.006 SGK sicil numaralı işyerinde çalışan özel güvenlik görevlilerinin sadece dava dışı Belediyeye ait bina ve tesislerin güvenlik hizmetlerini yerine getirdikleri, dava dışı Belediye haricinde hizmet verilmemesi nedeniyle 1337280.006 SGK sicil numaralı işyerinde yürütülen faaliyetlerin niteliği itibarıyla asıl işe yardımcı iş olarak kabul edilmesi ve işyerinin İşkolları Yönetmeliği'nin 20 sıra numaralı genel işler işkolunda yer aldığı gerekçe gösterilerek 31.08.2019 tarih ve 30874 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 2019/102 Karar numaralı işkolu tespit kararının; 1337280.006 SGK sicil numaralı işyerinin İşkolları Yönetmeliği'nin 19 sıra numaralı savunma ve güvenlik işkolunda yer aldığı yönündeki kısmının iptali ile işyerinin 20 sıra numaralı genel işler işkolunda yer aldığının tespitine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davalı ... vekili; davalı Belediye Şirketinin dava dışı Belediyeden ayrı bir tüzel kişiliğe sahip olduğunu, özel güvenlik alanında faaliyette bulunduğunu, itirazlar doğrultusunda yeni bir bilirkişi kuruluna inceleme yaptırılması gerektiğini, müvekkilinin işkolu tespiti kararının hukuka uygun olduğunu ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı ...-İş Sendikası vekili; işkolu tespiti kararına konu işyerinin bağımsız olduğunu, asıl iş yardımcı iş kavramlarının işyeri bağlamında irdelenmesi gerektiğini, davalı Belediye Şirketinin 1337280.006 SGK sicil numaralı işyerinde Belediye hizmet binasının güvenliğinin sağlanması amacıyla özel güvenlik faaliyeti yürütüldüğünü, bu işyerinin genel işler işkoluna dâhil olamayacağını, İşkolları Yönetmeliği'nde yapılan değişikliğin dikkate alınması gerektiğini beyanla istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; dosya içeriğindeki bilgi ve belgeler ile bilirkişi raporunun birlikte değerlendirilmesinden davalı Belediye Şirketine ait 1337280.006 SGK sicil numaralı işyerinde, Kahramankazan Belediyesine ait bina ve eklentilerinin güvenlik hizmetlerinin yerine getirildiği, Belediye dışında bir işyerine hizmet verilmediği, uyuşmazlık konusu işyerinde yürütülen faaliyetlerin niteliği itibarıyla asıl işe yardımcı iş olarak değerlendirilmesi gerektiği, 6356 sayılı Kanun'un 4 üncü maddesi uyarınca, bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de asıl işin yer aldığı işkolunda sayılacağından davalı Belediye Şirketine ait dava konusu işyerinin de asıl işin dâhil olduğu ve genel işler işkolunda yer aldığı gerekçesi ile istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı ...-İş Sendikasının temyiz dilekçesi süreden reddedildiğinden, temyiz sebeplerine yer verilmemiştir
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Kanun'un 4 üncü ve 5 inci maddeleri kapsamında işkolu tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6356 sayılı Kanun’un 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının ilgili kısmı şöyledir:
“ (1) ... Sendikalar kuruldukları işkolunda faaliyette bulunur.
...”
2. 6356 sayılı Kanun’un “İşkolları” kenar başlıklı 4 üncü maddesi de şöyledir:
“(1) İşkolları bu Kanuna ekli (1) sayılı cetvelde gösterilmiştir.
(2) Bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de, asıl işin girdiği işkolundan sayılır.
(3) Bir işkoluna giren işler, işçi ve işveren konfederasyonlarının görüşü alınarak ve uluslararası normlar göz önünde bulundurularak Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.”
3. 6356 sayılı Kanun'un 4 üncü maddesinin gerekçesinin ilgili kısmı şöyledir:
“Bir işyerinin girdiği işkolu bu işyerinde yürütülen asıl işe göre belirlenir. İşyerindeki yardımcı işler de asıl işin dâhil olduğu işkolundan sayılır. Bir işyerinde yürütülen yardımcı işin alt işveren tarafından üstlenilmesi halinde, bu iş artık asıl işveren yönünden yardımcı iş olarak kabul edilemez. Bu işler alt işveren bakımından asıl iş kabul edilir ve işkolu buna göre belirlenir.”
4. 6356 sayılı Kanun’un “İşkolunun tespiti” kenar başlıklı 5 inci maddesi ise şöyledir:
“(1) Bir işyerinin girdiği işkolunun tespiti Bakanlıkça yapılır. Bakanlık, tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, kararın yayımından itibaren on beş gün içinde dava açabilir. Mahkeme iki ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi iki ay içinde kararını verir. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay, uyuşmazlığı iki ay içinde kesin olarak karara bağlar.
(2) Yeni bir toplu iş sözleşmesi için yetki süreci başlamış ise işkolu değişikliği tespiti bir sonraki dönem için geçerli olur. İşkolu tespit talebi ve buna ilişkin açılan davalar, yetki işlemlerinde ve yetki tespit davalarında bekletici neden sayılmaz.
(3) İşkolu değişikliği yürürlükteki toplu iş sözleşmesini etkilemez.”
5. 19.12.2012 tarihli ve 28502 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İşkolları Yönetmeliği’nin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının tespit tarihinde yürürlükte bulunan metni şöyledir:
“(1) Bir işyerinin hangi işkoluna girdiği konusunda anlaşmazlık çıkması halinde, ilgililerin başvurusu üzerine, işkolu, o işyerinde yürütülen işin niteliğine göre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenir. Bakanlık tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununun 5 inci maddesine göre kararın yayımından itibaren onbeş gün içinde dava açabilir.”
6. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı ... vekilinin temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
A. Davalı ...-İş Sendikası Temyizi Yönünden
Davalı vekilinin temyiz dilekçesinin süreden REDDİNE,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde davalı Sendikaya iadesine,
B. Davalı ... Temyizi Yönünden
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalı ... harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
09.09.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.