"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 47. Hukuk Dairesi
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacılar vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde; davalı Şirketin kaptan pilotlarından olan ...'un 17.09.1997 tarihinde vefat ettiğini, yasal mirasçılarının davalıdan indirimli bilet hakkı bulunmasına rağmen davalının bu hakkı yasal mirasçılarına kullandırmadığını ileri sürerek davalıdan indirimli bilet hakları olduğunun tespiti ile bu hakkın kullandırılmaması nedeniyle her biri için 250,00 TL olmak üzere toplam 500,00 TL tazminatın davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı süresinin dolduğunu, ...'un 28.05.1987 tarihinde kendi isteği ile istifa ettiğini, 15.06.1989 tarihinde yeniden işe alındığını, daha sonra Yönetim Kurulu kararı ile Sun Express Havayolları AŞ 'de eğitim pilotu olarak görevlendirildiğini; ancak daha sonra iş sözleşmesinin sona erdirildiğini, iş sözleşmesinin emeklilik nedeniyle sona erdirilmediğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; ... İşlemleri Prosedürü'ne göre davacıların pass bilet hakkından yararlanabilmesi için murisin iş sözleşmesinin, emeklilik nedeniyle sona ermesi gerekmekte olup oysa murisin iş sözleşmesine görevine haklı bir sebep olmaksızın devam etmemesi nedeniyle Disiplin Kurulu kararı ile son verildiği, buna göre davacıların pass bilet hakkından ve indirimli bilet uygulamasından yararlanamayacağı, benzer davaya ilişkin İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 25. Hukuk Dairesinin 2017/2955 Esas, 2018/1437 Karar sayılı kararında davanın reddine dair verilen karara karşı yapılan istinaf başvurusunun reddedildiği, aynı konuya ilişkin verilen ret kararının Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 2017/20864 Esas, 2018/4027 K.arar sayılı kararı onandığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulması üzerine Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile Mahkemenin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmadığından davacılar vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
Davacılar vekili temyiz dilekçesinde;
1.Murisin Türk Hava Yolları Uçuş İşletmeleri başkan muavini olarak görev yapmakta iken Emekli Sandığından 01.02.1978 tarihinde emekli olduğunu, davalının Mahkemeyi yanılttığını, murisin emekli olduktan sonra da iş sözleşmeleri ile sözleşmeli kaptan pilot olarak çalıştığını, davalının iştiraki bulunan ...AŞ eğitim pilotu olarak da çalıştığını, ancak bu görevleri sözleşmeli personel olarak yerine getirdiğini,
2. Bilirkişi incelemesi yapılması talepleri olmasına rağmen Mahkemece bilirkişi incelemesi yapılmadığını, davacıların senelerce PASS bilet haklarını kullanmalarına karşın bu hakkın tek taraflı olarak kaldırıldığını ileri sürmüştür.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Uyuşmazlık, davacıların davalıdan indirimli bilet hakkının olduğunun tespiti ile alacak istemine ilişkindir.
1.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına, temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere ve özellikle davacıların mirasbırakanının 4857 sayılı İş Kanunu'na tâbi çalışma dönemlerinin emeklilik nedeniyle son bulmadığının, bu nedenle sözü edilen dönemler için taleplerin reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik bulunmadığının anlaşılmasına göre, davacılar vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Dairemizce dosyanın eksiklik talebiyle geri çevrilmesi üzerine gelen cevabî yazıda; davacının 24.07.1964-02.01.1978 tarihleri arasında davalıda geçen çalışmasının emeklilik nedeniyle sona erdiği ve davacının Uçuş İşletmeleri Başkanlığı başkan muavini olarak 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu ( 5434 sayılı Kanun) kapsamında emekli olduğu bildirilmiştir.
Mahkemenin görevi gibi yargı yolu da kamu düzenine ilişkindir. Bu sebeple, yargılamanın her aşamasında yargı yolunun caiz olup olmadığının mahkemece resen gözetilmesi gerekir. Görülmekte olan bir davada iş mahkemesinin görevli olmadığının belirlenmesi hâlinde adli yargı görevli ise davanın göreve ilişkin dava şartı yokluğu nedeniyle usulden reddine ve dosyanın görevli hukuk mahkemesine gönderilmesine karar verilmesi gerekir. Buna karşılık idari yargının görevli olması durumunda, davanın yargı yoluna ilişkin dava şartının mevcut olmaması sebebiyle nedeni ile usulden reddi kararı ile yetinilir; ayrıca gönderme kararı verilemez.
7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun 5. maddesi uyarınca 4857 sayılı İş Kanunu'na (4857 sayılı Kanun) göre işçi sayılan kimselerle işveren veya işveren vekilleri arasında, iş sözleşmesinden veya 4857 sayılı Kanuna dayanan her türlü hak iddialarından doğan hukuk uyuşmazlıklarının çözüm yeri iş mahkemeleridir.
Somut davada ise 24.07.1964-02.01.1978 tarihleri arasındaki 5434 sayılı Kanun kapsamında emeklilik nedeniyle son bulan çalışma dönemi bakımından; davacıların mirasbırakanı ile davalı arasındaki uyuşmazlık, hizmet sözleşmelerine tâbi işçiler ile işveren veya işveren vekilleri arasında, iş ilişkisi nedeniyle sözleşmeden veya kanundan kaynaklı olmayıp sözü edilen dönemde işçi işveren ilişkisi bulunmamaktadır. Buna göre 24.07.1964-02.01.1978 tarihleri arasındaki çalışma dönemi yönünden uyuşmazlığın çözümünde, idari yargı görevli olduğundan davanın, yargı yolunun caiz olmaması nedeniyle dava şartı yokluğundan usulden reddi gerektiği gözetilmeden karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgililere iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
26.02.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.