"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi
DAVA TARİHİ : 21.03.2018
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak verilen karar; davalı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (Bakanlık) vekili, davalı T. ... Sendikası vekili ve davalı ... ... Tur. ve Unlu Mamulleri San. ve Tic. Ltd. Şti. (... Ltd. Şti.) vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; ... Sendikasının talebi üzerine, davalı Bakanlığın 06.03.2018 tarihli ve 30352 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 2018/11 Karar numaralı işkolu tespit kararında, "Akıncılar mah. ... cd. No:93 .../Uşak" adresinde yapılan işin bordür, kilitli parke oluk gibi beton elemanlarının üretiminin ve üretim sonrasında döşenmesi işi olduğu gerekçeleriyle ... Belediye Başkanlığı iştirakı olan ... Ltd. Şti. işyerlerinde yürütülen işlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 11 sıra numaralı çimento, toprak ve cam işkoluna girdiğinin tespit edildiğini, ... Belediyesi, ... Ltd. Şti. işyerlerinde yürütülen işlerin niteliği itibarıyla yürütülmesi belediyelerin görev ve sorumluğuna bırakılan işlerden olduğunu, işyerinde yapılan diğer işlerin asıl iş olan belediye hizmetlerinin yürütülmesine yardımcı nitelikte olduğunu, bunun sonucu olarak tespite konu işletmede yapılan işlerin tamamının İşkolları Yönetmeliği'nin 20 sıra numarasında yer alan genel işler işkoluna girdiğinin göz ardı edildiğini iddia ederek davalı Bakanlığın ... Ltd. Şti. tarafından yapılan işlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 11 sıra numaralı çimento, toprak ve cam işkoluna girdiğine dair 2018/11 Karar numaralı işkolu tespit kararının iptaline, 5393 sayılı Belediye Kanunu'nda yer alan yasal düzenlemeler gereğince, ... Belediye Başkanlığı iştiraki olan ... Ltd. Şti. işyerlerinde yürütülen asıl ve yardımcı işlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 20 sıra numaralı genel işler işkoluna girdiğinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı Bakanlık vekili cevap dilekçesinde; ... Ltd. Şti. unvanlı işverenliğe ait ....064 Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) sicil numaralı "Akıncılar mah. ... Cad. No:93 .../Uşak" adresindeki işyerinde; bordür, kilitli parke oluk gibi beton elemanlarının üretiminin ve üretim sonrasında döşenmesi işlerinin yapıldığını, hizmetin Belediyeye özgülenmediğini, özel şahıslara da bu hizmetin verildiğini, işçilerin de ağırlığının taş döşeme ve parke üretiminde çalıştığının tespit edildiğini, ... Ltd. Şti. unvanlı işverenliğe ait ... SGK sicil numaralı "Gölbahçe Mah. ... Bulvarı No:190/103 .../Uşak" adresindeki işyerinde ise beton elemanlı üretilen işyerine bağlı olarak beton elemanları üretimine ilişkin sipariş ile fatura gibi evrakın veri girişi işlerinin yürütüldüğünün tespit edildiğini, üretim işlerinin yapıldığı işyeri, veri girişi, sipariş ve fatura işlerinin yapıldığı, işyerinin her ikisi de hukuki birlik, amaç birliği ve yönetim birliği bakımından birbirine bağlı işyerleri olup bu nedenle her iki işyerinde yapılan işlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 11 sıra numaralı çimento, toprak ve cam işkolunda yer aldığının tespit edildiğini savunarak davanın reddini talep etmiştir.
2. Davalı T. ... Sendikası vekili cevap dilekçesinde; Bakanlık tarafından yapılan tespitin doğru olduğu, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından, ... Ltd. Şti.nin İşkolları Yönetmeliği'nin 11 sıra numaralı çimento, toprak ve cam işkoluna girdiğine ilişkin 2018/11 karar numaralı işkolu tespit kararı verildiğini, Şirket tarafından yapılan işlerin yardımcı iş niteliği taşımadığını, ... Ltd. Şti.nin belediye iştirakı olması durumunda dahi, bu Şirketin ürün ve hizmetlerinin sadece belediye hizmetlerine tahsis edilmesi, başka bir anlatımla başka kişi ya da kurumlara mal satılmaması ve hizmet vermemesi gerektiğini, ... Ltd. Şti. tarafından yapılan işlerin genel işler işkoluna girdiği kabul edilse dahi, tespit kararının bir sonraki dönem için geçerli olacağını savunarak davanın reddini talep etmiştir.
3. Diğer davalılar cevap vermemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 07.01.2022 tarihli kararı ile; Bakanlığın tespitinin yerinde ve hukuka uygun olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
İlk Derece Mahkemesinin 07.01.2022 tarihli kararına karşı süresi içinde davacı vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulması üzerine İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 19. Hukuk Dairesinin 01.07.2022 tarihli kararı ile; başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
Bölge Adliye Mahkemesinin 01.07.2022 tarihli kararının süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Dairece, Şirketin ürettiği mal ve hizmetlerin ağırlıklı olarak belediyeye satılıp satılmadığının açıklığa kavuşturulması gerektiği, yapılan araştırmanın eksik ve hüküm kurmaya yeterli bulunmadığı, işkolu tespit tarihi olan 06.03.2018 tarihinden önceki dönemde ... SGK sicil numaralı işyerine ilişkin mali ve ticari kayıtların getirtilmesi, beton elemanlarının üretiminin ve üretimi sonrasında döşenmesi işlerininin hacmi ile ne kadarının ... Belediyesine özgülendiği hususlarının somut ve denetime elverişli şekilde belirlenmesi, belirtilen hususların tespiti için mali müşavir bilirkişi de dâhil edilerek daha önce rapor tanzim eden bilirkişi kurulundan ek rapor alınması ve oluşacak sonuca göre değerlendirme yapılması gerektiği gerekçesiyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; uyulan bozma ilâmı doğrultusunda yapılan araştırma neticesinde bilirkişi raporunda 2017 yılında %85,75 ürünün ... Belediyesine kalanının diğer kişilere, 2018 yılında 06.03.2018 tarihine kadar mamullerin %96,36'sının ... Belediyesine kalanının diğer kişilere satıldığı, beton elemanları üretim faaliyetinin belediye hizmetlerinin yerine getirilmesi amacıyla yapılması hâlinde belediye hizmetinden sayılacağı dikkate alınarak davanın kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
1. Davalı Bakanlık vekili ile davalı T. ... Sendikası vekili cevap dilekçesinde belirttiği sebeplerle kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı ... Ltd. Şti. vekili dilekçesinde; özel şahıslara da hizmet verildiğinden hizmetin belediyeye özgülenmediğini, işkolu tespit kararının hukuka uygun olduğunu, müvekkili aleyhine harç ve yargılama gideri hükmedilemeyeceğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle kararın bozulmasını talep etmiştir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Uyuşmazlık, işkolu tespitine itiraz istemine ilişkindir.
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı Bakanlık vekili ile davalı T. ... Sendikası vekili ve davalı ... Ltd. Şti. vekillerinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. İlk Derece Mahkemesince yazılı gerekçe ile davanın kabulüne karar verilmesi yerindedir. Bununla birlikte, davanın tam kabulüne ve işkolu tespit kararının iptaline karar verilmesine karşın (1038073) sicil numaralı işyeri bakımından hüküm kurulmaması doğru olmamıştır.
3. Davalı Bakanlık harçtan muaf olmasına karşın, bu hususun gözetilmemesi de isabetsizdir.
Ne var ki bu hataların giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 370/2 hükmü uyarınca mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Kararı temyiz eden davalıların diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararında;
Hüküm fıkrasının "1b." bendinde yer alan "... SGK sicil numaralı işyerinde" ibaresinin çıkartılarak yerine "....064 ve ... SGK sicil numaralı işyerlerinde" ibaresinin yazılması;
Hüküm fıkrasının "5a." bendinde yer alan "davalıdan" ibaresinin çıkartılarak yerine "harç giderlerinin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı dışındaki davalılardan müteselsilen, diğer yargılama giderinin tüm davalılardan müteselsilen" ibaresinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde davalılar ... Ltd. Şti. ve T. ... Sendikasına iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
06.02.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.