"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
...
DAVA TÜRÜ : ALACAK
Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davacı vekili ile davalılardan ... tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı isteminin özeti:
Davacı vekili, Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu'nun 1998 yılı raporunda 1992 yılından kaynaklanan 425.543 Fransız Frangı tutarındaki alacağın doğması ve tahsil edilmesinde sorunlara yol açan personelin sorumluluğu nedeniyle teftiş kurulunca yapılan soruşturma sonunda dönemin ... Seyahat Acentesi Müdürü ..., ... ve Mali Analiz Şefi ...'den tahsili yönünde karar verildiğini, bu nedenle ...’un 425.543 Fransız Frangının tamamından (bu miktardan 189.636 F.F ... ile birlikte, 235.907 Fransız Frangından ... ile birlikte sorumlu olmak üzere) alacakların davalılardan tahsilini istemiştir.
Davalı cevabının özeti:
Davalı ... vekili, müvekkilinin davacı şirkette bulunmadığı, ayrıldığı tarihlerde anılan şirkete hizmet verilip parası alınmayarak kurum zararının arttığını, müvekkilinin sorumlu olamayacağını, dava konusu sözleşmedeki imzanın usuli mahiyette olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
Davalı ... vekili, davacının zararı da, faili de 1994 yılında öğrendiğini Borçlar Kanunu'nun 60. maddesi gereği bir yıllık zaman aşımı süresinin geçtiğini, müvekkilinin sözleşmeyi mali analiz şefi olarak imzaladığını, sorumluluğun kendisinde olmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
Diğer davalı ... davaya cevap dilekçesi vermemiş, bilahare verdiği dilekçede, davalı ...'ye yapılan tebligatların geçersiz olduğunu, taleplerin davacının ve acentenin statüsü, yetkileri, yükümlülükleri hakkındaki mevzuata, karar almaya ve yerine getirmeye ilişkin fiili uygulamaya aykırı olduğunu, müvekkiline sorumluluk yüklenemeyeceğini, zamanaşımı gerçekleştiğini, faiz talebinin isabetsiz olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir
Mahkeme kararının özeti:
Mahkemece, toplanan delillere ve bilirkişi raporuna göre, Dairemizin 29.06.2016 tarihli 2016/20824 esas, 2016/15584 karar sayılı bozma ilamına uyulmasına karar verilip yapılan tahkikat sonucu 13/05/2020 tarihli heyet raporu hükme esas alınarak söz konusu raporda değinilen gerekçelere aynen iştirak edilerek; davacının 1992 yılında meydana gelen 189,636 FF tutarlı zararından davalıların sorumlu olmadıkları, 1193 (1993 olmalı) yılında meydana gelen 235,907 FF tutarlı zarardan davalı ...'un sorumlu olduğu, davalı ...'nün bu meblağ nedeniyle sorumluluğunun bulunmadığı, 1193 (1993 olmalı) yılından davacının uğradığı zarardan dolayı diğer davalıların sorumluluğunun bulunmadığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Temyiz:
Karar süresi içinde davacı vekili ve davalı ... tarafından temyiz edilmiştir.
Gerekçe:
Taraflar arasında, davacının uğradığı zarardan davalıların sorumluluklarının bulunup bulunmadığı ve kusur oranlarına göre sorumlu tutulabilecekleri zararın miktarı uyuşmazlık konusudur.
Somut uyuşmazlıkta, davaya konu zarar talebi, işçilerin sözleşmeye aykırılığı ve haksız fiil iddialarına dayanmaktadır. Diğer yandan, dosya, eldeki iş bu bozmadan önce biri usul bozması olmak üzere 5 kere bozma geçirmiştir. En son bozma ilamında alacağın zamanaşımına uğramadığı belirtilerek, bilirkişi raporlarının yetersizliği, davalıların sorumluluklarının gereği gibi irdelenmediği, kusurlarının incelenmediği ve bilirkişi raporları arasındaki çelişkilerin giderilmediği yönünde hüküm bozulmuştur.
Bozma üzerine aldırılan hükme esas alınan bilirkişi raporunun 36. sayfasında organizasyon şemasına göre ... Turizm Seyahat Acentası (...) Şube Müdürlüğünün İşletmeler Başkanlığına bağlı olduğu, İşletmeler Başkanlığının ise Genel Müdür Yardımcılığına bağlı bir birim olduğu, Görev Yetki ve Sorumluluk Yönetmeliğinde ise; İşletmelerin uygulayıcı olup, İşletmeler Başkanlığının ise İşletmeler bünyesinde yer alan hizmet birimlerinin çalışmaları ile ilgili düzenlemeleri yapmak, esasları belirlemek, uygulamaları izlemek, denetlemek ve değerlendirmek keza; İşletmelerin organizasyon, planlama, program, bütçe, pazarlama ve satış esaslarını belirlemek, gerekli tedbirleri düzenlemek, çalışmaları koordine etmek ve izlemek görevlerinin olduğu, somut olayda İşletmeler Başkanlığının, ... ... Şubesindeki işler problem haline geldikten sonra (31.1.1994 tr 545 sayılı ve 21.03.1994 tr 1672 sayılı yazıları ile ...’ya hitaben yazmak suretiyle) müdahalede bulunduğu, ve yurt dışındaki firmaya hitaben yazı yazdığı, ödeme planı sunduğu, bu duruma göre İşletmeler Başkanlığının her mizan döneminde müdahale ve degerlendirmeleri olsaydı, bunları işletmeye iletseydi gereken tedbirlerin (hizmeti durdurma, ceza uygulama v.b.) alınmasının mümkün olabileceği buna göre 1993 yılında meydana gelen zararda dönemin işletmeler Başkanı olan kişinin de müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulması gerekmesine karşın soruşturma ve teftiş raporlarında adı geçmediği ve davalı sıfatı bulunmadığı gerekçesiyle 1992 yılına ilişkin zararın terör nedeniyle görev zararı sayılması gerektiği, 1993 yılına ilişkin zarardan ise davalılardan ...’un sorumlu olduğu diğer davalıların sorumlu olmadığı değerlendirilmiştir.
Ayrıca dosyaya ibraz edilen Görev Yetki ve Sorumluluk Yönetmeliğinde Mali İşler Başkanlığının da 7.ve 8. maddelerde alacak ve borçların izlenmesini ve zamanında ifasını sağlayacak tedbirleri almak, tahsilat ve tediye programlarını ve işlemlerini yapmak, bu konulardaki uygulmaları izlemek görevinin olduğu anlaşılmaktadır. Ayrıca Genel Kuralları düzenleyen Yönetmeliğin 13. maddesi de dikkate alınmalıdır.
Görev ve yetkiye göre sorumluluk ve kusur oranı belirlenirken sorumlu kişiler hakkında soruşturma yapılıp yapılmaması veya dava açılıp açılmaması da önemli değildir.
Somut olayda; davacı ...Ş.’nin 1992, 1993 yılında Kamuran ...’ya ait Fransa ve İspanyada kurulan ...,... ’Golondrina firmaları ile yapılan sözleşmelerin yapılış ve uygulanması süreçleri bilanço mizan v.b kayıtlar, üst mercilerin bilgilendirilip bilgilendirilmediği, alacağın tahsili yönünde kurum yetkililerinin üzerine düşeni yapıp yapmadığı hususları birlikte değerlendirilerek, zararın oluşmasında sorumluların yıllara göre (hakkında dava açılmayan ve soruşturma yapılmayan kişiler de dahil) belirlenmesi ve kusur oranları da tüm sorumlular için ayrı ayrı belirlenerek davalıların kusur oranlarına göre sorumlu oldukları miktarın ayrıca belirlenmesi gerekmektedir. Başka kişilerin de sorumlu olabileceği değerlendirmesiyle kusur oranı belirlenmeksizin değerlendirme yapılması isabetsiz olmuştur. Açıklanan hususların karşılanması için, bilirkişi heyetinden ek rapor ya da gerektiğinde konusunda uzman yeni bir bilirkişi heyetinden rapor alınarak sonuca gidilmelidir.
Dava tarihi 08/06/2001 olmasına rağmen gerekçeli karar başlığında 04.02.2014 olarak yazılması da hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgililere iadesine, 27.10.2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.