"İçtihat Metni"
BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 3. Hukuk Dairesi
...
DAVA TÜRÜ : ALACAK
İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... İş Mahkemesi
Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin Türkiye Kömür İşletmesi Kurumu'na bağlı ... Linyitleri İşletmesi Müessesesi Müdürlüğü'nün ... Bölgesinde Lavvar Tesislerinde görünüşte taşeron firma işçisi olarak çalıştığını, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı iş müfettişleri tarafından 22.10.2010 tarihli inceleme raporu ile alt işverenlik sözleşmesinin muvazaaya dayandığı tespitinde bulunulduğunu, itiraz üzerine ... 1. Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi'nin 2010/581 esas, 2011/484 karar sayılı ilamıyla alt işverenlilk sözleşmesinin muvazaalı olduğu belirtilerek davanın reddine karar verildiğini, kararın Yargıtay tarafından onandığını, muvazaalı alt işverenlik sözleşmesi nedeniyle davacının başlangıçtan itibaren asıl işveren işçisi olduğunu, eşitlik ilkesi uyarınca dengi kadrolu işçilerin almış olduğu hakların davacıya ödenmesi gerektiğini belirterek ücret farkı ve ilave tediye alacağı talebinde bulunmuştur.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili davanın reddini savunmuştur.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:
İlk Derece Mahkemesince, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak, davalı ve feri müdahiller arasındaki ilişkinin geçerli bir asıl işveren alt işveren ilişkisine dayanmadığı, muvazaaya dayandığı gerekçesi ile davacının davasının kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Özeti:
Hükmün davalı ve feri müdahil vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi 03/05/2018 tarih 2017/2404 esas ve 2018/677 karar sayılı ilamı ile davalı ve feri müdahiller arasında imzalan sözleşmeye konu işin alt işverene verilebileceği, muvazaalı olmadığı gerekçesiyle davalının istinaf başvurusunun kabulüne, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve davanın reddine karar verilmiş, verilen karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Temyiz incelemesi sonucu Dairemizce; “Emsal dosyalar ve Teftiş Kurulu Başkanlığı raporunun iptali için açılan dava dikkate alındığında davacının dava ettiği ihale dönemlerini kapsayan ve davalı ile ...- ... Ortaklığı arasındaki ilişkinin muvazaaya dayandığının kabul edildiği kesinleşmiş yargı kararlarının bulunduğu anlaşılmakta olup daha önce izah edildiği üzere söz konusu dönemle sınırlı olarak muvazaanın varlığının kabulü ile sonuca gidilmesi gerekmektedir. Bu husus gözetilmeden yazılı gerekçeyle davanın reddine karar verilmesi hatalı olup bozma sebebidir.'' gerekçesiyle, ... Bölge Adliye Mahkemesi 3.Hukuk Dairesi'nin; kararının bozulmasına, dosyanın Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir. ... Bölge Adliye Mahkemesi 3.Hukuk Dairesinin 06/04/2021 tarih 2021/497 esas, 2021/675 karar sayılı ilamı ile bozma ilamına uyulmasına karar verilerek, Davalı Türkiye Kömür İşletmeleri Genel Müdürlüğünün ve Feri Müdahiller ... İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş-... Madencilik Sanayi Ticaret A.Ş. 'nin istinaf başvurusunun esastan reddine, karar verilmiştir. Bu seferde dairemizce “Somut olayda, Bölge Adliye Mahkemesi tarafından 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 373/3. maddesi gereğince bozma ilamına uyulduğuna göre bundan sonra Mahkemece yapılacak iş bozmaya ve Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 297. maddesine uygun yeni bir karar vermekten ibarettir. ... İş Mahkemesinin 2017/278 esas - 2017/429 karar sayılı kararının ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesinin 03/05/2018 tarih 2017/2404 esas ve 2018/677 karar sayılı kararıyla kaldırıldığı gözetilmeksizin yazılı olduğu üzere istinaf isteminin reddi şeklinde hüküm oluşturulması usul hukukuna açıkça aykırılık oluşturmaktadır. Hal böyle olunca, bozma ilamına göre, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 297. maddesine aykırı olmayacak biçimde yeni bir karar verilmesi için hüküm bozulmalıdır.” Gerekçesiyle ... Bölge Adliye Mahkemesinin kararının bozulmasına karar verilmiştir. ... Bölge Adliye Mahkemesi 3.Hukuk Dairesinin 14/09/2021 tarih 2021/1430 esas, 2021/1389 karar sayılı ilamı ile bozma ilamına uyulmasına karar verilerek, Dairelerinin ... İş Mahkemesinin 2017/278 Esas - 2017/429 Karar sayılı kararının ortadan kaldırılmasına dair 03/05/2018 tarih ve 2017/2404 E.- 2018/677 K. sayılı ilamının Ortadan Kaldırılmasıyla ;... İş Mahkemesinin 2017/278 Esas - 2017/429 Karar sayılı kararına karşı davalı TKİ Genel Müdürlüğünün ve feri müdahiller ... İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş-... Madencilik Sanayi Ticaret A.Ş. 'nin istinaf başvurusunun ayrı ayrı esastan reddine, karar verilmiştir
Temyiz:
Hüküm davalı ... vekilince temyiz edilmiştir.
Gerekçe:
1-6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 371 ve devamı maddelerinde temyiz incelemesi neticesinde bozma sebebi yapılacak hususlar ve bozma kararı üzerine yapılacak işlemler düzenlenmiştir. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 373 üncü maddesinin ilgili bölümü ise şöyledir: "....Bölge adliye mahkemesinin düzelterek veya yeniden esas hakkında verdiği karar Yargıtayca tamamen veya kısmen bozulduğu takdirde dosya, kararı veren bölge adliye mahkemesi veya uygun görülen diğer bir bölge adliye mahkemesine gönderilir.
Bölge adliye mahkemesi, 344 üncü madde uyarınca peşin alınmış olan gideri kullanmak suretiyle, kendiliğinden tarafları duruşmaya davet edip dinledikten sonra Yargıtayın bozma kararına uyulup uyulmayacağına karar verir..."
Zira, artık burada ilk derece mahkemesinin bir kararı mevcut değildir; bozulan karar bölge adliye mahkemesinin kararıdır, bu nedenle dosya kararı bozulan mahkemeye gönderilmektedir. Bölge adliye mahkemesi, yaptığı değerlendirmede bozma kararının doğru olduğu kanaatine varırsa bozmaya uyma kararı verecektir. Bu kararın anlamı, bölge adliye mahkemesinin vermiş olduğu önceki kararının hatalı olduğu ve Yargıtay'ın bozma kararı doğrultusunda yeniden inceleme yaparak bir karar vereceğidir. Bozmaya uyma kararı ile bozma kararı lehine olan taraf için bir usuli müktesep hak doğar (Pekcanıtez Usul-Medeni Usul Hukuku, 15. Bası, ... 2017 III.Cilt, Sh.2302 vd.).
Dosya kapsamından; İlk Derece Mahkemesince, davanın kısmen kabulüne ilişkin olarak verilen kararın davalı ve feri müdahiller vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi tarafından İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasıyla, davanın reddine karar verilmiş, kararın davalı ve feri müdahiller vekilleri tarafından temyizi üzerine Dairemizce, “Emsal dosyalar ve Teftiş Kurulu Başkanlığı raporunun iptali için açılan dava dikkate alındığında davacının dava ettiği ihale dönemlerini kapsayan ve davalı ile ...- ... Ortaklığı arasındaki ilişkinin muvazaaya dayandığının kabul edildiği kesinleşmiş yargı kararlarının bulunduğu anlaşılmakta olup daha önce izah edildiği üzere söz konusu dönemle sınırlı olarak muvazaanın varlığının kabulü ile sonuca gidilmesi gerekmektedir. Bu husus gözetilmeden yazılı gerekçeyle davanın reddine karar verilmesi hatalı olup bozma sebebidir.” gerekçesiyle bozularak Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmiştir. Bölge Adliye Mahkemesince bozma ilamına uyularak yapılan yargılama neticesinde, davalı ve feri müdahiller vekillerinin istinaf başvurusunun HMK'nın 353/b-1 maddesi uyarınca esastan reddine karar verilmiştir. Bu seferde Dairemizce “Somut olayda, Bölge Adliye Mahkemesi tarafından 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 373/3. maddesi gereğince bozma ilamına uyulduğuna göre bundan sonra Mahkemece yapılacak iş bozmaya ve Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 297. maddesine uygun yeni bir karar vermekten ibarettir. ... İş Mahkemesinin 2017/278 esas - 2017/429 karar sayılı kararının ... Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesinin 03/05/2018 tarih 2017/2404 esas ve 2018/677 karar sayılı kararıyla kaldırıldığı gözetilmeksizin yazılı olduğu üzere istinaf isteminin reddi şeklinde hüküm oluşturulması usul hukukuna açıkça aykırılık oluşturmaktadır. Hal böyle olunca, bozma ilamına göre, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 297. maddesine aykırı olmayacak biçimde yeni bir karar verilmesi için hüküm bozulmalıdır.” gerekçesiyle ... Bölge Adliye Mahkemesinin kararının bozulmasına karar verilmiştir. ... Bölge Adliye Mahkemesince bozma ilamına uyulmasına karar verilerek, Dairelerinin İlk Derece Mahkemesinin kararının ortadan kaldırılmasına dair ilamının ortadan kaldırarak İlk Derece Mahkemesinin kararına karşı davalı ve feri müdahiller vekillerinin istinaf başvurusunun ayrı ayrı esastan reddine şeklinde karar verildiği anlaşılmaktadır.
Somut olayda; Bölge Adliye Mahkemesi tarafından, bozma kararına uyulduğuna göre, bundan sonra yapılacak iş; bozmaya uygun olarak, yeniden esas hakkında karar vermekten ibarettir. Buna rağmen, Bölge Adliye Mahkemesince bozma gerekleri yerine getirilmeden ve Yargıtay bozma ilamı yanlış yorumlanarak, daha öncesinde kaldırılmasına karar vermekle hükümsüz hale gelen İlk Derece Mahkemesi kararına karşı davalı ve feri müdahillerin yaptığı istinaf başvurusunun tekrardan incelenerek esastan reddine karar verilmiş olması, usul ve kanuna aykırı olup bozmayı gerektirir.
2-Bozma nedenine göre temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine gerek görülmemiştir.
SONUÇ: Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebepten/sebeplerden dolayı BOZULMASINA, dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, peşin alınan temyiz karar harcının istek halinde ilgiliye iadesine,10.11.2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.