"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : SENDİKA AİDAT ALACAĞI
Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi taraflar vekillerince istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı İsteminin Özeti:
Davacı Sendika vekili, 15/10/2008-14/10/2011 tarihleri arası dönem için üyelik ve dayanışma aidatlarının ödenmediğini iddia ederek fazlaya ilişkin dava ve talep hakları saklı kalmak üzere; 5.000,00 TL. üyelik ve dayanışma aidatı asıl alacağının, toplu iş sözleşmeleri gereği ödenmesi gereken temerrüt tarihlerden itibaren işleyen en yüksek işletme kredi faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı, davanın reddini talep etmiştir.
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkeme, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanarak davacı Sendika’nın üyesi işçilerin ücretlerinden kesilen ve sendika hesabına yatırılmayan üyelik ve dayanışma aidat kesintilerinin bulunduğu, 2861 sayılı Sendikalar Kanunun 61. ve 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununun 18-39 maddeleri uyarınca, 15/10/2008 ilâ 14/10/2011 tarihleri arasında yürürlükte olan toplu iş sözleşmeleri için davalı kurumun aidat alacaklarını davacı Sendikanın hesabına yatırmadığı bu nedenle davacının 18.712,01 alacağı bulunduğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Temyiz:
Kararı taraflar temyiz etmiştir.
Gerekçe:
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalının tüm, davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
Dava, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun 18. maddesi ile mülga 2821 sayılı Sendikalar Kanunu'nun 61. maddesi kapsamında, sendika üyelik ve dayanışma aidat alacaklarının tahsili istemine ilişkindir.
6356 sayılı Kanun'un 18. maddesinin ikinci fıkrasına göre “Üyelik ve dayanışma aidatları, yetkili işçi sendikasının işverene yazılı başvurusu üzerine, işçinin ücretinden kesilmek suretiyle ilgili sendikaya ödenir.” hükmü, aynı maddenin üçüncü fıkrasına göre de “Yukarıdaki hükümlere göre ödenmesi gereken aidatı kesmeyen veya kesmesine rağmen bir ay içinde ilgili işçi sendikasına ödemeyen işveren, bildirim şartı aranmaksızın aidat miktarını bankalarca işletme kredilerine uygulanan en yüksek faiziyle birlikte ödemekle yükümlüdür.” düzenlemesi mevcuttur.
Mülga 2821 sayılı Kanun'un 61. maddesinin birinci fıkrasına göre ise “İşyerinde uygulanan toplu iş sözleşmesinin tarafı olan işçi sendikasının, toplu iş sözleşmesi yapılmamışsa veya sona ermişse yetki belgesi alan işçi sendikasının yazılı talebi ve aidatı kesilecek sendika üyesi işçilerin listesini vermesi üzerine, işveren sendika tüzüğü uyarınca üyelerin sendikaya ödemeyi kabul ettikleri üyelik aidatını ve Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanunu gereğince sendikaya ödenmesi gerekli dayanışma aidatını, işçilere yapacağı ücret ödemesinden kesmeye ve kestiği aidatın nevini belirterek tutarını ilgili sendikaya vermeye ve kesinti listesini sendikaya göndermeye mecburdur.” düzenlemesi, aynı maddenin ikinci fıkrasına göre ise “Yukarıdaki fıkra gereğince sendika tüzüğüne uygun olarak kesilmesi istenilen aidatı kesmeyen işveren ilgili sendikaya karşı kesmediği veya kesmesine rağmen bir ay içinde ilgili kuruluşa göndermediği miktar tutarınca genel hükümlere göre sorumlu olduktan başka aidatı sendikaya verinceye kadar bankalarca işletme kredilerine uygulanan en yüksek faizi ödemek zorundadır.” düzenlemesi mevcuttur.
Belirtilen kanuni düzenlemelere göre, bir işyerinde veya işletmede toplu iş sözleşmesi yapmak için yetki belgesi alan işçi sendikasının, yetki belgesine konu işyeri veya işletmede çalışan üyesi işçilerin listesini ve sendika tüzüğüne göre üyelerin sendikaya ödemeyi kabul ettikleri üyelik aidatını işverene bildirmesi ve bu listeye göre üyelik aidatının kesilmesini ve sendikaya ödenmesini istemesi gerekir.
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 117. maddesinin birinci fıkrasına göre “Muaccel bir borcun borçlusu, alacaklının ihtarıyla temerrüde düşer”. kKuralı, aynı maddenin ikinci fıkrasına göre de “Borcun ifa edileceği gün, birlikte belirlenmiş veya sözleşmede saklı tutulan bir hakka dayanarak taraflardan biri usulüne uygun bir bildirimde bulunmak suretiyle belirlemişse, bu günün geçmesiyle; haksız fiilde fiilin işlendiği, sebepsiz zenginleşmede ise zenginleşmenin gerçekleştiği tarihte borçlu temerrüde düşmüş olur”. kuralı yer almaktadır. Mülga 818 sayılı Borçlar Kanunu'nun 101. maddesi de aynı niteliktedir.
Toplu iş sözleşmelerinde, üyelik ve dayanışma aidat bedellerinin sendikaya ödenme tarihi düzenlenmiş ise ayrıca ihtara gerek kalmadan bu tarihlerden itibaren faize karar verilmelidir. Buna mukabil, anılan konuya ilişkin bir düzenleme yok ise, hüküm altına alınan tutara faizin yürütülmesi için, sendikanın işvereni temerrüde düşürmesi gerekmektedir. Dava tarihinden önce sendika tarafından işverenin temerrüde düşürülmesi söz konusu değil ise, dava ve ıslah tarihi temerrüt tarihini oluşturmaktadır.
Bu açıklamalar ışığında tarafların temyiz itirazlarının değerlendirilmesi gerekmektedir.
Somut uyuşmazlıkta, Mahkemece, belirlenen sendika aidat alacağının yazılı şekilde tahsiline karar verilmesi isabetli ise de, yürürlükteki mevzuat hükümleri, taraflar arasında bağıtlanan toplu iş sözleşmesindeki düzenlemeler ile davacı talebi dikkate alındığında hüküm altına alınan alacağa yazılı şekilde faiz işletilmesi doğru olmamıştır. Davacı Sendika, dava dilekçesi ve ıslah dilekçesinde talep konusu alacaklarını, temerrüt tarihinden itibaren işletme kredilerine uygulanan en yüksek faiziyle birlikte tahsilini talep etmiştir. Talep konusu dönemde taraflar arasında bağıtlanan toplu iş sözleşmelerinde de, aidat alacağının ait oldukları (kesildikleri) aylarda işçi aylık ücretlerinin ödendiği günü takip eden 7 günlük süre içinde sendikaya ödeneceği açıkça belirtilmiştir.
Bu itibarla, Mahkemece, hüküm altına alınan her aya ait aidat alacaklarının toplu iş sözleşmesindeki ödeme tarihlerine göre ayrı ayrı tespiti yapılıp bu temerrüt tarihleri açıkça gösterilerek bankalarca işletme kredilerine uygulanan en yüksek faiziyle birlikte tahsili şeklinde karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde faiz başlangıç ve türünün belirlenmesi hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.
Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 29.06.2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.