"İçtihat Metni"
BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 28. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK
İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... Asliye Hukuk (...) Mahkemesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı ve davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddi ve davalı vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı ve davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin 01.02.2005-30.....2015 tarihleri arasında davalı şirketin ... İşletme Müdürlüğü nezdinde 854 sayılı ... ... Kanunu'na (854 sayılı Kanun) tabi klavuz kaptan olarak çalıştığını, ... sözleşmesinin davacı tarafından haklı nedenle feshedildiğini; ancak işçilik alacaklarının ihtarname tebliğine rağmen ödenmediğini ... sürerek kıdem tazminatı, yıllık izin, fazla çalışma, hafta tatili ve ... ... ve genel tatil ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının müvekkili Şirkette 01.02.2005-30.....2015 tarihleri arasında klavuz kaptan olarak görev yaptığını, davacının serbest meslek erbabı olduğunu, serbest meslek makbuzu kestiğini ve işçi olarak değerlendirilemeyeceğini, sözleşme hükümlerine aykırı olarak başka gemilere hizmet verdiğinin ve klavuz kaptanlık yaptığının teftiş kurulu raporu ile ... olduğunu, davacının talep ettiği alacaklara hak kazanmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
"...Tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; Davacının 01/02/2005-30/.../2015 tarihleri arasında 10 yıl 5 ... süre ile hizmetinin bulunduğu, aylık en son brüt ücretinin 11.518,00 TL olduğu tespit edilmiştir. 4857 sayılı ... Kanunu'nun 20/2 maddesi uyarınca “feshin geçerli bir sebebe dayandığını ispat yükümlülüğü işverene aittir”.İşveren ispat yükünü yerine getirirken, öncelikle feshin biçimsel koşullarına uyduğunu, daha sonra, içerik yönünden fesih nedenlerinin geçerli olduğunu kanıtlayacaktır. 4857 sayılı ... Kanunu’nun 8. Maddesinin 1. Fıkrasına göre “... sözleşmesi, bir tarafın (işçi) bağımlı olarak ... görmeyi, diğer tarafın (işveren) da ücret ödemeyi üstlenmesinden oluşan sözleşmedir.” Bu tanım, ... sözleşmenin üç unsurunu ... görme, bağımlılık ve ücret unsurlarını içermekte buna mukabil zaman unsuruna yer vermemektedir. Davacının davalı kurum nezdinde ... amade şekilde, bağımlı olarak çalıştığı anlaşılmaktadır. Davacı tarafından ... akdinin haklı nedenlere dayalı olarak feshedildiğinden kıdem tazminatı talep ... olan davacının talep edebileceği kıdem tazminatının 36.609,00 TL olduğu ,mevduata uygulanan en yüksek faiz ... ... Kanunu'nda düzenlenmeyip yalnızca ... Kanunu'na tabi olarak çalışan işçileri için düzenlendiğinden gemi adamı olan davacının kıdem tazminatına genel hükümler uyarınca dava ve ıslah tarihinden itibaren yasal faiz uygulanmasının gerektiği (... BAM 24. HD 2017/187 Esas, 2017/569 Karar) yine dinlenen tanık beyanları uyarınca davacının fazla mesai, hafta tatili, resmi ve genel tatil ücreti alacağı bulunduğuna kanaat getirilmiş, hüküm kurmaya elverişli rapor doğrultusunda davacının 339.464,00 TL fazla mesai ücreti, 18.343,00 TL resmi ve genel tatil ücreti ve 96.060,00 TL hafta tatili ücreti talep edebileceği, davacı yıllık izin ücretlerinin ödenmediğinden bahisle yıllık izin ücreti talebinde bulunmuş, Yıllık izinlerin kullandırıldığını ispat yükü işverende olup davacının yıllık izinlerinin kullandırıldığına dair işverence imzalı izin belgesi yahut izin formu ibraz edilememiş bu hali ile davacının yıllık izin alacağının da bulunduğu kanaatine varılarak, usul ve yasaya uygun hazırlandığı...
..." gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı Tarafın İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; davanın belirsiz alacak davası olarak açıldığını buna göre taleplere dava açılış tarihinden itibaren faiz işletilmesi gerektiğini, İlk Derece Mahkemesince talep artırım dilekçesinin hatalı olarak ıslah dilekçesi olarak kabul edildiğini, kıdem tazminatı alacağına fesih tarihinden itibaren en yüksek banka mevduat faizi işletilmesi gerekirken hatalı olarak yasal faiz uygulandığını, %30 oranındaki takdiri indirimin fahiş olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın tam kabulüne karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı Tarafın İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; davacı ile davalı arasında işçi işveren ilişkisi bulunmadığını, aralarında klavuz kaptanlık sözleşmesi imzalandığını, çalıştığı süre zarfında sözleşmesinin yenilendiğini, davacının çalışma şartlarının hiç değişmediğini, yenilenen sözleşmelerin hiçbirine herhangi bir şerh düşmediğini, çalışma süresi boyunca herhangi bir talepte de bulunmadığını, ikili vardiya sisteminde dörder kişi çalıştığını ve davacının fazla çalışma yapmadığını, klavuz kaptanların 854 sayılı Kanun'a göre gemiadamı olduğunu, bu Kanun'da klavuz kaptanlar için ... süresi sınırlamasının olmadığını, davacının sözleşmesinin 30.....2015 tarihinde haklı nedenle feshedildiğini, davacının işçilik alacaklarından davalının sorumluluğunun bulunmadığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalı tarafça taraflar arasında ... ilişkisinin bulunmadığı ... sürülmüş ise de salt serbest meslek makbuzu düzenlenmiş olmasının işçi işveren ilişkisi bulunmadığı sonucunu doğurmayacağı, davacı ile davalı işveren arasında ücret, ... görme ve bağımlılık unsurlarının tam olarak gerçekleştiği ve ... sözleşmesinden kaynaklı işçi işveren ilişkisi kurulduğu, taraflar arasındaki sözleşme hükümleri gereğince davacıya fesih öncesi yazılı uyarı verilmesi, tekrarı hâlinde davacının ... sözleşmesinin feshedilmesi gerektiği, taraflar arasında kararlaştırılan bu prosedüre uyulmaksızın ... sözleşmesinin feshedildiği, yıllık izin kullanmadığını beyan eden davacının kıdem süresine göre 300 gün karşılığı yıllık izin alacağına hak kazandığı, davacının klavuz kaptan olarak günün 24 saatinde her an çalışmaya hazır olması gerekmekte ise de fiilen çalışmadığı sürenin ... süresinden sayılması mümkün olmadığına ilişkin emsal içtihat gereğince fazla çalışma alacağı talebinin reddinin gerektiği, davalının bu husustaki istinaf başvurusunun yerinde olduğu, davacının ayda iki hafta tatilinde ve ... ... ve genel tatil günlerinin yarısında çalıştığı, dava kısmi dava olarak açıldığından belirsiz alacak davası olarak açıldığı yönündeki itirazın yerinde olmadığı, 854 sayılı Kanun'da kıdem tazminatına fesih tarihinden itibaren en yüksek mevduat faizinin yürütüleceğine ilişkin hüküm bulunmadığı, bu nedenle İlk Derece Mahkemesince hüküm altına alınan kıdem tazminatına yasal faiz yürütülmesinin isabetli olduğu gerekçeleriyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun 6100 sayılı Hukuk Muhalemeleri Kanunu'nun 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (1) inci alt bendi uyarınca esastan reddi; davalı vekilinin istinaf başvurusunun ise aynı Kanun'un 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (2) nci alt bendi uyarınca kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı Tarafın Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; istinaf başvurusunda ... sürdüğü sebeplerin yanı sıra fazla çalışma alacağının reddine karar verilmesinin hatalı olduğunu, İlk Derece Mahkemesince haklı gerekçelerle bu talebin kabul edildiğini belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı Tarafın Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf başvurusunda ... sürdüğü sebepler ile benzer sebepleri belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava türü, davacının 854 sayılı Kanun'a tabi işçi olarak değerlendirilip değerlendirilemeyeceği, fesih, yıllık izin ile fazla çalışma, hafta tatili, ... ... ve genel tatil ücret alacaklarının bulunup bulunmadığı ve faiz konularındadır.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 6100 sayılı Kanun'un 107 nci maddesi.
3. 854 sayılı Kanun'un 26, 27 ve 28 inci maddeleri.
4. Dairemizin 29.03.2021 tarihli ve 2021/2846 Esas, 2021/7116 Karar sayılı kararı.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı ve davalı vekillerince temyiz dilekçelerinde ... sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin davalı tarafa yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
01.11.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.