"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :... Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK
Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi taraf vekillerince istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hâkimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı İsteminin Özeti
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin 20.04.2010-31.05.2011 tarihleri arasında kamyon şoförü olarak çalıştığını, aylık ücretinin 1.600,00 ... doları (USD) olduğunu, 100-200 USD'sinin... harcamaları için ayrıldığını, kalanın ise davacı adına banka hesabına ödendiğini, Libya'daki çalışmaları için ... sözleşmesinin sona erdirilmesinden sonra 20.08.2011 tarihinde ...’a götürülerek burada çalışmaya başlayan davacının 1.300,00 USD olan ücretinin 1,640 TL sabit kur üzerinden hesaplanan tutarının davacının banka hesabına ödendiğini ileri sürerek, Libya’daki çalışma dönemi için 100,00 USD kıdem tazminatı, 100,00 USD ihbar tazminatı, 4.000,00 USD fazla çalışma ücreti alacağı 1.000,00 USD hafta tatili ücreti alacağı, 300,00 USD ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacağı, ...’daki çalışma dönemi için ise 100,00 TL kıdem tazminatı, 200,00 TL fazla çalışma ücreti alacağı, 100,00 TL hafta tatili ücreti alacağı, 100,00 TL ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının davalı Şirket çalışanı olmayıp Libya ülkesi mevzuatına göre kurulmuş... ... Construction And İnvestment JSC unvanlı şirkette çalıştığını, davalı Şirketin...’da yürüttüğü herhangi bir işinin olmadığını, bu nedenle davanın...'daki çalışma dönemine ilişkin taleplerinin husumetten reddi gerektiğini, uluslararası yetki itirazları bulunduğunu, Libya’da yaşanan iç savaş nedeniyle tüm ... işçiler uçaklarla getirdildiğinden ... sözleşmesinin mücbir sebep ile sona erdirildiğinin kabul edilmesi gerektiğini, davacının hak etmiş olduğu tüm alacakarının banka hesabına ödendiğini savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme Kararının Özeti
Mahkemece, toplanan delillere ve alınan bilirkişi raporuna dayanılarak davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bozma ve Bozmadan Sonraki Yargılama Süreci
Kararın taraf vekillerince temyizi üzerine Dairemizin 21.10.2020 tarihli ve 2016/28102 Esas, 2020/12765 Karar sayılı kararı ile;
"...
Somut olayda davacının dava dilekçesindeki taleplerinin bir kısmı için amacı USD üzerinden tahsil sağlamaktır. Mahkemece davacının talebiyle bağlı kalınarak...’daki çalışması için hesaplanacak alacaklarının USD olarak hesaplanıp tahsil tarihindeki kur karşılığı olan TL cinsinden tahsiline karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde sadece TL üzerinden hüküm kurulması hatalıdır..." gerekçesiyle bozulmuştur.
Mahkemece bozma ilâmına uyularak yapılan yargılama sonucunda yazılı gerekçeyle davanın kısmen kabulüne karar verilerek;
"...
Davacının ... çalışmaları bakımından Net 539,95 TL kıdem tazminatının kabulü ile akdin fesih tarihinden (10.05.2011) itibaren işleyecek bankalarca vadeli hesaba uygulanan en yüksek banka mevduat faiziyle birlikte davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine, ....çalışmaları bakımından Net 100,00 TL kıdem tazminatının kabulü ile akdin fesih tarihinden (11.11.2013) itibaren işleyecek bankalarca vadeli hesaba uygulanan en yüksek banka mevduat faiziyle birlikte davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine,... çalışmaları bakımından taleple bağlılık gereği Net 2.479,48 TL ihbar tazminatının kabulü ile 210,73 TL sinin dava tarihinden, bakiyesinin ıslah tarihinden (13.05.2016) itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine, ... çalışmaları bakımından %30 taktiri hakkaniyet indirimi uygulanarak net 8.648.14 TL fazla mesai alacağının kabulü ile 8.429,20 TL sinin dava, 218,94 TL sinin ıslah (13.05.2016) tarihinden itibaren işleyecek bankalarca vadeli hesaba uygulanan en yüksek banka mevduat faiziyle birlikte davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine, Davacının Azerbeycandaki çalışmaları bakımından fazla mesai alacağı taleplerinin reddine, Davacının Libyadaki çalışmaları bakımından %30 taktiri hakkaniyet indirimi uygulanarak net 2.013,53 TL hafta tatili alacağının kabulü ile dava, tarihinden itibaren işleyecek bankalarca vadeli hesaba uygulanan en yüksek banka mevduat faiziyle birlikte davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine, Davacının ... çalışmaları bakımından hesaplanan 4.083,61 TL hafta tatili alacağında %30 taktiri hakkaniyet indirimi uygulanarak net 2.858,53 TL hafta tatili alacağının kabulü ile 100,00 TL'sinin dava, 2.758,53 TL sinin ıslah tarihinden (13.05.2016) itibaren işleyecek bankalarca vadeli hesaba uygulanan en yüksek banka mevduat faiziyle birlikte davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine ..." karar verilmiştir.
Temyiz Başvurusu
Karar, taraf vekillerince yasal süresi içinde temyiz edilmiştir.
Gerekçe:
1. Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davalı vekilinin tüm, davacı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazlarının reddine karar verilmiştir.
2. Dairemizin yerleşik kararlarında da belirtildiği gibi bozulan karar, sonradan verilen kararın eki niteliğinde değildir. Hüküm bozulmakla tamamen ortadan kalkar. Hükmün bozulması üzerine mahkemece, davacının talep ettiği tüm alacaklarla ilgili kabul veya ret yönünde yeniden hüküm kurulmalıdır.
Vermiş olduğu bir hüküm Yargıtay tarafından bozulan ve Yargıtayın bu bozma kararına gerek iradi ve gerekse kanuni şekilde uymuş olan mahkeme, bozma kararı doğrultusunda inceleme yapmak ve hüküm kurmak zorundadır. Mahkeme uyma kararını kaldırarak direnme kararı veremeyeceği gibi, hükmün bozma kararının kapsamı dışında kalan bölümleri hakkında da yeni bir karar veremez. Bozmaya uyulmakla bozma lehine olan taraf yararına usuli kazanılmış hak doğmuş olur. Hükmün bir kısmının bozma kapsamı dışında bırakılmasının amacı bu kısımların doğru olduğunu belirlemek, bozmanın sınırlarını çizmek ve bu şekilde usuli kazanılmış hakları oluşturup korumaktır. Yargıtay tarafından bozulan bir hükmün bozma kararının kapsamı dışında kalmış olan kısımları lehine olan taraf yararına usuli kazanılmış hak oluşturur.
Somut olayda Mahkemece bozma ilâmına uyulduğu hâlde, bozma karar gereğinin tam olarak yerine getirilmediği, kararının bozmaya uygun olmadığı anlaşılmaktadır. Zira dava dilekçesinde bir kısım alacak taleplerinin tahsili yönünden yabancı para (USD) olarak talepte bulunulduğu anlaşılmakta olup buna rağmen bu alacaklara yönelik taleplerin ... lirası üzerinden hüküm altına alınması hatalı olup bu husus bozmaya konu edilmiştir.
Bozma sonrası yargılama aşamasında hükme esas alınan bilirkişi raporunda, USD üzerinden hesaplanan alacak kalemlerinden kıdem ve ihbar tazminatı alacakları fesih tarihindeki, fazla çalışma, hafta tatili ve ulusal bayram genel alacakları ise dava ve ıslah tarihindeki kur karşılıkları üzerinden ... lirasına çevrilerek ayrıca hesaplanmış ve Mahkemece TL üzerinden tahsili yönünde hüküm kurulmuştur. Ne var ki davacının dava ve ıslah dilekçesindeki talepleri gözetildiğinde, söz konusu alacak taleplerinin yabancı para (USD) üzerinden hüküm altına alınması gereklidir. Bu yön göz ardı edilerek yazılı şekilde hüküm tesis edilmesi hatalı olup kararın yeniden bozulmasını gerektirmiştir.
Sonuç
Temyiz olunan kararın yukarıda açıklanan sebeplerden BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde ilgililere iadesine, 27.09.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.