"İçtihat Metni"
BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 47. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK
İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 33. ... Mahkemesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı ve davalı vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda;
Bölge Adliye Mahkemesi tarafından reddedilen ve temyize konu edilen toplam miktarın, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 362 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi gereğince karar tarihi itibarıyla bölge adliye mahkemeleri tarafından verilen kararların kesinlik sınırı olan 107.090,00 TL'nin altında kaldığı anlaşılmakla; davacı vekilinin temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekmiştir.
Davacı vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 08.11.2022 Salı günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü davacı vekili Avukat ......geldi. Davalı duruşmaya katılmadı.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatın sözlü açıklaması dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının, davalıya bağlı Mezarlıklar Müdürlüğünde şoför olarak çalıştığını, davacının görevinin ...’da vefat edenlerin defnedileceği şehre götürmek olduğunu, şehirler arası cenaze taşıma işini yaptığını, davacının davalı Kurumdan emekli olduğunu, toplu ... sözleşmesinin 22 nci maddesine göre davacının çalışma şeklinin haftanın 5 günü 08.00-16.30 saatleri arasında olmak üzere haftalık 40 saat olduğunu, davacının şehirler arası cenaze nakil işlemi yaptığından haftanın her günü saat mefhumu olmaksızın çalıştığını, karşılığı olan ücretlerin ödenmediğini, yine toplu ... sözleşmesine göre "tatil günlerinde çalışan işçiye müteakip hafta içinde 1 gün izin verilmezse işçinin yevmiyesine ilaveten 2 yevmiye, 1 gün izin verilirse yevmiyesine ilaveten 1,5 yevmiye ödenir" şeklinde düzenleme olduğunu, davacıya hafta tatili çalışma ücretlerinin karşılığının tam olarak ödenmediğini, gece çalışmasına ilişkin toplu ... sözleşmesi hükmüne göre 20.00-....00 saatleri arasındaki çalışmaların gece çalışması olarak kabul edildiğini ve bu saatlerde yapılan çalışmalar için ücretin %25 zamlı olarak ödeneceğinin kararlaştırıldığını, davacının şehirler arası nakil aracı kullandığından çalışmasının çoğu zamanını gece yaptığını, davacıya bu çalışmalarına karşılık zamların eksik olarak ödendiğini belirterek fazla çalışma, hafta tatili, gece zammı ve bakiye harcırah alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; dava konusu alacakların belirsiz alacak davası olarak açılamayacağını, davacının alacaklarının zamanaşımına uğradığını, davacının 20.05.2011 tarihinde Avrupa Yakası Mezarlıklar Müdürlüğüne atandığını, davacının 15.03.2012 tarihinden itibaren şehirler arası şoför olarak görevlendirildiğini, 18.11.2019 tarihinden itibaren ise davacının şehir içi şoför olarak hâlen çalışmakta olduğunu, davacının hâlihazırda Avrupa Yakası Mezarlıklar Müdürlüğünde şehir içi cenaze şoförü olarak görev yaptığını, zaman zaman kısa mesafe şehirler arası cenaze nakilleri görevlerinde bulunduğunu, şehirler arası nakillerde işin niteliği gereği mesai saatlerinden sonra da gidilecek ile göre göreve devam edildiğini, bunun sonucu olarak görevli şoföre cumartesi veya pazar çalıştığı için günlük yevmiyenin 2 katı olan fazla çalışma (ilave gün), görev olduğu süre için yol harcırahı, gece de yola devam edildiği için ayrıca gece zammının ödendiğini, günübirlik illere ... şoför tahsis edildiğini, bunlar dışındaki tüm illere çift şoför tahsis edildiğini, göreve çıkmadan önce aracın son km ile görev dönüşündeki aracın teslim edildiği zaman giriş km’sinin yazıldığını ve aradaki farkın saatte ortalama 80 km/hız kabul edilerek hesaplama yapıldığında çift şoförün görevde fiili olarak geçirdiği sürenin görüldüğünü, davacının cumartesi, pazar ve bayram tatili için günlük yevmiyesinin %100 zamlı olarak ödendiğini, davacıya gece çalışmasından dolayı normal yevmiyeleri üzerinden %25 zamlı olarak tavan olan 120 saat üzerinden gece zammının ödendiğini, illere göre verilen yol süreleri dikkate alınarak hesaplanıp ödenen yol harcırahlarının ücret bordrosundan ayrı olarak hesaba yatırıldığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
"...
Fazla çalışma ücreti talebi bakımından; Davalı tarafça davacıya ait Yurtiçi-Yurtdışı Geçici Görev Yolluğu Bildirimlerinin sunulduğu, Toplu ... Sözleşmesi'nin 55. Maddesinde "günlük 8 saati ve haftada 40 saati aşan (cumartesi ile hafta tatili ve ... bayram genel tatil günlerinde yapılan 8 saatlik çalışmalar hariç) çalışmalar fazla çalışma olarak kabul edilir ve bu tür yapılacak her bir saatlik çalışma için ödenecek ücret, saatlik normal çalışma ücretinin %100 zamlısı olarak ödenir. Bu hüküm vardiyalı, vardiyasız tüm işçileri kapsar." hükmünün yer aldığı, davacının davalı işverenliğe ait Mezarlıklar Müdürlüğü'nde şoför unvanıyla çalıştığı, görev tanımı itibariyle vefat eden insanların defnedileceği şehre götürülmesi ve cenazesinin teslimi işi yaptığı, şehir dışı görevlendirmelerde görev süresince günlük 24 saatlik süreyi fiili sürüş ile fiili sürüşün olmadığı zamanlarda da araca/cenazeye refakat ederek geçirdiği anlaşılmış, Yolluk Bildirimlerine göre hesaplama yapılan dosya kapsamına uygun bilirkişi raporuna itibarla davacının fazla çalışma ücreti alacağına hak kazandığı kanaatine varılmış, işyeri kayıtları ile sonuca gidildiğinden hakkaniyet indirimi uygulanmaksızın talebin kabulü yönünde karar vermek gerekmiştir.
Hafta tatili ücreti, gece zammı ve bakiye harcırah alacağı talepleri bakımından; Davalı tarafça davacıya ait puantaj kayıtlarının sunulduğu, puantaj kayıtlarına göre davacının çalışmalarının bulunduğu dönemlere ilişkin hafta tatili ücretinin Toplu ... Sözleşmesi hükmüne uygun olarak tahakkuk ettirilerek ödendiği, bakiye alacağının bulunmadığı, davacının gece çalışmalarından kaynaklı alacaklarının da bordrolarda tahakkuk ettirilerek ödendiği, davacı tarafça ödenenden fazla gece çalışması yapıldığının ispatlanamadığı, Toplu ... Sözleşmesinin 57. Maddesinde Harcırahlar konusunda Devlet Bütçe ve Harcırah Kanunu Hükümleri çerçevesinde Belediye Başkanlığı kararlarının uygulanacağının düzenlendiği, davacı tarafça şehir dışı görevlendirilmesi sonrasında Yurtiçi-Yurtdışı Geçici Görev Yolluğu Bildirimlerinin hazırlanarak davalı işverenliğe verildiği, işverenlikçe günlük harcırah miktarlarının Harcırah Kanunu Hükümleri ile H cetveli kapsamında ödendiği, hak edilen günlük harcırah bedelinin ödenenden fazla olduğunun davacı tarafça ispatlanamadığı kanaatine varılmış ve taleplerin reddi yönünde karar vermek gerekmiştir.
... " gerekçesi ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf dilekçesinde; davacının çalışma süresi hesaplanırken sundukları delillerin ve itirazların dikkate alınmadığını, çalışma süresinin hatalı tespit edildiğini, davacının fiili çalışma süresi hesaplanırken farazi ve varsayıma dayalı olarak hesaplama yapılmasının hatalı olduğunu, davacının çift şoför olarak çalıştığının dosyaya ilgili Müdürlüğün yazısı ile birlikte sunulduğunu, söz konusu yazıda araçların kilometrelerine ilişkin kayıtların tutulduğunu, bilirkişi tarafından bu kayıtlar dikkate alınmadan yalnız puantaj kayıtları dikkate alınarak hesaplama yapılmasının hatalı olduğunu, ayrıca dosyada işçilerin şoförlük dışında diğer işlerle iştigal ettiklerini gösterir ... bir delil olmadığını, bu hususta tanık da dinletilmediğini, hafta tatili ve gece zammı ödemelerinde fazla yapılan ödemelerin mahsubu gerektiğini, fazla çalışma ücreti alacağında hakkaniyet indirimi yapılması gerektiğini, arabuluculuk ücreti yönünden de yanlış değerlendirme yapıldığını, kısmi kabul kısmi ret durumuna göre arabuluculuk ücretinin taraflar arasında paylaştırılması gerektiğini, davanın kısmi dava olarak açılmasına rağmen belirsiz alacak davası olarak kabul edilmesinin de doğru olmadığını, tüm taleplerin belirlenebilir durumda olduğunu, davanın bu yönden de usulden reddi gerektiğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
"...
Davalı vekili, zamaşamı savunmalarının gözetilmediğini, kısmi dava açıldığını ıslahtan geriye 5 yıl öncesi alacakların zamanaşımına uğradığını ileri sürmüştür.
Belirsiz alacak davasında bir miktarın tahsili yanında, kalan tutarın tespiti istenebilecek ve yargılama sırasında belirlendiğinde kalan miktar da talep edilebilecektir. Dava dilekçesinde dava çeşidi olarak belirsiz alacak davası olarak belirtildiği, davanın belirsiz alacak davası nitelemesi ile açıldığı ve belirsiz alacak türlerinden kısmi eda külli tespit davası olarak görüldüğü göz önüne alındığında, dava açıldığı anda alacağın tamamı için zamanaşımı kesilir. Davanın türü nedeni ile ıslahta zamanaşımı itirazı dikkate alınamaz. (Yargıtay 9. H.D. 11/01/2016 günlü 2014/27631 E 2016/163 K) Bu nedenle yerel mahkemece ıslahtan sonra yapılan zamanaşımı itirazının dikkate alınmamasının doğru olduğu, hükme esas bilirkişi raporunda davalı tarafın cevap dilekçesine göre zamanaşımı itirazı dikkatte alınarak hesaplama yapıldığı, davalı vekilinin bu yönden istinaf itirazlarının yerinde olmadığı anlaşılmıştır.
Davalı vekili, faiz başlangıç tarihlerinin hatalı tespit edildiğini ileri sürmüşse de, dava konusu edilen taleplere ilk davada talep edilen miktara dava tarihinden geri kalan kısma ıslah tarihinden itibaren faiz yürütülmesinde bir isabetsizlik bulunmadığı, davalı vekilinin istinaf itirazının yerinde olmadığı anlaşılmıştır.
Davalı vekili, davacının çalışma süresi hesaplanırken sundukları delillerin ve itirazların dikkate alınmadığını, çalışma süresinin hatalı tespit edildiğini ileri sürmüşse de; dosya kapsamına göre 01/10/2014-22/10/2019 tarihleri arasında çalıştığı, dosya içeriğine uygun olduğu, davalı vekilinin istinaf itirazının yerinde olmadığı anlaşılmıştır.
Davalı vekili, devacının fiili çalışma süresi hesaplanırken farazi ve varsayıma dayalı olarak hesaplama yapılmasının hatalı olduğunu, davacının çift şoför olarak çalıştığının dosyaya ilgili müdürlüğün yazısı ile birlikte sunulduğunu, söz konusu yazıda araçların kilometrelerine ilişkin kayıtların tutulduğunu, bilirkişi tarafından bu kayıtlar dikkate alınmadan yalnız puantaj kayıtları dikkate alınarak hesaplama yapılamasının hatalı olduğunu, ayrıca dosyada işçilerin şoförlük dışında diğer işlerle iştigal olduğunu gösterir ... bir delil olmadığını, bu hususta tanık da dinletilmediğini ileri sürmüştür.
Yargıtay 9 Hukuk Dairesinin 26/01/2016 tarih 2014/28847 esas 2016/1908 karar sayılı kararında da belirtildiği üzere kamu kurumu niteliğindeki belediyenin tüm işlemlerinin belgeye dayanması esas olup cenaze nakil aracı şoför olan davacının çalışmalarının puantaj kayıtları taşıt görev emirleri hesap özeti ve tüm kayıtlar celp olunarak kayda dayalı inceleme ile sonuca varılması gerekmektedir.
Tüm dosya kapsamına göre, davacının görevlendirme yazıları ve dosyaya sunulan kayıtlar doğrultusunda davacının gittiği şehir ve görev sürelerinin belirli olduğu bu görev sürelerinden ve yazılarından davacının kaç gün boyunca seferde olduğunun sabit olduğu, emsal Yargıtay içtihatları ve başka belediye cenaze nakil şoförü tarafından açılan ... bam 29 hukuk mahkemesi'nin 2017/ 246 esas 2017 /209 karar sayılı ilamında da dikkate alındığında ve yine ... deki düzenlemeler gereğince , ...'in 18.maddesinde, başka yerde görevlendirme halinde, yolda geçen süreler ile işçinin işveren tarafından işiyle ilgili başka yere gönderilmesi veya işverenle ilgili başka bir yerde meşgul edilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçirdiği sürelerin çalışma süresinden sayılacağı düzenlemesi gözetildiğinde, işyerinde uygulanan ... uyarınca haftada 5 gün olmak üzere, haftalık çalışma süresinin 40, günlük çalışma süresinin 8 saat olması ve cenaze taşıma görevinin çift şoför olarak yapılmasına göre, ara dinlenmeler düşüldüğünde her seferde günlük 14 saat çalışmanın 6 saatinin fazla çalışma olduğu tespiti ile ve taşıt görev emirleri bulunan dönemler dikkate alınarak yapılan hesaplamanın dosya kapsamına uygun olduğu, davalı vekilinin istinaf itirazlarının yerinde olmadığı anlaşılmıştır.
Davalı vekili, hafta tatili ve gece zammı ödemelerinde fazla yapılan ödemelerin mahsubu gerektiğini ileri sürmüşse de, dosyada hafta tatili ve gece zammı talepleri yönünden hesaplama yapılmadığı, bu yönden karar verilmediği, davalı vekilinin bu yöndeki istinaf itirazının yerinde olmadığı anlaşılmıştır.
Davalı vekili, fazla mesai ücret alacağında hakkaniyet indirim yapılması gerektiğini ileri sürmüştür.
Dosyada fazla mesai ücret alacağının puantaj kayıtları, giriş çıkış kayıtlarına dayalı hesaplanmaması nedeni ile yerleşmiş Yargıtay içtihatları gereğince de bir işçinin uzun süre ve her gün aynı şekilde günlük çalışma süresinin üzerinde fazla çalışma yapmasının hayatın olağan akışına uygun olmayacağı, hakkaniyet indirimi yapılması gerektiği, davalı vekilinin bu yönden istinaf itirazının yerinde olduğu, bu kapsamda % 30 hakkaniyet indirimi yapılmasının dosya içeriğine uygun olacağı anlaşılmakla Dairemizce bu yönden mahkeme kararı kaldırılarak yapılan hesaplamadan % 30 hakkaniyet indirimi yapılarak yeniden hüküm kurulmuştur.
...
Arabuluculuk görüşmelerine her iki tarafında katılması halinde arabuluculuk giderinin haksız çıkandan alınacağı belirtildiğinden kısmen kabul kısmen ret kararı verilmesi halinde her iki tarafın da haklılık oranına göre kabul ve ret miktarı üzerinden arabuluculuk ücretinden sorumlu olacağı gözetilmeyerek tamamının davalılardan tahsiline karar verilmesi de hatalıdır. Davalı vekilinin bu yönden istinaf itirazının yerinde olduğu anlaşılmıştır. Dairemizce bu yönden de mahkeme kararı kaldırılarak yeniden hüküm kurulmuştur
...." gerekçesi ile davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili, istinaf dilekçesinde belirttiği hususlara benzer sebeplerle kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, fazla çalışma alacağının ispatı ve hesaplanması noktalarında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi, 4857 sayılı ... Kanunu'nun 41 ve 63 üncü maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıdaki (9) numaralı paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi bu iddiasını ispatla yükümlüdür. Ücret bordrolarına ilişkin kurallar burada da geçerlidir. İşçinin imzasını taşıyan bordro sahteliği ispat edilinceye kadar kesin delil niteliğindedir. Bir başka anlatımla bordronun sahteliği ileri sürülüp kanıtlanmadıkça imzalı bordroda görünen fazla çalışma alacağının ödendiği varsayılır.
3. Fazla çalışmanın ispatı konusunda işyeri kayıtları, özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları delil niteliğindedir. Ancak, fazla çalışmanın yazılı belgelerle kanıtlanamaması durumunda tarafların, tanık beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun dışında herkesçe bilinen genel bazı vakıalar da bu noktada göz önüne alınabilir. İşçinin fiilen yaptığı işin niteliği ve yoğunluğuna göre de fazla çalışma olup olmadığı araştırılmalıdır.
4. İmzalı ücret bordrolarında fazla çalışma ücreti ödendiği anlaşılıyorsa işçi tarafından gerçekte daha fazla çalışma yaptığının ileri sürülmesi mümkün değildir. Ancak, işçinin fazla çalışma alacağının daha fazla olduğu yönündeki ihtirazı kaydının bulunması hâlinde, bordroda görünenden daha fazla çalışmanın ispatı her türlü delille yapılabilir. Bordroların imzalı ve ihtirazi kayıtsız olması durumunda, işçinin bordroda belirtilenden daha fazla çalışmayı yazılı belge ile kanıtlaması gerekir. İşçiye bordro imzalatılmadığı hâlde, fazla çalışma ücreti tahakkuklarını da içeren her ay değişik miktarlarda ücret ödemelerinin banka kanalıyla yapılması durumunda ise işçinin ihtirazı kayıt ileri sürmesi beklenemeyeceğinden, ödenenin üzerinde fazla çalışma yapıldığının her türlü delil ile ispatı mümkündür.
5. Fazla çalışmanın yazılı delil ya da tanıkla ispatı imkân dâhilindedir. İşyerinde çalışma düzenini bilmeyen ve bilmesi mümkün olmayan tanıkların anlatımlarına değer verilemez.
6. Çalışma sürelerinin ispatı noktasında işverene karşı dava açan tanıkların beyanlarına ihtiyatla yaklaşılması gerekir. Fazla çalışma, hafta ve genel tatili alacaklarının ispatında salt davacı ile menfaat birliği içinde olan tanık beyanlarıyla sonuca gidilemez. Bununla birlikte yan delil ya da olgularla desteklenmesi durumunda davalıya karşı davası olan tanık beyanlarına itibar edilmelidir. Bu çerçevede; işin ve işyerinin özellikleri, davalı tanıklarının anlatımları, ... müfettişinin düzenlediği tutanak veya raporlar ve aynı çalışma dönemi ile ilgili olarak söz konusu alacakların varlığına ilişkin kesinleşmiş mahkeme kararları gibi hususlar yan delil ya da olgular olarak değerlendirilebilir.
7. Somut olayda, Bölge Adliye Mahkemesince hükme esas alınan bilirkişi raporunda, şehir dışı görevlendirmelerinde davacının işinin salt araç sürme işi ile sınırlı olmadığını, ayrıca güzergahı üzerindeki cenazelerin teslimi işi ile de uğraştığı, şehir dışı görevlendirmelerinde 24 saatlik çalışmadan 10 saatlik ara dinlenmenin düşülmesi ile davacının günlük 14 saat çalıştığı, toplu ... sözleşmesinegöre günlük çalışma süresinin 8 saat olmasına göre günlük 6 saat fazla çalışma yaptığı kabul edilerek görev yolluğu bildirimlerine göre fazla çalışma alacağı hesaplanmıştır.
8. Dosya kapsamında bulunan "Yurtiçi Yurtdışı Geçici Görev Yolluğu Bildirimi" belgelerine göre davacının şehirler arası cenaze taşımak için görevlendirildiği, bu görevlendirmelerin 1 ila 4 gün olacak şekilde gidilecek ilin mesafesine göre değiştiği anlaşılmaktadır. Yine davacının günübirlik görevlerde ... şoför olarak görevlendirildiği, diğer görevlerde ise çift şoför olarak görev yaptığı tespit edilmektedir.
9. Davacının 3 ve 4 günlük görevlendirmeleri bakımından kabul edilen fazla çalışma süresinde isabetsizlik yok ise de günübirlik ve 2 günlük görevlendirmeler bakımından gidilen illerin mesafeleri, 2 günlük görevlendirme bakımından çift şoför olarak görev yapmasına göre belirlenecek çalışma süresi dikkate alındığında bu görevlendirmeler bakımından davacının fazla çalışma yapmadığının kabulü gerekmektedir. Hâl böyle olunca davacının 1 ve 2 günlük görevlendirmeleri bakımından fazla çalışma yapmadığının kabulü ile fazla çalışma süresinin hesaplanması ve buna göre fazla çalışma alacağının hüküm altına alınması gerekli iken yazılı şekilde hüküm kurulması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
A. Davacı Temyizi Yönünden
Davacı vekilinin temyiz dilekçesinin miktardan REDDİNE, Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde davacıya iadesine,
B. Davalı Temyizi Yönünden Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde davalıya iadesine,Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine
gönderilmesine,08.11.2022 tarihinde oy çokluğuyla karar verildi.
K A R Ş I O Y
Somut olayda davacı işçi, davalı ... Mezarlıklar Müdürlüğünde şehirler arası cenaze nakil aracı şoförü olarak il dışı görevlendirmeler nedeniyle fazla çalışma yaptığını iddia ederek alacak talebinde bulunmuştur. İlk Derece Mahkemesince bilirkişi raporu doğrultusunda talebin kabulüne karar verilmiş; kararın davalı tarafça istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince, alacağın puantaj kaydı ile değil tanık anlatımı ispatlandığı ve bu sebeple alacaktan indirim yapılması gerektiği gerekçesiyle istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle fazla çalışma alacağının kısmen hüküm altına alınmasına karar verilmiştir.
Dosya içeriğine göre il dışındaki seferlerde cenaze aracının çift şoförlü olarak çıktığı, davacıya il dışı görevlendirmeler nedeniyle yurt içi geçici görev yolluğu, gece çalışmaları için ise toplu ... sözleşmesinde öngörülen gece zammının ödendiği anlaşılmaktadır.
Davacı dava dilekçesinde ne şekilde fazla çalışma yaptığını somutlaştırmamış; fazla çalışma yaptığına ilişkin iddiasını işyeri kayıtlarına dayandırmıştır. Davacı dava dilekçesinde günlük çalışma ve fazla çalışma süresini belirtmemiş, sadece haftalık 40 saatten fazla çalıştığını ifade etmiştir. Dosyada tanık dinlenmemiştir. İşyeri kayıtlarında davacının fazla çalıştığını gösteren herhangi bir kayıt bulunmamaktadır. Puantaj kayıtlarında sadece çalışılan gün belirtilmiş olup çalışma saatleri belirtilmemiştir.
Hükme esas alınan bilirkişi raporunda “davacının salt araç sürme işi ile sınırlı kalmayıp ayrıca güzergahı üzerindeki cenazelerin teslimi ile uğraştığı, şehir dışı görevlendirmelerde görev süresince günlük 24 saatlik süreyi, fiili sürüşün olmadığı zamanda da araca cenazeye refakat ederek geçirdiğinin kabulü hâlinde” 24 saatlik çalışmanın 14 saatini çalıştığı belirtilmek suretiyle fazla çalışma alacağı hesaplanmıştır. Bilirkişi yolluk bildirimlerinde belirtilen günlerin tamamında davacının 6 saat fazla çalıştığını kabul etmiştir. Bilirkişinin raporunda belirttiği cenazelerin teslimi ve cenazeye refakat işlerinin ne olduğu somutlaştırılmadığı gibi bu konuda dosyada herhangi bir delil de bulunmamaktadır. Davacının dahi bu konuda somut bir iddiası söz konusu değildir. Bilirkişi, dosya kapsamına bağlı olduğunu göz ardı ederek rapor tanzim etmiştir.
Bilirkişi tarafından yapılan hesaplama tümüyle varsayıma dayalıdır. Davacının fiilen aracı kullandığı sürenin dışında cenaze refakat işi ile uğraştığına ve bu işin ne kadar sürdüğüne ilişkin bilirkişinin kabulünü doğrulayan hiçbir delil dosyada bulunmamaktadır. Diğer yandan görevlendirilen günlerin tamamında cenazeye refakat işinin 6 saat sürdüğünü gösteren herhangi bir bilgi ve belge de dosyada mevcut değildir. Keza, davacının görevlendirildiği illerin yakın veya uzaklığı dikkate alınmadan geçici görev yolluğu bildirimlerinin yapıldığı tüm günler için 6 saatlik fazla çalışmanın kabulü de içeriğine uygun düşmemektedir. Nitekim Bölge İdare Mahkemesi de fazla çalışmaya ilişkin hesaplamanın puantaj kayıtlarına dayalı yapılmadığını belirterek hesaplanan miktardan %30 oranında indirim yapmıştır. Gerçekten davacının iddiası ve bilirkişinin varsayıma dayalı görüşünü destekleyen hiçbir delil dosyada bulunmamaktadır.
Dosyada mevcut geçici görev yolluğu bildirimlerinden de anlaşılacağı üzere illerin uzaklığına göre 1 ila 4 gün arasında görevlendirmeler yapılmaktadır. Örneğin; Yalova, ... ve Edirne için 1 günlük; Bartın, ... ve Çankırı için 2 günlük; ..., Trabzon, ... ve ... için 3 günlük; ..., ..., ..., Erzincan, ... ve Kars için 4 günlük görevlendirmeler yapılmıştır. Görevlendirilen ilin uzaklığı göz önünde bulundurularak iki gün veya daha fazla süreli görevlendirmelerde aynı araç için iki şoförün görevlendirildiği ve görevlendirme süresi için geçici görev yolluğunun ödendiği anlaşılmaktadır. Konaklama masrafları da dâhil olmak üzere geçici görev yolluğunun da ödenmesi karşısında, görevlendirme süresinin belirlenmesinde konaklama, dinlenme ve her bir sürücünün yasal günlük çalışma süresinin dikkate alındığı açıktır. İki sürücünün görevlendirme süresi için gittikleri şehirde konaklamaları ve yasal günlük çalışma sürelerini aşmadan ...’a dönmeleri mümkündür.
Somut herhangi bir delil olmadan 2 gün ve daha fazla süreli görevlendirmelerde iki sürücünün her gün 14 saat çalıştığının kabulü dosya içeriğine uygun düşmemektedir. Davacının fazla çalışma ücretine ilişkin talebinin reddi gerekir. Bu nedenle 3-4 günlük görevlendirmeler için fazla çalışma ücreti alacağının hüküm altına alınması gerektiği yönündeki Sayın Çoğunluğun görüşüne katılamıyorum.08.11.2022