"İçtihat Metni"
BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 48. Hukuk Dairesi
İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 33. ... Mahkemesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalılar vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalılar vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verilmiştir.
Davalılar vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 08.11.2022 Salı günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü davalı Polimeks İnş. Taah. ve San. Tic. A.Ş. vekili Avukat ....ve davalı Policom Teknoloji ve Dış Tic. A.Ş. vekili Avukat ...... ... ile davacı vekili Avukat ... ... geldiler.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının ikame ettiği işe iade talepli ... 16. ... Mahkemesinin 2015/206 Esas, 2015/756 Karar sayılı dosyasının Yargıtay 9. Hukuk Dairesince onanması neticesinde yasal süresi içinde 03.05.2016 tarihli ihtarname ile işe iade talebinde bulunulduğunu, davalı işverenliklerin 27.05.2016 tarihli cevabi ihtarnamesi ile davacının önceki çalışma yeri olan ...'da bulunan işyerinde aynı şartlarla tekrar işe başlayabileceğinin, vize işlemleri için 03...2016 tarihinde ihtarname de belirtilen işyeri adresine belirtilen belgelerle birlikte başvurması gerektiğinin bildirildiğini, davalı işverenliklerce istenen belgelerin Şirkete teslim edildiğini ve davacının beklemeye başladığını, bir süre raporlu olan davacının uzun süre işbaşı yapmayı beklediğini, davacıya ...'a ciddi mesafede bulunan otoyol projesine verildiğinin söylediğini, söz konusu yerin bir insanın yaşamasının mümkün olmadığı bir yer olduğunu, hiçbir faaliyet görülmediğini, davacının önceki dönemdeki şartlarıyla hiçbir alakasının bulunmadığını; davacının, personel işleri sorumlusundan yerinin değiştirilmesi talebinde bulunduğunu ancak karşılığında personel müdürü tarafından "istifa etsinler" cevabını aldığını, bunun üzerine davacının bir başka işyeri çalışanı ile birlikte bulundukları yeri terk ederek ...'a geri döndüklerini belirterek kıdem ve ihbar tazminatları ile işe başlatmama tazminatı, yıllık izin ve ücret alacaklarının davalılardan tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekili cevap dilekçesinde; ... 16. ... Mahkemesinin 2015/206 Esas, 2015/756 Karar sayılı dosyası ile davacının işe iadesine karar verildiğini ve bu kararın onanarak kesinleştiğini, ihtarname ile davacının vizesi çıktığında işe başlamak ve ...'a gönderilmek üzere işe davet edildiğini, vizesinin çıkması üzerine ...'a gönderildiğini, davalı Şirketin samimi olarak davacıyı işe davet ettiğini ve işe başlatıldığını, ancak davacının çalışmak istemeyip çeşitli bahanelerle istifa ettiğini, davacının ...'da bulunduğu süreye ilişkin ücretlerinin ödendiğini savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
"...
Davacının ... 16. ... Mahkemesinin 2015/206 Esas sayılı dosyasına işe iade kararı verildiği, bu kararın Yargıtay incelemesinden geçerek onanmak suretiyle kesinleştiği anlaşılmıştır. Davacının işe başlama talebinde bulunduğu söz konusu talebin işverenlikçe kabul edildiği ve davacının işe başladığı hususu taraflar arasında ihtilafsız olup davacının aynı şartlarda işe başlayıp başlamadığı hususu taraflar arasında ihtilaflıdır. Davacının davalı ... yerinde 18/04/2011 - .../05/2014 tarihleri arasında kesintili olarak 3 yıl 23 gün çalıştığı aylık ücreti ihtilaflı olup dosya kapsamının değerlendirilmesinde 4.800,00-USD aldığı kanaatine varılmıştır.
Davacı taraf davacının işe iade davası sonrası iade edildiği görevin eski işiyle alakasız olduğunu iddia etmektedir. Davalı taraf ise davacının eski görev yeri olan ...'a gönderildiği ve davacının burada çalışmak istemediğini savunmuştur. Dosya kapsamının incelenmesinde ;dosyaya sunulan belgelerin ve bir takım görüntülerin değerlendirilmesinde davacının eski görevi ile örtüşen nitelikte bir göreve iade edilmediği kanaatine varıldığından, davacının işe iade davasının gereği yerine getirilmediği anlaşılmakla işe iade davasının maddi sonuçlarına muaccel olduğu kanaatine varılmıştır. Fark kıdem ve fark ihbar tazminatı talepleri bakımından yapılan ödemeler mahsup edildiğinde davacının bakiye alacağı bulunduğu kanaatine varılmıştır. İşe başlatmama tazminatı alacağı talebi bakımından ise davacının 4 aylık brüt ücret üzerinden alacağı bulunduğu, ücret alacağı bakımından ise, ücretin ödendiğine ilişkin yazılı belge sunulmadığı anlaşılmakla davacının ücret alacağı ve işe başlatmama tazminatı alacağı bulunduğu kanaatine varılmıştır. Yıllık ücretli izin alacağı talebi bakımından ise; dosyada ki imzalı izin belgelerinin ve yurt dışı kayıtlarının incelenmesinde davacının bakiye yıllık izini bulunduğu kanaatine varılmıştır.
..." gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilli istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalılar vekili istinaf dilekçesinde; davacının ücretinin hatalı tespit edildiğini, dosyada emsal ücret araştırması yapılmadığını, davacının ihtarname ile vizesi çıktığında işe başlamak ve ...'a gönderilmek üzere işe davet edildiğini, akabinde vizesinin çıkması üzerine ...'a gönderildiğini, ... makamlarınca vizesi onaylanana kadar ortada fiili imkansızlık mevcut olduğunu, vize verilme işlemine ve prosedörüne müvekkili Şirketin müdahale etme imkânının yasal olarak da mümkün olamayacağını, müvekkili Şirketin davacıyı samimi olarak işe davet ettiğini ve işe başlattığını ancak davacının çalışmak istemeyip türlü bahanelerle istifa ettiğini, davacının aynı şartlarla işe başlatıldığını ve kendisine uygun var olan boş pozisyonda istihdam edildiğini, işe iade davasının gereğinin yerine getirilmiş olduğunu, ücret alacağının bulunmadığını, davacının ücretinin ödenmiş olduğunu, istifa suretiyle işten ayrıldığından kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanamayacağını, davacının aynı şartlarla işe başlatılmadığı iddiasının gerçeği yansıtmadığını, dolayısıyla işe başlatmama tazminatına hak kazanamayacağını, hesaplamanın da hatalı olduğunu, yıllık izin ücreti alacağının bulunmadığını, davacıya tüm hak edişlerinin eksiksiz olarak ödendiğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
"...
Dosyadaki belge ve bilgilerden davacının 18/04/2011-.../01/2014 tarihleri arasında davalı işverenliklerin ...'ta bulunan TV Kule- Towers ve ... Köyü isimli projesinde elektrik sorumlusu olarak çalıştığı, ... akdinin bu tarih itibariyle feshi üzerine davacı tarafından davalılardan Policom... A.Ş. hasım tutularak feshin geçersizliği ve davacının işe iade istemiyle ... 16. ... Mahkemesi'nin 2014/72 E sayılı dava dosyası ile açılan davada yargılama sırasında Polimeks.. A.Ş'nin davaya dahil edildiği ve mahkemece feshin geçersizliğine davacının Polimeks şirketindeki işine iadesine karar verildiği, hükmün temyizi üzerine Yargıtay 9. Hukuk Dairesi'nin 29/01/2015 tarih ve 2014/34729 E, 2015/2207 K sayılı ilamı ile davada dahili dava ya da ıslah yoluyla dava dışı gerçek veya tüzel kişinin taraf sıfatı kazanamayacağı, aleyhine hüküm kurulamayacağı göz ardı edilerek dava dışı Polimeks şirketi aleyhine hüküm kurulmasının hatalı olduğundan bahisle bozulmasına karar verildiği, bozmadan sonra dava dosyasının mahkemenin 2015/206 Esas sırasına kaydı yapıldığı ve 16/12/2015 tarih ve 2015/206 E, 256 K sayılı kararı ile davanın kabulüne davacının davalılardan Policom.. A.Ş'deki işine iadesine, işe başlatmama tazminatının davacının 4 aylık brüt ücreti olarak belirlenmesine karar verildiği, işbu karara karşı davalı tarafça temyiz yasa yoluna başvurulması üzerine Yargıtay 9. Hukuk Dairesi'nin 15/04/2016 tarih ve 2016/9311 E, 8462 K sayılı ilamı ile hükmün onanmasına karar verildiği, kararın kesinleşmesi üzerine davacının yasal süresi içerisinde işe başlamak üzere davalı işverenliğe başvurduğu, davalı işverenliğin ise cevabi noter ihtarı ile işe kabul edildiğinin bildirildiği, vize işlemlerine girişildiği, davacının vize işlemlerinin tamamlanması akabinde .../08/2016 tarihinde yurtdışına çıkış yaptığı anlaşılmaktadır. Davalılar vekili vize işlemlerine müdahelelerinin söz konusu olmayacağını ileri sürmüş ise de davacının 03/.../2016 tarihine kadar gerekli bilgileri ve belgeleri işverenliğe verdiği, .../08/2016 tarihinde yurtdışına çıkış yaptığı gözetildiğinde davacının vize işlemlerinin hangi tarihte bittiğinin ve vizesinin alındığının davalı tarafça yöntemince kanıtlanamadığı, öte yandan işe iade kararından sonra davacı işçinin fesih öncesi şartlarla işe başlatılması zorunludur. Dosyaya davacı tarafça sunulan belge ve bilgilerden davacının fesih öncesi çalıştığı proje dışında başka bir yerde görevlendirildiği, yeni görevlendirildiği yerin fesih öncesi şartları taşımadığı ve işçi aleyhine daha ağır koşulların mevcut olduğu anlaşılmaktadır. Nitekim davacı tarafça sunulan flash bellek içerisindeki görüntü ve kayıtların çözümüne ilişkin aldırılan bilirkişi raporunda davacının en son çalıştığı kamp alanı ile sonradan görevlendirildiği yerin yaşam koşullarının farklı olduğu, sonradan görevlendirilen yerin fiziki şartlarının davacı aleyhine bulunduğu anlaşılmaktadır. Dolayısıyla davalı işverenliğin davacıyı usulüne uygun olarak işe başlattığından söz edilemeyecektir. İlk Derece Mahkemesinin davacının yöntemince işe başlatılmadığına dair kabulünde isabetsizlik bulunmadığı değerlendirilmiş, davalılar vekilinin bu yöne ilişen istinaf itirazına iştirak edilmemiştir.
Davacının ücreti taraflar arasında ihtilaflıdır. Davacı vekili müvekkilinin ücretinin 4.800 USD olduğunu, davalılar vekili ise davacının ücret iddiasını kanıtlayamadığını ve emsal ücret araştırması yapılmadığını, öte yandan taraflar arasında derdest olan ... 11. ... Mahkemesi'nin 2016/547 E sayılı dava dosyasında da ücretin nizalı olduğunu ileri sürmektedir. Benimsenen bilirkişi raporunda banka hesap hareketleri kapsamında 2011 yılından itibaren davacıya her ay düzenli olarak 4.500 USD'nin maaş ödemesi altında yapıldığını, 2012 yılı eylül ayı itibariyle aynı tutardaki ödemelerin maaş+fazla mesai açıklamasıyla ödenmeye başlanıldığı ve en son 2013 yılı ağustos ayından itibaren düzenli olarak 4.800 USD maaş+fazla mesai adı altında ödeme gerçekleştirildiği, imzasız ücret bordrolarında davacının her ay ücretinin fazla mesai ve varsa ilgili aylarda genel tatil tahakkukları yapılmak suretiyle 4.500 USD veya 4800 USD'ye tamamlandığı görülmektedir. İşbu ödeme ve bordrolar kapsamında davacının ücretinin aylık 4.800 USD olarak tespiti dosya içeriğine uygun düşmektedir. Öte yandan yaptırılan emsal ücret araştırmalarının yurtiçi çalışanlara yönelik olduğu, dolayısıyla davacının ücretine emsal oluşturmayacağı anlaşılmaktadır. Öte yandan davalı vekilinin taraflar arasında görülmekte olan ve derdest olan ... 11. ... Mahkemesi'nin 2016/547 E sayılı dava dosyasında da davacının ücretinin ihtilaflı olduğunu beyan etmiş olup, Dairemizce sözü edilen dosyanın istinaf incelmesi için ... Bölge Adliye Mahkemesi 29. Hukuk Dairesi'ne gönderildiği tespit edilmekle bahse konu dosya celp edilmiş, incelenmesinde davacı tarafından davalı Policom A.Ş aleyhine 10/05/2016 tarihinde ihbar tazminatı, fazla mesai, genel tatil ve hafta tatili ücret alacaklarının ödetilmesi istemiyle açılan davada mahkemece 25/03/2019 tarihinde davanın kısmen kabulüne, ihbar tazminatı talebinin geri alınması sebebiyle bu talep hakkında karar verilmesine yer olmadığına, fazla çalışma, genel tatil ve hafta tatili ücret alacaklarının ise kısmen kabulüne karar verildiği, aldırılan bilirkişi raporunda davacının ücretinin Dairemizin istinaf incelemesine konu eldeki dosyasıyla uyumlu olarak 4.800 USD şeklinde tespit edildiği anlaşılmaktadır. Sonuç olarak davalılar vekilinin ücrete dair istinaf itirazları yerinde görülmemiştir. Davacının ücretinin ödendiğinin yöntemince kanıtlanamadığı yine davacının kıdemine 4 aylık süresinin ilavesi ile 14 günlük yıllık izin alacağının doğacağı sabit olup, davacının yıllık izin alacağının bulunmadığına yönelik istinaf itirazı kabul edilmemiştir. Bununla birlikte eldeki istinafa konu davada davalı tarafta 2 davalı olmasına ve mahkemece davalıların herhangi birisi hakkında davanın reddine dair bir karar verilmemiş olmasına rağmen hüküm fıkrasında alacakların "davalıdan alınarak davacıya ödenmesine" şeklinde karar oluşturulmuş ise de bu ibarenin "davalılardan alınarak davacıya ödenmesine" biçiminde anlaşılması gerektiğinin açık olduğu görülmekle bu hususa işaret edilmekle yetinilmiştir.
..." gerekçesiyle davalılar vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalılar vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde belirttiği sebeplerle kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Taraflar arasındaki uyuşmazlık, işe iade kararı üzerine işverene başvuran davacının talebinde, işverenin ise işe davetinde samimi olup olmadıkları, buna göre davacının işe başlatmama tazminatı ile davacının kıdem ve ihbar tazminatlarına hak kazanıp kazanmadığı, yıllık izin ve ücret alacaklarının ispatı, alacak ve tazminatların hesaplanması ile ödenip ödenmediği noktalarında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi, 4857 sayılı ... Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 17, 32, 41, 44, 46, 47, 63 ve 120 nci maddeleri ile mülga 1475 sayılı ... Kanunu'nun 14 üncü maddesi.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalılar vekilinin aşağıdaki (5) inci paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir
2. 4857 sayılı Kanun'un 37 nci maddesine göre, işçiye ücretin elden ya da banka kanalıyla ödenmesi durumunda, ücret hesabını gösteren imzalı ve işyerinin özel işaretini taşıyan ücret hesap pusulası verilmesi zorunludur.
3. Uygulamada çoğunlukla ücret bordrosu adı altında belgeler düzenlenmekte ve periyodik ödemelerde işçinin imzası alınmaktadır. Banka aracılığı ile yapılan ödemelerde banka kayıtları da ödemeyi gösteren belge niteliğindedir.
4. Ücretin ödendiğinin ispatı işverene aittir. Bu konuda işçinin imzasını taşıyan bir ödeme belgesi yeterli ise de para borcu olan ücretin ödendiğinin tanıkla ispatı mümkün değildir.
5. Somut olayda, İlk Derece Mahkemesince hükme esas alınan bilirkişi raporunda davacının ....08.2016-10.08.2016 tarihleri arasındaki beş günlük çalışmasına ilişkin ücret alacağı bulunduğu belirtilerek ödemeye ilişkin herhangi bir belge bulunmadığı gerekçesi ile davacının beş günlük ücret alacağı hesaplanmıştır. Davalı taraf bilirkişi raporuna itiraz dilekçesinde davacıya bu çalışması karşılığı ücretinin ödendiğini beyan etmiş ve ekinde ödemeye ilişkin dekont ibraz etmiştir. UYAP ile oluşturulan elektronik ortam kayıtlarında yapılan incelemede davalı tarafın 10.08.2017 tarihli bilirkişi raporuna itiraz dilekçesinin eki olarak davacının banka hesabına "Ağustos 2016 maaş" açıklamasıyla 356,00 USD ödemede bulunduğu anlaşılmaktadır. Hâl böyle olunca davalı tarafın bu ödemesi dikkate alınmadan davacının ücret alacağının hüküm altına alınması hatalı olup İlk Derece Mahkemesince verilen kararın bozulması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,2.İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,Davalılar yararına takdir edilen 8.400,00 TL duruşma vekâlet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine,Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgililere iadesine,Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,08.11.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.