"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 15. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2019/2086 E., 2022/932 K.
DAVA TARİHİ : ....11.2014
KARAR : İstinaf başvurusunun kabulü ile davanın kısmen kabulü
TEMYİZ EDENLER : Taraf vekilleri
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 1. Asliye Hukuk (...) Mahkemesi
SAYISI : 2014/567 E., 2019/393 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabülü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; müvekkilinin ... İl Özel İdaresinin ... Büyükşehir Belediyesine devir edildiği 31.03.2014 tarihine kadar İl Özel İdaresinde çalıştığını, önceki işyerinde Büro-... Kolunda faaliyet gösteren ...-... Sendikası üyesi olarak işyerinde uygulanan toplu ... sözleşmesinden yararlandığını, müvekkili ve diğer tüm çalışanların 05.11.2010 tarihinde ... Yol-... Sendikasına üye olduklarını, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından işyerinde yapılan işlerin İşkolu Tüzüğü'nün 15 inci sıra numaralı inşaat işkolunda yer aldığının tespit edildiğini ve buna ilişkin olarak da tespit kararının 21.07.2010 tarihli ve 27648 sayılı Resmî Gazete'de yayımlandığını, müvekkilinin de ... Yol-... Sendikası üyesi olduğu tarihten itibaren Sendika ile davalı işveren adına ... Ağır Sanayii ve Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri Sendikası arasında imzalanan yürürlükteki toplu ... sözleşmesinden yararlanmaya başladığını, müvekkilinin ... Yol-... Sendikasına geçirilirken yapılan intibakları sonucunda işyerinde uygulanmakta olan toplu ... sözleşmesinden doğan sosyal haklarını aldığını; ancak kademe ve derecesinin belirlenmesi sırasında ilk işe başladığı tarihten ... Yol-... Sendikasına üye olduğu tarihe kadar olan kıdeminin değerlendirilmediğini, bu nedenle de eksik ücret aldığını ileri sürerek davalı İdarede işe başladığı tarihten ... Yol-... Sendikasına üye olduğu tarihe kadar olan çalışma ve hizmet süreleri hesaplanarak belirlenecek derece ve kademe intibakının yapılması ile (maaş, ikramiye vs.) fark alacaklarının ödenmesi gerektiğinin tespiti ile fazlaya dair hakları saklı kalmak üzere 500,00 TL'nin faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davanın husumet nedeniyle reddi gerektiğini, alacakların zamanaşımına uğradığını, davacının 15.09.1990 tarihinde İl Özel İdaresinde çalışmaya başladığını ve davalı Belediyeye 31.03.2014 tarihinde devredildiğini, hâlen çalışmasının devam ettiğini, davacının 05.11.2010 tarihinde ... Yol-... Sendikasına üye olduğunu ve sendikal haklardan bu tarihten itibaren yararlanmaya başladığını, 01.03.2009-28.02.2011 yürürlük süreli toplu ... sözleşmesinin 17 nci maddesi uyarınca 01.03.2005 tarihinden önce işe girenlere EK/1-A, bu tarihten sonra işe girenlere ise EK/1-B çizelgesine göre ücret ödeneceğinin kararlaştırıldığını, toplu ... sözleşmesinin ilgili maddeleri uyarınca davacının 01.03.2005 tarihinden önce işe girdiği ve EK/1-A çizelgesinden yararlanması gerektiğini, davacının önceki çalıştığı dönemler dikkate alınarak toplam kıdemine göre kademe ve derece ilerlemesi yaptırılmasının hukuken mümkün olmadığını, davacının sendika üyesi olduğu tarih itibarıyla tüm yasal haklardan yararlandırıldığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacının 18.01.2005 tarihinden itibaren İl Özel İdaresinde çalışmaya başladığı, İl Özel İdaresinin kapanmasından sonra davalı Belediyeye devredildiği, başlangıçtan itibaren davalı işyeri işçisi olan davacının geçici, mevsimlik işçi statüsünde ve kadrolu işçi statüsünde geçen sürelerin intibakı yapılmayarak yeni işe girmiş gibi işlem tesis edildiği, bu durumun eşitlik ilkesine aykırı olacağı, geçici mevsimlik işçi statüsünde çalışan davacının çalıştığı tüm süreler kıdemine dâhil edilerek intibakının yapılması gerektiği, ....11.2009 tarihinden önceki dönemin dava zamanaşımına uğradığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; davanın husumet yönünden reddi gerektiğini, emsal nitelikteki davalar nazara alındığında davanın esastan da reddi gerektiğini, dava tespit davası olarak açıldığından eda davası gibi hüküm kurulmasının hatalı olduğunu, ıslaha karşı zamanaşımı itirazının dikkate alınmadığını, dava dilekçesinin talep kısmında ücret farkı, ilave tediye farkı, yıpranma prim alacağı şeklinde kalem kalem talep olmamasına rağmen İlk Derece Mahkemesince talepten fazlaya hükmedildiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacının geçici/mevsimlik işçi statüsünde ve kadrolu işçi statüsünde geçen sürelerinin kıdemine dâhil edilerek intibakı yapılmayarak yeni işe girmiş gibi işlem tesis edilmesinin eşitlik ilkesine aykırı olduğu, davalının davanın husumetten ve esastan reddi gerektiğine dair itirazlarının yerinde olmadığı, açılan davanın eda davası niteliğinde olduğu, İlk Derece Mahkemesince dava konusu alacakların hangi kalemlerden oluştuğuna dair davacı taraftan açıklama yapması istenmemiş ise de davacının 19.04.2019 tarihli ıslah dilekçesi ile anılan bilirkişi raporunda tespit edilen alacakların ıslah yoluyla artırıldığı ve sonuç olarak ıslah dilekçesi ile dava konusu yapılan alacakların ücret farkı, akdi ikramiye farkı, ilave tediye farkı ve yıpranma primi alacağı olduğunun belirtildiği, eldeki davada dava dilekçesinde davanın belirsiz alacak davası olarak açıldığının yazılı olmadığı, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayalı Kanun) 107 nci maddesine de dayanılmadığı, dava konusu miktarın 500,00 TL gösterildiği, bu açıklamalara göre davanın kısmi dava olarak açıldığı, davacının dava konusu alacakları 24.04.2019 tarihli ıslah dilekçesi ile artırdığı, ıslah dilekçesinin davalıya tebliği üzerine davalının süresinde zamanaşımı def'inde bulunduğu, 24.04.2014 tarihinden önceye ait alacakların (dava dilekçesi ile istenen kısım hariç) zamanaşımına uğradığı, İlk Derece Mahkemesince ıslaha karşı zamanaşımı def'inin dikkate alınmamasının hatalı olduğu, zamanaşımına uğramayan toplam 500,00 TL'nin davalıdan tahsiline karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle davalının istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı vekili; İlk Derece Mahkemesince kurulan hükümde derece ve kademe tespiti açıkça yazılmadığından bu eksikliğin giderilmesi gerektiğini, davanın belirsiz alacak davası olduğunu, sırf dava dilekçesinde bunun belirtilmemesi nedeniyle davanın kısmi dava olarak kabul edilerek ıslah zamanaşımının değerlendirilmesinin hukuka aykırı olduğunu ve davalı lehine vekâlet ücretinin fahiş hesaplandığını belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili; husumet itirazının gözetilmediğini, bilirkişi raporları arasındaki çelişkinin giderilmediğini, toplu ... sözleşmesinin 17 nci maddesine göre 01.03.2005 tarihinden önce işe giren işçilere EK/1-A, bu tarihten sonra işe girenlere ise EK/1-B çizelgesinin uygulanacağını, toplu ... sözleşmesinin ilgili maddeleri uyarınca davacının 01.03.2005 tarihinden önce işe girdiği ve EK/1-A çizelgesinden yararlanması gerektiğini, toplu ... sözleşmesinin 98 inci ve 99 uncu maddeleri doğrultusunda davacının önceki çalıştığı dönemler dikkate alınarak toplam kıdemine göre kademe ve derece ilerlemesi yaptırılmasının hukuken mümkün olmadığını, bu nedenle davacının yevmiyesinin EK/1-A çizelgesinin kendi derecesine uyan kısmının en alt derecesine göre belirlenmesi gerektiğini, davacı tarafından tespit davası açıldığından eda davası gibi hüküm kurulmasının hatalı olduğunu, dava dilekçesinin talep kısmında ücret farkı, ilave tediye farkı, yıpranma prim alacağı şeklinde kalem kalem talep olmamasına rağmen İlk Derece Mahkemesince talepten fazlasına hükmedildiğini belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; ...-... Sendikası üyesi iken işkolu değişikliği ile ... Yol-... Sendikası üyeliğine geçen davacının, ...-... Sendikası üyesi olarak geçen çalışmalarının derece ve kademesinin tespitinde dikkate alınıp alınamayacağı buna göre davacının fark alacağının bulunup bulunmadığı ile zamanaşımı ve vekâlet ücreti noktalarındadır.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. Dairemizin 22.09.2021 tarihli ve 2021/8427 Esas, 2021/12578 Karar sayılı; 23.02.2022 tarihli ve 2022/1658 Esas, 2022/2223 Karar sayılı ilâmları.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı vekilinin tüm, davalı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. ...-... Sendikası üyesi iken işyerinin işkolunun değişmesi ile ... Yol-... Sendikası üyeliğine geçen davacı işçinin ...-... Sendikası üyesi olarak geçen çalışmalarının derece ve kademe tespitinde dikkate alınıp alınmayacağı hususunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmaktadır.
3. Somut uyuşmazlıkta davacının, geçici/mevsimlik ... ilişkisinin kurulduğu tarihten itibaren ...-... Sendikası üyesi olduğu ve davalı İdarenin işkolu değişikliği sebebi ile 05.11.2010 tarihinde ... Yol-... Sendikasına üye olduğu, davacının davalı İdare nezdinde geçici/mevsimlik olarak işe başladığı tarihten ... Yol-... Sendikasına üye olduğu tarihe kadar olan hizmet süresinin hesaplanarak belirlenecek derece ve kademeye intibakının yapılması gerektiğinin tespiti ile buna göre fark alacakların hüküm altına alınmasının talep edildiği anlaşılmaktadır.
4. Başka bir işkolundan gelen ve ... Yol-... Sendikasına üye olan davacının, ikinci dönem toplu ... sözleşmesi kapsamına girdiği 05.11.2010 tarihinden önceki kıdeminin toplu ... sözleşmesinin 98 inci maddesindeki "Kademe ilerlemesi" ve 99 uncu maddesindeki "Derece Terfii" düzenlemelerinden istifade etmesine dayanak teşkil edecek bir düzenleme yer almadığından, davalı Kurumca İkinci Dönem Toplu ... Sözleşmesi hükümleri bağlamında yapılan yevmiye uygulamasının doğru olduğu, davacıya almakta olduğu yevmiyenin altında bir belirleme yapılmadığı anlaşılmaktadır.
5. Şöyle ki Üçüncü Dönem Toplu ... Sözleşmesinin "İşe yeni giren işçinin intibakı" başlıklı 17 nci maddesinin dördüncü fıkrasında; "Başka kamu kuruluşlarından kanunla devredilen işçiler ile işyerinde 17 nolu büro işkolunda çalışmakta iken Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca inşaat işkolunda olduğu tespit edilen işçiler almakta oldukları gündelikler ile pozisyonlarının başlangıç derecelerinin 1. kademesinden itibaren gündeliği aranarak, bulunacak en yakın lehte dereceye ve kademeye intibakı yapılır. Bu işçilerin almakta oldukları gündelikleri, pozisyonlarının başlangıç derecesinin 1. kademesinden düşükse, doğrudan 1. kademeye intibak ettirilir." şeklinde düzenleme yer almaktadır. Belirtilen toplu ... sözleşmesinin geçici dördüncü maddesinde ise; "Başka Kamu kurumlarından kanunla devredilen işçilerin bu sözleşmeden doğan her türlü hak ve menfaatlerinin hesaplanmasında devredildiği işyerinde geçen çalışma süresi bu işyerinde geçmiş gibi dikkate alınır (yıllık ücretli izin hakkı, kıdem ve ihbar tazminatının hesaplanmasında dikkate alınan çalışma süresi, pozisyon değişikliği sınavında aranan çalışma süreleri v.b.) ancak bu maddeye dayanılarak başka işverenin veya aynı işveren olmakla birlikte Yol-... Sendikası üyeliğinden önce başka işkolunda çalışılan çalışma süreleri için derece kademe ilerlemesi talebinde bulunamaz." hükmü bulunmaktadır. Bu açık düzenlemelerden de anlaşılacağı üzere, davacının işkolu değişikliği öncesi çalışmalarının derece ve kademe hesaplamasında dikkate alınmaması gerekmektedir. Nitekim ilâmın İlgili Hukuk kısmının (2) numaralı paragrafında yer verilen Dairemiz kararları da aynı doğrultudadır.
6. Hâl böyle olunca; davalı İdarede ... Yol-... Sendikası üyeliğinden önce başka işkolunda çalışan davacının, ... Yol-... Sendikası üyeliğinden önceki dönemde geçen hizmet sürelerinin de dikkate alınarak ücretinin belirlenmesi ve buna bağlı fark ücret alacak taleplerinin yerinde olmadığı anlaşılmakla davanın reddine karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçe ile talep edilen alacaklara hükmedilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle,
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgililere iadesine,
09.01.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.